Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố tiên lượng trong bệnh viêm hoại tử ruột non ở trẻ em

Luận án Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và một số yếu tố tiên lượng trong bệnh viêm hoại tử ruột non ở trẻ em. Viêm hoại tử ruột non cấp tính ớ trẻ em lứn là một bệnh lý với đặc điểm thương lổn hoại từ tiến triến nhiều đoạn ruột non (nhất là hỏng tràng) [1], [13], [24], [29], [53], [60], [621, [82]… Bệnh có tính chất địa phương, đổi khi phát triển thành các vụ dịch có liên quan đốn tập quán ăn uống, vệ sinh cùa người địa phương fl], [25], [28], [32], [82]. Điều dáng quan lâm là bệnh VHTRN có bệnh cành lâm sàng rầm rộ, nặng nổ và thường gây tử vong cao [1], [13-15], [82]…

Có thể nói Châu Á – Thái Bình Dương là chiếc nôi của bệnh VHTRN, là nơi bệnh xuất hiện nhiều năm nay dưới các tên eọi tưcmg đương : Hội chứng Pig- bel (Pig-bel syndrome) [82], Vicm ruột non hoại tử ở irỏ em (Enteritis Necroticans in childhood) [165], Vicm hoại lử ruột non do vi khuẩn Clostridium (Necrotizing enteritis due to Closstridium) [178], Viém hoại từ hỏng tràng (Necrotizing jejunilis) [147], [150]…

Hiện nay hau hết các nước đà hạn chế được bộnlì này dựa trẽn sự hiổu bict dược bản chấi của bệnh và có các biện pháp phòng ngừa hữu hiệu [77], [82-88], [90], [94 J, [105-118], [127], f 129]. Tuy nhiên, bệnh vản còn lổn tại và xuất hiện ờ những nơi dãn cư có đời sốnc thấp, tập quán ãn uống không hợp vệ sinh [15],

[25], [471 [67], [82], [99]…

Ở Việt nam irong nhiều năm nay đã có các thòng báo lẻ lẻ vé VHTRN [5], [39], [551, [561, song lừ những năm cùa thập kỷ 80 trở lại dây dà xuất hiện nhiều thông báo về bệnh này xuất hiện ờ nhiều địa phương trong cá nước, ảnh hưởng rất lớn đến tính mạng và sức khoè cùa trẻ em [1), [9-13], [21-32 ], [34-36], [38], [40-42], [45-48], [50-54], [67]…

Tuy vậy cho dến nay VHTRN vẫn còn là một vấn dé thời sự nóng hổi trong thực hành nhi khoa. Trong việc chẩn đoán cũng như chiến thuật điều trị có nhiều nơi chưa thống nhất quan điểm. Nhấi là quan diểm diều trị xem đây là bệnh của nội khoa – không có can thiệp gì về ngoại khoa tích cực – để đến khi các biểu hiện cùa bệnh cần can thiệp của ngoại khoa quá rỏ (bụng chưởng căng, nôn dịch nâu, dịch phân, dịch màng bụng có mủ …) ihì thường là bệnh nhân quá nặng khòng có khả năng phẫu thuật hoặc ngược lại chi định phảu thuật quá rộng 

rãi môt cách chưa cần thiết, khi mà bênh nhân có thể điều tri nôi khoa đơn thuần • 9 • • • cũng mang lại kết quả tốt [1], [9-15], [21-36], [50-54], [67]… Sờ dĩ có sự khác biệt như vậy là do việc chân doán các thể bệnh lảm sàng chưa dược rõ ràng, nhất là giừa thể nội khoa và thể ngoại khoa.

VI tính chất phổ biến cùa bệnh VHTRN và dể tiếp nối các cống trình của các tác giả dã đi trước, nghiên cứu này nhằm vào các mục tiêu :

(1) Néu các đặc điểm lâm sàng và một số thay dổi cận lâm sàng cùa VHTRN cấp tính ở trỏ em ngoài tuổi sơ sinh.

