Chẩn đoán và điều trị trẻ chậm phát triển tâm thần nhẹ

Luận án Chẩn đoán và điều trị trẻ chậm phát triển tâm thần nhẹ.Châm phát triển tâm thần (CPTTT) là môt nhóm trạng thái bênh lý, khác nhau về bênh nguyên và bênh sinh nhưng có dấu hiêu chung là châm phát triển tâm thần. CPTTT chiếm tỷ lê cao trong dân số, theo Zensen là 1-3%. Tỷ lê chung của CPTTT ở trẻ tuổi đi học dao đông từ 1,5 đến 5,5 % tùy theo mỗi tác giả [55],[87]. Với tỷ lê cao như vây, CPTTT được đăc biêt chú ý trong ngành tâm thần học nói riêng, trong y học nói chung cũng như nhiều ngành khác như giáo dục, lao đông, thương binh xã hôi…

CPTTT được chia ra nhiều mức đô từ rất năng đến nhẹ. ở mức đô năng, viêc chẩn đoán không có gi khó khăn, bênh cảnh lâm sàng khá rõ ràng, vấn đề can thiêp điều trị khó đạt được kết quả tốt. Trái lại, chẩn đoán CPTTT nhẹ khó khăn vi bênh cảnh lâm sàng nhiều khi không rõ ràng, khó có thể phân biêt với binh thường hoăc CPTTT mức đô vừa [80], [102]. Do vây nghiên cứu bênh cảnh lâm sàng, chẩn đoán, các nguyên nhân hay điều kiên thuân lợi của bênh, vấn đề chăm chữa… là môt viêc làm cần thiết.

CPTTT nhẹ chiếm tỷ lê rất cao, khoảng 80% trong tổng số những người CPTTT, 0,8 – 2,4% trong dân số và 1,2 – 4% trong số trẻ tuổi học đường. Nếu lấy con số thấp nhất (0,8% dân số) thi ở nước ta có tới 600.000 người CPTTT nhẹ. Con số này có thể nói lên phần nào sự cần thiết nghiên cứu.

ở nước ngoài, trẻ CPTTT được chăm sóc, giáo dục huấn luyên khá chu đáo tại các Trung tâm Tâm lý Y học, Trung tâm Tâm lý Y học Sư phạm, các bênh viên ban ngày, khoa nôi trú… Trong các trường tiểu học, trường phổ thông cơ sở có những lớp đăc biêt dành cho trẻ CPTTT. Các trẻ CPTTT cùng mức đô được học chung môt lớp do các giáo viên được đào tạo chuyên dạy trẻ CPTTT phụ trách. Có môt sự liên hê chăt chẽ giữa các trung tâm kể trên với trường học. Như vây, trẻ vừa được theo học ở các lớp đăc biêt, vừa được chăm sóc điều trị ở các cơ sở y tế. Với hinh thức này trẻ CPTTT nhẹ có thể phát huy tốt nhất các năng lực còn tiềm ẩn, bù trừ các khiếm khuyết để phát triển trí tuê tốt hơn.

ở nước ta hiên nay, các cơ sở dành cho trẻ CPTTT còn quá ít, chưa đủ đáp ứng nhu cầu to lớn này. Tại các trường tiểu học, trường phổ thông cơ sở chưa có lớp đăc biêt dành cho trẻ CPTTT. Hầu hết các trẻ CPTTT nhẹ đều ở tại gia đinh và găp rất nhiều khó khăn trong học tâp. Đa số trẻ này không theo kịp chương trinh dành cho trẻ binh thường và phải bỏ học sau nhiều năm lưu ban. Điều này thât sự là môt gánh năng cho gia đinh và xã hôi. Trong hoàn cảnh như vây, bố mẹ là người nuôi dạy chính trẻ CPTTT. Song đa số lại chưa có nhiều hiểu biết về bênh này. Phần lớn các trường hợp CPTTT nhẹ, được đưa đến khám lần đầu ở tuổi đi học, măc dù nhiều trường hợp trẻ đã có biểu hiên CPTTT ngay từ nhỏ. Do vây, cần thiết phải nghiên cứu kỹ CPTTT nhẹ, chẩn đoán sớm, hướng dẫn bố mẹ cách phát hiên sớm, nuôi dạy, huấn luyên trẻ CPTTT, kết hợp chăt chẽ với nhà trường, đánh giá định kỳ sự phát triển trí tuê của trẻ và đề ra cách chăm chữa thích hợp tùy theo mỗi trường hợp cụ thể để trẻ CPTTT nhẹ phát huy tốt nhất khả năng sẵn có, thích nghi tốt hơn với cuôc sống hiên tại và sau này.

ở nước ta, từ năm 197G tới nay đã có môt số công trinh nghiên cứu về CPTTT. Đa số các nghiên cứu này là những điều tra dịch tê học và chưa có những nghiên cứu sâu về CPTTT, đăc biêt là phát hiên sớm và giải pháp can thiêp. Những năm gần đây, môt số thành phố lớn như Hà Nôi, thành phố Hổ Chí Minh đã bước đầu thành lâp và đưa vào hoạt đông những trường lớp cho trẻ CPTTT. Hiên tại những lớp học này chưa đủ đáp ứng yêu cầu và găp nhiều khó khăn trong quá trinh hoạt đông. Do vây, cần phải nghiên cứu những đăc điểm lâm sàng, chẩn đoán và đánh giá kết quả can thiêp bằng giáo dục đăc biêt để góp phần tim ra các giải pháp hiêu quả hơn, xây dựng và hinh thành mô hinh hê thống chăm sóc trẻ CPTTT nhẹ phù hợp với hoàn cảnh hiên tại của nước ta.

sv yv ^ –

MỤC TIÊU NGHIÊN cứu

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và sử dụng trắc nghiêm đánh giá trí tuệ để chẩn đoán trẻ chậm phát triển tâm thần nhẹ.

2. Đánh giá kết quả của biện pháp giáo dục đặc biệt cho trẻ chậm phát triển tâm thần nhẹ.