Nghiên cứu các chỉ số có giá trị trong chẩn đoán và tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp

Luận án Nghiên cứu các chỉ số có giá trị trong chẩn đoán và tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp.Ung thư tuyến giáp chiếm 90% các loại ung thư của hê thống nôi tiết [56] và khoảng 1% trong tổng số các loại ung thư [98]. Tỉ lê tử vong do ung thư tuyến giáp chiếm tới 63% các trường hợp chết do ung thư của hê thống nôi tiết [56].

Ở Việt Nam, theo số liêu của Bênh viên K Hà Nôi, ung thư tuyến giáp chiếm khoảng 2,9% tổng số các ung thư [50], trong đó tỉ lê mắc bênh chuẩn theo tuổi là 1,9/100 000 dân/năm [23]. Ở Pháp tỉ lê mắc ung thư tuyến giáp là 1,9/100000 ở nam và 3,2/100000 ở nữ [171].

Viêc nghiên cứu các chỉ số lâm sàng, cận lâm sàng có ý nghĩa trong chẩn đoán, tiên lượng ung thư tuyến giáp và có môt tầm quan trọng đặc biêt bởi vì ung thư tuyến giáp thường phát triển âm thầm, ít thêu chứng nên rất dễ nhầm và cần chẩn đoán phân biêt với các bênh lý lành tính hay gặp khác như các u tuyến tuyến giáp lành tính và các bướu giáp đa nhân.

Khả năng phát hiên ung thư tuyến giáp qua các thăm khám lâm sàng là rất hiếm, chỉ chiếm khoảng 1% tổng số các thương tổn ác tính của tuyến giáp [142]. Tỉ lê phát hiên được ung thư tuyến giáp trong 1 thêu người dân Mỹ là 25 – 40 trường hợp [98]. Trên thực tế, có tới 60% – 90% các trường hợp ung thư tuyến giáp được phát hiên nhờ phương pháp chẩn đoán tế bào học bằng chọc hút kim nhỏ.

Tỉ lê ung thư tuyến giáp qua khám nghiêm tử thi ở Mỹ với những người có tuyến giáp được coi là bình thường dao đông từ 0,9 – 13%. Điều đó chứng tỏ có rất nhiều trường hợp ung thư tuyến giáp đã bị bỏ sót không chẩn đoán được qua thăm khám lâm sàng và cận lâm sàng do các biểu hiên lâm sàng của ung thư tuyến giáp không rõ ràng, dễ nhầm với các bênh lành tính khác của tuyến giáp [98].

Mặc dù tuyến giáp nằm ở ngay vùng cổ trước, rất thuận lợi cho viêc phát hiên bênh sớm, nhưng trên thực tế, đa số bênh nhân ung thư tuyến giáp thường được chẩn đoán ở giai đoạn muôn, hoặc đã được điều trị lần đầu không triêt để, đúng phác đổ do chẩn đoán nhầm giữa u lành và ung thư vì ở giai đoạn đầu các triệu chứng của ung thư tuyến giáp hết sức nghèo nàn, không đặc hiệu [56],[171].

Ung thư tuyến giáp thường phát triển chậm ở bất cứ phần nào của mô tuyến giáp, không gây đau đớn và có biểu hiện lâm sàng rất giống với các bệnh lý lành tính khác của tuyến giáp nên dễ gây nhầm lẫn trong chẩn đoán [68]. Ung thư tuyến giáp thể biệt hoá là loại bệnh có tiên lượng tốt nếu được chẩn đoán sớm và điều trị đúng phác đổ ngay từ đầu [56], [169].

Việc tìm ra những chỉ số lâm sàng và cận lâm sàng có ý nghĩa tiên lượng đối với kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp cũng có một ý nghĩa rất quan trọng đối với việc lựa chọn chỉ định, chiến thuật và khối lượng can thiệp ngoại khoa cũng như các liệu pháp điều trị kết hợp trước và sau phẫu thuật nhằm nâng cao chất lượng điều trị đối với căn bệnh này. Các chỉ số chẩn đoán và tiên lượng bệnh là những chỉ số khách quan, được tập hợp từ nhiều yếu tố sẽ là những căn cứ giúp cho các thầy thuốc lâm sàng đánh gía một cách khoa học và chính xác, góp phần phát hiện sớm, làm giảm tỉ lệ chẩn đoán nhầm và đánh giá một cách chính xác hơn về tiên lượng đối với ung thư tuyến giáp.

Xuất phát từ những yêu cầu thực tiễn nói trên, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài :

“Nghiên cứu các chỉ số có giá trị trong chẩn đoán và tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp ”

Nhằm mục đích :

1. Nghiên cứu một số chỉ số lâm sàng, cân lâm sàng, đánh giá giá trị một số phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến giáp.