(2) Tim các yếu tố lâm sàng nặng dể tiên lượng bệnh.

Với kếl quả nghiên cứu dược hy vọng sẽ sóp phần vào chẩn đoán và diều trị bệnh, đăc biệt chẩn đoán thể ngoại khoa, cần phải chí định phẫu ihuậi tlổ cứu sống bệnh nhàn VHTRN.

MỤC LỤC

Trang

ĐẬT VẤN ĐỂ I

Chương 1 : TổNG QUAN 3

1.1. Lịch sử nghiên cứu bệnh VHTRN 3

1.2. Cơ chế sinh bộnh học VHTRN 6

1.3. Tổn thương giải phẫu bệnh trong VHTRN cấp tính ở trẻ em. 13

1.4. Lâm sàng của VHTRN ớ trẻ cm 19

1.4.1. Triệu chứng lâm sàng cùa VHTRN 19

1.4.2. Một số thay đổi cận lâm sàng 20

1.4.3. Các thể lâm sàng 20

1.4.4. Chẩn đoán 23

1.4.4.1. Chẩn đoán xác định 23

1.4.4.2. Chẩn doán phân biệt 25

1.5. Một số quan điếm về điều trị VHTRN ở trẻ cm 27

1.6. Tình hình tử vong do VHTRN ở trẻ cm 29

Chương 2 : ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu 30

2.1. Đổi iượng nghiên cứu 30

2.2. Phương pháp nghiên cứu 30

2.2.1. Cừ mẫu và chon mẫu 30

2.2.2. Các yếu tố cần phân tích và mức độ 31

2.2.3. Theo dõi và chỉ định điều trị bệnh nhân 39

2.2.4. Phàn nhóm bệnh nhân 40

2.2.5. Xây dựng thang điểm để tiên lưựng bệnh nhân trong VHTRN 41

2.2.6. Phương pháp xử lý số liệu 42

Chương 3 : KẾT QUẢ NGHIÊN cứu 45

3.1. Phàn nhóm bệnh nhân theo tổn thương GPB 45

3.2. Một số yếu tố dịch tổ lâm sàng 46

3.3. Biểu hiện làm sàng cùa VHTRN 50

3.4. Một số thay đổi về xét nghiệm cận lâm sàng 71

3.5. Dien bien lảm sàng và một số xéi nghiệm cùa bệnh nhi VHTRN

khi vào viện (Tv) và khi quyết định phẫu ihuậl hoặc từ vong (Tp) 76

3.6. Tốn thưưng giải phảu bệnh irong VHTRN 80

3.7. Một sô hình ánh minh hoạ về lâm sàng – GPB 84

3.8. Tử vong irong VHTRN ở irẻ em 86

Chương 4 : BÀN LUẬN 90

4.1. Một số yếu tò’ về dịch tẻ và lãm sàng 90

4.2. Đặc điềm lãm sàng của bệnh VHTRN 93

4.3. Một số thay dổi về huyết học – sinh hoá máu 101

4.4. Đặc điểm dịch màng bụng irong VHTRN 103

4.5. Đặc diểm hình ành X-Quang bụng trong VHTRN 105

4.6. Đáp ứng với diéu trị nội khoa 106

4.7. Tổn ihương GPB trong VHTRN 107

4.8. Nhận xóc vé lử vong trong VHTRN 113

4.9. Giá irị ihang diêm sử <Jụn2 trong việc tiên lượng bệnh nhàn

VHTRN 114

4.10. Tiếp cận chấn đoán 116

4.11. Áp dụng kết quả nghiên cứu trong chẩn doán và điều trị

VHTRNỞirẻcm 123

KẾT LUẬN 125

KIÊN NGHỊ VÀ HƯỚNG NGHIÊN cứu TIỂP THEO 127

TÀI LIỆU THAM KIIẢO PHỤ LỤC CÁC CÔNG TRÌNH LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ CỔNG Bố