Mô tả đặc điểm lâm sàng một số di chứng sau xạ trị bất thường mạch máu và biện pháp khắc phục bằng phẫu thuật

Luận văn Mô tả đặc điểm lâm sàng một số di chứng sau xạ trị bất thường mạch máu và biện pháp khắc phục bằng phẫu thuật.Những bất thường về mạch máu là bênh lý rất hay gặp, là một thử thách cho giới Y học. Bất thường mạch máu là nhóm bênh có sự phát triển bất thường của tất cả các loại mạch máu (mao mạch, động mạch, tĩnh mạch, bạch huyết). Bênh lý về mạch máu được các nhà khoa học nghiên cứu trong suốt thế kỷ XX nhưng vẫn còn nhiều vấn đề chưa được giải quyết triệt để.

Trong hội nghị quốc tế năm 1996 tại Roma ISSVA (International Society for Study of Vascular Anomalies) thống nhất phân loại bất thường mạch máu thành hai nhóm: Dị dạng mạch máu (Vascular Malformation ) và u mạch máu (Vascular tumors ). Viêc phân loại tách biêt u mạch máu ( bênh lý do tăng sinh tế bào nội mô) ra khỏi nhóm dị dạng mạch máu (bất thường về hình dạng mạch máu) và sau đó những tiến bộ về chẩn đoán, mô bệnh học, các phương pháp điều trị khác, đặc biệt là việc xác định rõ sự thoái lui tự nhiên của u mạch máu đã làm thay đổi các quan điểm điều trị các bất thường mạch máu .

Từ đầu thế kỷ XX đến những năm 1950 đã có nhiều phương pháp điều trị những bất thường mạch máu như áp lạnh, đốt điện, thắt mạch và xạ trị. Trong đó xạ trị được cho là một phương pháp ít có hại, dùng cho mọi u mạch máu, không để lại di chứng.

Sau đó, bằng những theo dõi lâm sàng trong các nghiên cứu của mình nhiều tác giả đã đưa ra các di chứng của xạ trị bất thường mạch máu ảnh hưởng đến chức năng các cơ quan, thẩm mỹ và tâm lý bệnh nhân. Những di chứng bao gồm teo da, giãn mao mạch và hoại tử mô, hói khi xạ trị vùng đầu, ngưng phát triển đầu xương, gây nên các loại khối u, ảnh hưởng đến phát triển trí tuệ, phát triển giới tính ở trẻ em. Trên thế giới đã có nhiều tác giả đưa ra những phương pháp khắc phục các di chứng này bằng phẫu thuật.

Ở Viêt Nam, vài thập niên gẩn đây viêc phân loại những bất thường mạch máu vẫn còn nhẩm lẫn, thường được gọi chung là u mạch máu và được chỉ định xạ trị. Hiên nay, trên lâm sàng ngày càng gặp nhiều di chứng tổn thương của phương pháp này.Viêc khắc phục tổn thương sau xạ trị bất thường mạch máu cũng đang được tiến hành ở một số bênh viên. Nhưng viêc đánh giá đặc điểm lâm sàng và phương pháp khắc phục bằng phẫu thuật những di chứng sau xạ trị bất thường về mạch máu chưa được hê thống. Do vậy, chúng tôi đặt vấn đề nghiên cứu đề tài : “Mô tả đặc điểm lâm sàng một số di chứng sau xạ trị bất thường mạch máu và biện pháp khắc phục bằng phẫu thuật” với hai mục tiêu :

1. Mô tả đặc đểm hình thái lâm sàng một số di chứng sau xạ trị bất thường mạch máu.

2. Đánh giá kết quả phẫu thuật khắc phục các di chứng .

MỤC LỤC

Đặt vấn đề 1

Chương 1:Tổng quan 3

1.1. Khái niêm về bất thường mạch máu 3

1.2. Chẩn đoán các bất thường mạch máu 5

1.2.1. Chẩn đoán u mạch máu 5

1.2.2. Chẩn đoán dị dạng mao mạch 7

1.2.3. Chẩn đoán dị dạng tĩnh mạch: 8

1.2.4. Chẩn đoán dị dạng bạch mạch: 9

1.2.5 . Chẩn đoán dị dạng đông – tĩnh mạch: 9

1.3. Điều trị các bất thường mạch máu 10

1.4. Tổng quan về xạ trị 11

1.4.1. Đinh nghĩa về hiên tượng phóng xạ 11

1.4.2. Bức xạ và đặc điểm của tế bào mô và cơ thể bênh nhân 12

1.4.3. Phương pháp xạ trị bất thường mạch máu 12

1.4.4. Các di chứng của xạ trị bất thường mạch máu 16

1.4.5. Phương pháp phẫu thuật khắc phục di chứng xạ trị u mạch máu 21

1.4.6. Xạ trị trên bênh nhân bất thường mạch máu ở Việt Nam 22

Chương 2: Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 23

2.1. Đối tượng nghiên cứu 23

2.1.1. Đối tượng,thời gian và địa điểm nghiên cứu: 23

2.1.2. Tiêu chuẩn chọn lựa 23

2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ 24

2.2. Phương pháp nghiên cứu 24

2.2.1 . Phương pháp thu thập số liệu 25

2.2.2. Các bưóc tiến hành phẫu thuật cho nhóm tiến cứu 27

2.2.3. Đánh giá kết quả 35

2.2.4. Xử lý số liêu 38

Chương 3: Kết quả nghiên cứu 39

3.1. Đặc điểm lâm sàng sau xạ trị bất thường mạch máu 39

3.1.1. Giới : 39

3.1.2. Tuổi xạ trị bất thường mạch máu 39

3.1.3. Thời gian xuất hiên di chúng sau xạ trị bất thường mạch máu 40

3.1.4. Vị trí của tổn thương di chứng sau xạ trị bất thường mạch máu 41

3.1.5. Tổn thương da do di chúng sau xạ trị bất thường mạch máu 41

3.1.6. Tổn thương tổ chức dưới da sau xạ trị bất thường mạch máu 44

3.1.7. Tổn thương tổ chức phẩn mềm khác sau xạ trị bất thường mạch máu 45

3.1.8. Tổn thương xương, sụn sau xạ trị bất thường mạch máu 46

3.2. Các phương pháp khắc phục di chứng sau xạ trị bất thường mạch máu .. 47

3.2.1. Các biên pháp che phủ khuyêt da, niêm mạc sau cắt bỏ tổn thương di chứng

xạ trị 47

3.2.2 Các biên pháp khắc phục tổn thương tổ chức dưới da sau xạ trị bất thường mạch máu 49

3.2.3.  Các biên pháp khắc phục di chứng tổn thương xương sau xạ trị bất thường mạch máu 51

3.2.4. Số lẩn phẫu thuật di chúng tổn thương sau xạ trị bất thường mạch máu 52

3.2.5. Chỉ định phẫu thuật 52

3.2.6. Đánh giá kêt quả 53

Chương 4: Bàn luận 54

4.1. Về đặc điểm lâm sàng 54

4.1.1. Tỷ lê giới: 54

4.1.2. Tuổi xạ trị bất thường mạch máu 55

4.1.3. Thời gian xuất hiên di chúng sau xạ trị bất thường mạch máu 55

4.1.4. Vị trí tổn thương của di chúng sau xạ trị bất thường mạch máu 56

4.1.5. Tổn thương da do di chúng sau xạ trị bất thường mạch máu 57

4.1.6. Tổn thương tổ chức dưới da do di chứng sau xạ trị bất thường mạch máu 58

4.1.7. Tổn thương tổ chức phần mềm khác sau xạ trị bất thường mạch máu.59

4.1.8. Tổn thương xương, sụn sau xạ trị bất thường mạch máu 60

4.2. Về các phương pháp khắc phục di chứng xạ trị bất thường mạch máu 61

4.2.1. Các biên pháp che phủ khuyêt da, niêm mạc sau cắt bỏ tổ thương 61

4.2.2. Các biên pháp khắc phục tổn thương tổ chức dưới da sau xạ trị bất thường

mạch máu 62

4.2.3. Các biên pháp khắc phục di chứng tổn thương xương sau xạ trị bất thường

mạch máu 66

4.2.4. Chỉ định phẫu thuật 67

4.2.5. Về kêt quả phẫu thuật 67

Kết luân 68

Tài liệu tham khảo

Phụ lục