CHIẾN LƯỢC TÁI THÔNG MẠCH MÁU TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ TẮC HẸP ĐỘNG MẠCH CHI DƯỚI ĐA TẦNG CÓ LOÉT CHI TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY

CHIẾN LƯỢC TÁI THÔNG MẠCH MÁU TRONG ĐIỀU TRỊ BỆNH LÝ TẮC HẸP ĐỘNG MẠCH CHI DƯỚI ĐA TẦNG CÓ LOÉT CHI TẠI BỆNH VIỆN CHỢ RẪY
Trịnh Vũ Nghĩa1, Nguyễn Văn Khôi1, Nguyễn Hoàng Định2
1 Bệnh viện Chợ Rẫy
2 Bệnh viện Đại học Y dược TPHCM
Nội dung chính của bài viết
Tóm tắt
Mở đầu: Bệnh lý động mạch chi dưới nhiều tầng, nhiều vị trí đang là thách thức với các bác sĩ lâm sàng. Tái thông hoàn toàn các tổn thương trên các BN này không phải lúc nào cũng thực hiện được. Đối với các BN THĐMCDMTĐT có loét chi, có phải lúc nào cũng cần tái thông toàn bộ các tổn thương nhằm tăng lượng máu nuôi chi và làm giảm thời gian lành vết thương và cải thiện tỷ lệ bảo tồn chi hay không? Mục tiêu: – So sánh kết quả sớm và kết quả trung hạn của các BN THĐMCDMTĐT có loét chi được tái thông toàn bộ các tổn thương và các BN được tái thông một phần các tổn thương. – Từ đó đề xuất chiến lược tái thông mạch đối với nhóm BN này. Đối tượng và phương pháp: Nghiên cứu tiền cứu, mô tả loạt ca bệnh THĐMCDMTĐT có loét chi được tái thông mạch tại BV Chợ Rẫy. Kết quả: Tuổi trung bình của nhóm BN nghiên cứu là 74 tuổi. BN THĐMCDMTĐT đa số là nam giới với các yếu tố nguy cơ thường gặp là RLMM, THA và ĐTĐ. BN THĐMCDMTĐT sau tái thông mạch có chỉ số ABI cải thiện rõ rệt so với trước mổ. Những BN THĐMCDMTĐT được tái thông toàn bộ các tổn thương cải thiện về chỉ số ABI nhiều hơn so với các BN không được tái thông toàn bộ các tổn thương. Tuy nhiên không có sự khác biệt về kết quả chu phẫu, biến chứng và kết quả trung hạn, thời gian lành vết thương và tỷ lệ bảo tồn chi của 2 chiến lược nêu trên. Kết luận: Đối với các BN THĐMCDMTĐT nên tái thông mạch đối với các ĐM ở tầng ĐM đến trước và theo dõi lâm sàng, nếu lâm sàng không có cái thiện thì mới tiếp tục tái thông mạch đối với các tầng ĐM phía dưới.

BLĐMCDMT được định nghĩa là bệnh lý hẹp, tắc ở động mạch nuôi chi dưới do xơ vữa. Bệnh có thể gây ra bởi sự tắc hẹp ở nhiều nơi trên đường  đi  của động  mạch  nuôi  chi  dưới.  Tổn thương động mạch chi dưới được chia làm 3 tầng theo giải phẫu: tầng chủ chậu (aortoiliac), tầng đùi khoeo (iliofemoral) và dưới gối (below-knee). Trên thực tế điều trị, chúng tôi nhận thấy ngày càng  có  nhiều  các  trường  hợp  có  tổn  thương nhiều tầng phối hợp: chủ chậu –đùi khoeo, đùi khoeo –dưới gối… Các tổn thương động mạch chi dưới nhiều tầng, nhiều vị trí xuất hiện đang là thách thức với các bác sĩ lâm sàng. Bệnh thường gặp ở người lớn tuổi, THA. Tái thông mạch trên BN THĐMCDMTĐT đòi hỏi một chiến lược cụ thể do  các  tổn  thương  THĐMCDMTĐT  thường  dài, vôi hóa nặng và xuất hiện trên nhiều tầng giải phẫu nên không phải bao giờ việc tái thông toàn bộ các tổn thương cũng khả thi. Về lý thuyết, đôi với  các  trường  hợp  BĐMCDMT,  nhất là  các trường hợp thiếu máu mạn tính đe dọa chi, việc tái thông triệt để các tổn thương sẽ mang lại khả năng liền vết thương cao hơn và tăng khả năng bảo tồn chi do tăng lượng máu xuống nuôi chi. Tuy nhiên liệu trên thực tế, có phải bao giờ tái thông  toàn bộ  các  tổn  thương  đối  với  các  BN THĐMCDMTĐT cũng làm cho vết thương nhanh liền hơn và giúp bảo tồn chi hay không? Hiện nay trong nước cũng như trên thế giới chưa có nhiều nghiên cứu về vấn đề này. Tại bệnh viện Chợ Rẫy, số các bệnh nhân tắc hẹp động mạch chi dưới đa tầng xuất hiện ngày càng  nhiều,  trong  đó  số  lượng  các  BN  không được  tái  thông  toàn  bộ  các  tổn  thương  cũng chiếm một tỷ lệ không nhỏ. Do đó chúng tôi tiến hành đề tài “So sánh giữa chiến lược tái thông toàn bộ và tái thông một phần các tổn thương trong  điều  trị  bệnh  lý  tắc  hẹp  động  mạch  chi dưới đa tầng”nhằm các mục tiêu sau:-So sánh kết quả chu phẫu và kết quả trung hạn của các BN THĐMCDMTĐT có loét chi được tái thông toàn bộ các tổn thương và các BN được tái thông một phần các tổn thương.-Từ đó đề xuất chiến lược tái thông mạch thích hợp đối với nhóm BN này.