Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng Rối loạn giấc ngủ ở bệnh nhân trầm cảm nội sinh điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần

Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng Rối loạn giấc ngủ ở bệnh nhân trầm cảm nội sinh điều trị nội trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần.Trầm cảm là một hội chứng bệnh lý của  rối loạn cảm xúc biểu hiện đặc trưng bởi khí sắc trầm, mất mọi quan tâm hay thích thú, giảm năng lượng dẫn tới tăng sự mệt mỏi và giảm hoạt động, phổ biến là mệt mỏi rõ rệt chỉ sau một cố gắng nhỏ, tồn tại trong một khoảng thời gian kéo dài ít nhất hai tuần [1].

Trầm cảm chiếm một vị trí quan trọng trong bệnh học tâm thần, được coi là vấn đề  sức khỏe cộng đồng, và tương đối phổ  biến  ở  hầu hết các quốc gia trên  thế  giới.  Trong cơ  cấu bệnh lý tâm  thần, rối loạn trầm  cảm  là  bệnh  lý đứng thứ  hai  về  tính thường  gặp, chiếm 20% số  bệnh nhân tâm thần nặng tại 
các trung tâm chăm sóc sức khỏe tâm thần [2]. Theo thông báo của Tổ chức Y tế  Thế  giới (WHO), ước tính có khoảng trên 200 triệu người bị  rối loạn trầm cảm điển hình, nghĩa là khoảng 5% dân số  toàn cầu mắc bệnh  này. Dựa trên kết quả  của nhiều nghiên cứu cho thấy nguy cơ  mắc rối loạn trầm cảm trong suốt cuộc  đời của nam giới là 15% và  của  nữ  giới  là 24% [3],  tần suất mắc bệnh cao ở dân số đang tuổi lao động.
Trầm cảm có triệu chứng lâm sàng phong phú, đa dạng, trong đó rối loạn giấc ngủ (RLGN) là một triệu chứng rất hay gặp (80 – 100%) [4] [5]. Rối loạn giấc  ngủ  hay  gặp  nhất  trong  trầm  cảm  chủ  yếu  là mất  ngủ(chiếm  95%  sốtrường hợp),  khoảng 5% số  bệnh nhân biểu hiện ngủ  nhiều, dưới hình thức một giai đoạn ngủ  đêm  dài hoặc tăng thời gian ngủ  ban ngày, họ  có thể  ngủ tới 10  –  12 giờ  mỗi ngày. RLGN  là triệu chứng gây khó chịu rất nhiều (mệt mỏi, giảm tập trung, hay quên…)  ảnh hưởng đến cuộc sống, lao động và sinh hoạt của bệnh nhân.  RLGN  chính là lý do chủ  yếu khiến bệnh nhân phải đi khám bệnh [6].
Tuy nhiên, rối loạn giấc ngủ  cũng  là triệu chứng thường gặp trong cácbệnh lí tâm thần khác.  Chính vì vậy,  nhằm hỗ  trợ  cho việc chẩn  đoán và  điều trị  và  góp  phần  nâng  cao  chất  lượng  cuộc  sống  của  người  bệnh,  chúng  tôi quyết định tiến hành đề  tài “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng Rối loạn giấc ngủ  ở  bệnh nhân  trầm cảm nội sinh  điều  trị  nội  trú  tại  Viện  Sức  khỏe Tâm thần”  với 
mục tiêu nghiên cứu là:
“Mô tả  đặc điểm lâm sàng của RLGN  ở  các bệnh nhân trầm cảm nội sinh  điều trị  nội trú tại Viện  Sức khỏe Tâm thần từ  tháng 01/2015 đến tháng 04/2015

MỤC LỤC Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng Rối loạn giấc ngủ ở bệnh nhân  trầm cảm nội sinh điều trị  nội  trú tại Viện Sức khỏe Tâm thần
LỜI CẢM ƠN  ………………………………………………………………………………………. 
LỜI CAM ĐOAN  …………………………………………………………………………………. 
MỤC LỤC  ……………………………………………………………………………………………. 
DANH MỤC BẢNG  ……………………………………………………………………………… 
DANH MỤC BIỂU ĐỒ  …………………………………………………………………………. 
DANH MỤC HÌNH  ………………………………………………………………………………. 
DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT  ……………………………………………………………… 
ĐẶT VẤN ĐỀ  ……………………………………………………………………………………..  1
CHƯƠNG 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU  …………………………………………………  3
1.1. TRẦM CẢM  ………………………………………………………………………………  3
1.1.1. Khái niệm  ……………………………………………………………………………..  3
1.1.2. Bệnh nguyên, bệnh sinh  ………………………………………………………..  3
1.1.2.1.Các yếu tố sinh học  ……………………………………………………………  3
1.1.2.2 Các yếu tố xã hội ………………………………………………………………  6
1.1.3. Đặc điểm lâm sàng và chẩn đoán rối loạn trầm cảm  ……………….  6
1.1.3.1. Đặc điểm lâm sàng  …………………………………………………………..  6
1.1.3.2. Chẩn đoán  ……………………………………………………………………….  9
1.2. RỐI LOẠN GIẤC NGỦ  ……………………………………………………………  14
1.2.1. Giấc ngủ bình thường  ………………………………………………………….  14
1.2.1.1.Chức năng của giấc ngủ  …………………………………………………..  14
1.2.1.2. Cấu tạo giấc ngủ [13] [14] [15].  ……………………………………..  14
1.2.1.3. Các giai đoạn của giấc ngủ [13] [14] [15]………………………..  15
1.2.1.4. Nhu cầu giấc ngủ [13] [14].  …………………………………………….  16
1.2.1.5. Cơ chế điều hòa giấc ngủ  ………………………………………………..  17 
1.2.2. Rối loạn giấc ngủ  ………………………………………………………………..  20
1.2.2.1. Khái niệm và phân loại RLGN [13] [15] [17].  …………………..  20
1.2.2.2. Nguyên nhân gây RLGN  ………………………………………………….  21
1.2.2.3.Ảnh hưởng của RLGN  ………………………………………………………  21
1.2.2.4. Đặc điểm RLGN ở bệnh nhân trầm cảm.  …………………………..  22
1.2.3. Một s ố  nghiên cứu liên quan đến RLGN ở  bệnh nhân trầm cảm.  .   23
1.2.3.1. Trên thế giới.  ………………………………………………………………….  23
1.2.3.2. Tại Việt Nam.  …………………………………………………………………  23
CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  ……….  25
2.1. ĐỊA ĐIỂM NGHIÊN CỨU  ……………………………………………………….  25
2.2. THỜI GIAN NGHIÊN CỨU  …………………………………………………….  25
2.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU …………………………………………………..  25
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân  …………………………………………………  25
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ  ………………………………………………………………  25
2.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU  ……………………………………………..  25
2.4.1. Thiết kế nghiên cứu …………………………………………………………….  26
2.4.2. Các biến số, chỉ số nghiên cứu  ……………………………………………..  26
2.4.2.1. Các biến độc lập  …………………………………………………………….  26
2.4.2.2. Các biến phụ thuộc  …………………………………………………………  26
2.4.3. Công cụ thu thập thông tin  …………………………………………………..  27
2.4.4. Kỹ thuật thu thập thông tin  …………………………………………………..  27
2.5. XỬ LÝ SỐ LIỆU  ………………………………………………………………………  28
2.6. KHÍA CẠNH ĐẠO ĐỨC CỦA ĐỀ TÀI…………………………………….  28
CHƯƠNG 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU  ……………………………………………..  29
3.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG CỦA NHÓM ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU  …   29
3.1.1. Phân bố tuổi và giới trong mẫu nghiên cứu.  ………………………….  29
3.1.2. Nghề nghiệp của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………………….  30 
3.1.3. Trình độ học vấn của nhóm đối tượng nghiên cứu ………………..  31
3.1.4. Hoàn cảnh gia đình của nhóm đối tượng nghiên cứu  …………….  31
3.1.5. Các thể bệnh trầm cảm của nhóm đối tượng nghiên cứu………..  32
3.1.6. Mức độ trầm cảm của nhóm đối tượng nghiên cứu  ………………..  33
3.1.7. Thời gian mắc bệnh trước vào viện (tháng)  của nhóm đối tượng 
nghiên cứu  …………………………………………………………………………………..  33
3.2. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG RLGN TRONG TRẦM CẢM F3 ………  34
3.2.1. Điều trị RLGN trước vào viện của nhóm đối tượng nghiên cứu  34
3.2.2. Phân loại RLGN của nhóm đối tượng nghiên cứu  …………………  35
3.2.3. Đặc điểm RLGN của nhóm đối tượng nghiên cứu………………….  36
3.2.4. Đặc điểm RLGN qua các giai đoạn ngủ ………………………………..  36
3.2.4.1. Đặc điểm RLGN giai đoạn vào giấc ngủ  ……………………………  36
3.2.4.2. Đặc điểm RLGN giai đoạn trong giấc ngủ  …………………………  37
3.2.4.3. Các triệu chứng buổi sáng sau khi thức giấc.  …………………….  38
3.2.4.4. Số ngày RLGN trong một tuần………………………………………….  39
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN  …………………………………………………………………..  40
4.1. Một số đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu  ……………………..  40
4.1.1. Phân bố tuổi và giới trong mẫu nghiên cứu  …………………………..  40
4.1.2. Trình độ văn hóa  …………………………………………………………………  41
4.1.3. Nghề nghiệp  ………………………………………………………………………..  42
4.1.4. Hoàn cảnh gia đình  ……………………………………………………………..  43
4.1.5. Phân bố nơi sống  …………………………………………………………………  43
4.1.6. Các thể bệnh của đối tượng nghiên cứu  ………………………………..  44
4.1.7. Mức độ trầm cảm của đối tượng nghiên cứu  …………………………  44
4.1.8. Thời gian bị RLGN đến khi vào viện  …………………………………….  45
4.2. Đặc điểm lâm sàng RLGN  ………………………………………………………..  45
4.2.1. Điều trị trước vào viện  …………………………………………………………  45 
4.2.2. Phân loại RLGN của đối tượng nghiên cứu  …………………………..  46
4.2.3. Đặc điểm RLGN trong trầm cảm F3_ qua các giai đoạn ngủ  ….  46
4.2.3.1. Đặc điểm thời gian vào giấc ngủ của bệnh nhân  ………………..  46
4.2.3.2. Thời gian ngủ của nhóm bệnh nhân nghiên cứu  …………………  47
4.2.3.3. Các triệu chứng ban ngày sau khi thức giấc  ………………………  48
4.2.3.4. Số ngày RLGN trong 1 tuần  ……………………………………………..  49
KẾT LUẬN  ……………………………………………………………………………………….  50
KIẾN NGHỊ  ………………………………………………………………………………………  51
TÀI LIỆU THAM KHẢO  ……………………………………………………………………..   
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3.1: Phân bố tuổi của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………………………………  29
Bảng 3.2: Phân bố nghề nghiệp của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………………….  30
Bảng 3.3: Trình độ học vấn của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………………………..  31
Bảng 3.4: Tình trạng hôn nhân của nhóm đối tượng nghiên cứu ………………………..  31
Bảng 3.5: Phân bố nơi sống của nhóm đối tượng nghiên cứu  …………………………….  32
Bảng 3.6: Phân loại mức độ trầm cảm của nhóm đối tượng nghiên cứu  ………………  33
Bảng  3.7:  Thời  gian  trung  bình  từ  lúc  có  RLGN  đến  lúc  vào  viện  của  nhóm  đối 
tượng nghiên cứu theo giới  ……………………………………………………………………………  34
Bảng  3.8: Đi ều trị   RLGN trước vào viện theo giới c ủa nhóm đối tượng nghiên cứu  ……..   34
Bảng 3.9: Phân loại RLGN của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………………………..  35
Bảng 3.10: Phân loại RLGN của nhóm đối tượng nghiên cứu theo thể bệnh  ……………..  35
Bảng 3.11: Đặc điểm RLGN của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………………………  36
Bảng 3.12:Thời gian từ lúc đi ngủ đến lúc ngủ thực sự của bệnh nhân ngủ ít theo thể
bệnh (phút)  ………………………………………………………………………………………………….  36
Bảng 3.1 3: Các tri ệu chứng thường gặp khi bắt đ ầu đi ngủ  của bệnh nhân  …………………  37
Bảng  3.14:  Thời  gian  ngủ  được  mỗi  đêm  theo  giới  của  nhóm  đối  tượng  nghiên 
cứu(giờ)  ………………………………………………………………………………………………………  37
Bảng 3.15: Thời gian ngủ  được mỗi đêm theo thể  bệnh của nhóm đối tượng nghiên 
cứu (giờ)  ……………………………………………………………………………………………………..  38
Bảng 3.16: Các triệu chứng ban ngày của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………….  38
Bảng 3.17: Chất lượng công việc của nhóm đối tượng nghiên cứu  ……………………..  39
Bảng 3.18: Số ngày RLGN trong vòng một tuần của nhóm đối tượng nghiên cứu .  39
Bảng  3.19:  Số  ngày  RLGN  trung  bình  trong  tuần  theo  giới  của  nhóm  đối  tượng 
nghiên cứu  …………………………………………………………………………………………………..  40