2. Xác định một số chỉ số lâm sàng, cân lâm sàng có giá trị trong tiên lượng ung thư tuyến giáp.

MỤC LỤC

Trang phụ bìa Lời cam đoan Mục lục Các chữ viết tắt

Danh mục bảng, biểu đổ, hình, ảnh

Trang

ĐẶT VAN ĐỂ 1

Chương 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

1.1. Đặc điểm giải phẫu của tuyến giáp 3

1.1.1. Tuyến giáp 3

1.1.2. Mạch máu tuyến giáp 3

1.1.3. Tuyến cận giáp 4

1.1.4. Hạch bạch huyết vùng cổ 4

1.2. Sinh lý tuyến giáp 5

1.3. Các phương pháp chẩn đoán ung thư tuyến giáp 7

1.3.1. Chẩn đoán lâm sàng 7

1.3.2. Các phương pháp chẩn đoán cận lâm sàng 9

1.4. Các chỉ số lâm sàng, cận lâm sàng liên quan đến chẩn đoán và tiên 20

lượng ung thư tuyến giáp.

1.4.1. Các chỉ số lâm sàng liên quan đến chẩn đoán và tiên lượng 20

ung thư tuyến giáp.

1.4.2. Các chỉ số cận lâm sàng có ý nghĩa trong chẩn đoán và tiên 40

lượng ung thư tuyến giáp.

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu 42

2.1. Đối tượng nghiên cứu 42

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bênh nhân 42

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 42

2.2. Phương pháp nghiên cứu 42

2.2.1. Nghiên cứu lâm sàng 42

2.2.2. Nghiên cứu cận lâm sàng 51

2.2.3. Xử lý số liêu 54

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN cứu 57

3.1. Các chỉ số lâm sàng có giá trị trong chẩn đoán ung thư tuyến giáp. 57

3.1.1. Đặc điểm bênh nhân. 57

3.1.2. Các triệu chứng lâm sàng có tần suất cao. 65

3.1.3. Hệ số chẩn đoán lâm sàng. 66

3.1.4. Ngưỡng của tổng các hệ số chẩn đoán 67

3.1.5. Kiểm chứng kết quả chẩn đoán lâm sàng theo ngưỡng của 67

tổng hệ số chẩn đoán đối chiếu với chẩn đoán giải phẫu bệnh.

3.1.6. So sánh 2 phương pháp chẩn đoán lâm sàng 69

3.2. Các chỉ số lâm sàng có giá trị trong tiên lượng kết quả điều trị 70

ngoại khoa ung thư tuyến giáp.

3.3. Các chỉ số cận lâm sàng có giá trị trong chẩn đoán và tiên lượng 79

ung thư tuyến giáp.

3.3.1. Chẩn đoán tế bào học bằng chọc hút kim nhỏ 79

3.3.2. Chẩn đoán Xquang 81

3.3.3. Chẩn đoán siêu âm tuyến giáp 82

3.3.4. Xét nghiệm đánh giá chức năng tuyến giáp 83

3.3.5. Xét nghiệm định lượng Thyroglobulin 85

3.3.6. Xét nghiệm xạ hình tuyến giáp 86

3.3.7. Chẩn đoán mô bệnh học sau mổ 87

Chương 4: BÀN LUẬN 91

4.1. Các chỉ số lâm sàng có giá trị trong chẩn đoán và tiên lượng ung 91

thư tuyến giáp.

4.1.1. Tuổi 91

4.1.2. Giới tính 96

4.1.3. Đặc điểm lâm sàng 98

4.1.4. Úng dụng điều khiển học trong chẩn đoán ung thư tuyến giáp. 101

4.2. Các chỉ số lâm sàng có giá trị trong tiên lượng ung thư tuyến giáp. 109

4.2.1. Tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp 109

dựa vào chỉ số tiên lượng tổng hợp M. A.C.I.S

4.2.2. Tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp 110

dựa vào chỉ số tiên lượng tổng hợp A.G.E.S

4.2.3. Tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp 111

dựa vào chỉ số tiên lượng tổng hợp A.M.E.S

4.2.4. Tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp 111

dựa vào chỉ số tiên lượng tổng hợp T.N.M

4.2.5. Tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp 114

dựa vào mức đô can thiệp phẫu thuật

4.2.6. Tiên lượng kết quả điều trị ngoại khoa ung thư tuyến giáp 115

dựa vào tổn thương mô bệnh học

4.3. Các chỉ số cận lâm sàng có giá trị trong chẩn đoán và tiên lượng 116

ung thư tuyến giáp.

4.3.1. Chẩn đoán tế bào học bằng chọc hút kim nhỏ 116

4.3.2. Chẩn đoán Xquang 123

4.3.3. Chẩn đoán siêu âm 124

4.3.4. Các xét nghiệm đánh giá chức năng tuyến giáp 126

4.3.5. Xét nghiệm định lượng Thyroglobulin 128

4.3.6. Xét nghiệm đo xạ hình tuyến giáp 130

4.3.7. Chẩn đoán mô bệnh học sau mổ 130

KẾT LUẬN 131

KIẾN NGHỊ 133

CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN cúu CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG Bố CÓ 134

LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN

TÀI LIỆU THAM KHẢO 135

PHỤ LỤC 155

PHỤ LỤC 1. Môt số ảnh bệnh nhân 155

PHỤ LỤC 2. Bênh án nghiên cứu

PHỤ LỤC 3. Danh sách bênh nhân nghiên cứu