Nghiên cứu thực trạng sâu răng, viêm lợi và một số yếu tố nguy cơ ở học sinh tiểu học Tỉnh Bắc Kạn

Luận văn Nghiên cứu thực trạng sâu răng, viêm lợi và một số yếu tố nguy cơ ở học sinh tiểu học Tỉnh Bắc Kạn.Sâu răng và viêm lợi là hai bênh phổ biên nhất trong các bênh răng miêng và trong xã hôi. Từ những năm 70, Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đã xếp bênh sâu răng là tai họa thứ ba của loài người sau bênh tim mạch và ung thư vì là bênh mắc rất sớm, rất phổ biên (chiêm 90 – 99% dân số) và gây phí tổn điều trị rất cao, vượt quá khả năng chi trả của mọi chính phủ kể cả những nước giàu có nhất.

Hai thâp niên vừa qua, khoa học thể giới đã đạt được nhiều tiên bô trong viêc giải thích bênh căn của sâu răng cũng như cách phòng chống bênh răng miêng, chính vì vây mà ở môt số nước phát triển như Australia, Mỹ và các nước Bắc Âu đã hạ được tỷ lê bênh sâu răng xuống còn môt nửa so với trước [8]. Sau 25 năm phòng bênh (1969 – 1994) số răng sâu trung bình trẻ em 12 tuổi ở các nước này giảm từ 6,5 xuống còn dưới 3 [8], [12], [36].

Đối với các nước đang phát triển trong đó có Viêt Nam, do điều kiên kinh tố còn nhiều khó khăn, trang thiêt bị và cán bô Răng Hàm Mät còn thiêu… nên tỷ lê mắc bênh răng miêng còn cao và có chiều hướng gia tăng [33]. Năm 1994, WHO đánh giá Viêt nam là môt trong những nước có tỷ lê dân mắc bênh sâu răng và viêm lợi cao trên thê giới và thuôc khu vực các nước có xu hướng bênh răng miêng gia tăng. Năm 1977, tỷ lê sâu răng trên trẻ 6 tuổi ở Hà Nôi là 77% [3], đến năm 2001 theo kêt quả điều tra sức khỏe răng miêng toàn quốc, tỷ lê sâu răng ở trẻ 5 – 6 tuổi là 84,9% [30]. Để giải quyêt thực trạng trên, giải pháp hiêu quả nhất là tăng cường công tác phòng bênh, làm tốt công tác chăm sóc sức khỏe răng miêng ban đầu như các nước tiên tiên đã làm.

Từ nhiều năm nay, ngành Răng Hàm Mät Viêt nam đã đât nhiêm vụ chăm sóc sức khỏe răng miêng ban đầu là nhiêm vụ hàng đầu và lấy công tác

Nha học đường làm trọng tâm vì nhà trường là môi trường tốt nhất để tổ chức chăm sóc sức khỏe cho trẻ em.

Đến nay, chương trình Nha học đường đã được triển khai thực hiên ở tất cả các tỉnh thành của cả nước, chương trình hiên vẫn đang tiếp tục được chú trọng phát triển cả về bề rông lẫn chiều sâu [32]. Vấn đề cần phải đánh giá thực trạng bênh răng miêng học sinh của từng địa phương để có tham mưu, đề xuất các nôi dung chương trình Nha học đường phù hợp cho từng Tỉnh trong từng giai đoạn là hết sức cần thiết.

Để có số liêu khoa học về tình hình sâu răng, viêm lợi của trẻ em tỉnh Bắc Kạn, bổ sung vào kho tàng dữ liêu chung của ngành Răng Hàm Mặt Viêt Nam đồng thời là cơ sở để Ngành y tế Bắc Kạn tham mưu chính xác cho Tỉnh trong viêc hoạch định các chính sách y tế phù hợp trong đó có chương trình Nha học đường, chúng tôi tiến hành thực hiên đề tài “Nghiên cứu thực trạng sâu răng, viêm lợi và một số yếu tố nguy cơ ở học sinh tiểu học Tỉnh Bắc Kạn” nhằm hai mục tiêu:

1. Xác định tỷ lệ sâu răng, viêm lợi ở học sinh tiểu học tỉnh Bắc Kạn.

2. Tìm hiểu một số yếu tố nguy cơ gây sâu răng, viêm lợi ở đối tượng này.

ĐẶT VẤN ĐỂ  1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

1.1. GIẢI PHẪU, TỔ CHỨC HỌC CỦA RẢNG VÀ VÙNG QUANH RÀNG 3

1.1.1. Giải phẫu răng 3

1.1.2. Tổ chức học của răng 4

1.1.3. Vùng quanh răng 6

1.2. SINH BỆNH HỌC SÂU RÀNG VÀ VIÊM LỢI  7

1.2.1. Sinh bệnh học sâu răng 7

1.2.2. Sinh bệnh học viêm lợi 9

1.3. DỊCH TỄ HỌC SÂU RÀNG VÀ VIÊM LỢI 10

1.3.1. Tình hình sâu răng ở trẻ em 10

1.3.2. Tình hình viêm lợi  12

1.4. CÁC YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY SÂU RÀNG, VIÊM LỢI Ở HỌC SINH 13

1.5. MỘT SỐ BIỆN PHÁP DỰPHÒNG SÂU RÀNG, VIÊM LỢI 17

1.5.1. Dự phòng sâu răng 17

1.5.2. Dự phòng viêm lợi 19

1.5.3. Chương trình nha học đường  21

1.6. MỘT SỐ ĐẶC ĐIỂM CỦA TỈNH BẮC KẠN, CHUƠNG TRÌNH NHA HỌC ĐUỜNG VÀ HỌC SINH TIỂU HỌC TỈNH BẮC KẠN 22

CHƯƠNG 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24

2.1. ĐỊA ĐIỂM VÀ THỜI GIAN NGHIÊN CỨU 24

2.2. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 24

2.2.1. Tiêu chuẩn lựa chọn  24

2.2.2. Tiêu chuẩn loại trừ: 24

2.3. PHUƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 24

2.4. THIẾT KẾ NGHIÊN CỨU 24

2.4.1. Cỡ mẫu 24

2.4.2. Cách chọn mẫu 25

2.4.3. Kỹ thuật thu thập thông tin  26

2.4.4. Các chỉ số dùng trong điều tra dịch tễ học bênh răng miệng 27

2.4.5. Các biên số nghiên cứu 34

2.4.6. Phân tích số liệu 35

2.4.7. Hạn chế sai số trong nghiên cứu 35

2.4.8. Đạo đức trong nghiên cứu 35

CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 36

3.1. ĐẶC ĐIỂM NHÓM NGHIÊN CỨU 36

3.2. KIẾN THỨC- THÁI ĐỘ- HÀNH VI VSRM (K.A.P) CỦA HỌC SINH 37

3.3. KIẾN THỨC-THÁI ĐỘ-HÀNH VI VSRM (K.A.P) CỦA PHỤ HUYNH HỌC SINH 40

3.4. THỰC TRẠNG BỆNH RÀNG MIỆNG 42

3.5. MỐI LIÊN QUAN GIỮA CÁC YẾU Tố NGUY CƠ VÀ SÂU RÀNG, VIÊM LỢI … 57

CHƯƠNG 4: BẰN LUẬN 63

4.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA ĐỐI T-ỢNG NGHIÊN CỨU 63

4.2. KIẾN THỨC, THÁI ĐỘ, THỰC HÀNH CỦA HỌC SINH VÀ PHHS VỀ VSRM  64

4.2.1. Kiên thức- Thái đô- Hành vi VSRM (K.A.P) của học sinh 64

4.2.2. Kiên thức- Thái đô- Hành vi VSRM của PHHS 65

4.3. THỰC TRẠNG SÂU RÀNG, VIÊM LỢI CỦA HỌC SINH TIỂU HỌC TỈNH BẮC

KẠN 66

4.3.1. Thực trạng sâu răng 66

4.3.2. Thực trạng viêm lợi  70

4.3.3. Thực trạng VSRM 72

4.3.4. Tình trạng nhiễm Fluo răng 72

4.4. MỘT SỐ YẾU TỐ NGUY CƠ GÂY SÂU RÀNG VIÊM LỢI ĐỐI VỚI HỌC SINH TIỂU HỌC TỈNH BẮC KẠN 73

4.5. PHUƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 75

KẾT LUẬN 77

KIÊN NGHỊ  TẰI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC