Phân tích thực trạng tuân thủ điều trị của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn, Lào Cai

Luận văn chuyên khoa I Phân tích thực trạng tuân thủ điều trị của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn, Lào Cai.Đái tháo đường (ĐTĐ) là một bệnh lý mạn tính thường gặp, có xu hướng tăng nhanh trong những năm gần đây và tạo ra gánh nặng kinh tế toàn cầu. Theo số liệu thống kê từ Liên đoàn Đái tháo đường Quốc tế (IDF), năm 2021 toàn thế giới có 537 triệu người trưởng thành (từ 20 đến 79 tuổi) đang sống chung với bệnh đái tháo đường [46]. Con số này được dự đoán sẽ tăng lên 643 triệu vào năm 2030 và 783 triệu vào năm 2045 [46]. Tại Việt Nam, kết quả điều tra của Bộ Y tế năm 2021 cho thấy tỷ lệ mắc ĐTĐ ở người trưởng thành ước tính là 7,1% tương đương khoảng gần 5 triệu người [45]. Theo dự báo tỷ lệ người mắc ĐTĐ sẽ tiếp tục tăng nhanh và ngày càng trẻ hoá.

Bệnh đái tháo đường nếu không được quản lý và kiểm soát chặt chẽ sẽ dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, là nguyên nhân hàng đầu gây bệnh tim mạch, mù lòa, suy thận và cắt cụt chi, làm gia tăng chi phí y tế và gánh nặng xã hội [1], [46]. Điều trị ĐTĐ là một quá trình nghiêm ngặt, đòi hỏi bệnh nhân tuân thủ suốt đời [1].
Theo định nghĩa của WHO “Tuân thủ điều trị của người bệnh ĐTĐ là sự kết hợp của 4 biện pháp: Chế độ dinh dưỡng, chế độ hoạt động thể lực, chế độ dùng thuốc, chế độ kiểm soát đường huyết và khám sức khỏe định kỳ” [43]. Tuân thủ điều trị có ý nghĩa quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết của bệnh nhân đái tháo đường.
Tuy nhiên, có nhiều yếu tố có thể ảnh hưởng đến việc tuân thủ điều trị của người bệnh đái tháo đường, việc xác định được một số yếu tố này sẽ là cơ sở để thiết lập các can thiệp nhằm nâng cao hiệu quả điều trị cho bệnh nhân ĐTĐ [10], [13], [28].
Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn là cơ sở khám chữa bệnh trực thuộc Sở Y tế Lào Cai, là bệnh viện hạng II với quy mô 180 giường kế hoạch, 229 giường thực kê. Bệnh viện là nơi khám, chữa bệnh cho nhân dân tại khu vực huyện Văn Bàn, Lào Cai và một số nơi lân cận. Khoa khám bệnh ngoại trú của bệnh viện đang quản lý và theo dõi điều trị ngoại trú khoảng 389 bệnh nhân ĐTĐ. Tuy nhiên đến nay chưa có nghiên cứu nào về tình hình tuân thủ điều trị và một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị của người bệnh được thực hiện.2 Xuất phát từ thực tế kể trên, đề tài “Phân tích thực trạng tuân thủ điều trị của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn, Lào Cai” được thực hiện với hai mục tiêu:
1. Mô tả thực trạng tuân thủ sử dụng thuốc của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn, Lào Cai.
2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến tuân thủ sử dụng thuốc của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn, Lào Cai.
Từ đó, đưa ra các đề xuất nhằm góp phần nâng cao hiệu quả điều trị trên bệnh nhân đái tháo đường điều trị ngoại trú tại bệnh viện

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC KÍ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………….1
Chương 1. TỔNG QUAN ……………………………………………………………………………….3
1.1. Bệnh đái tháo đường ………………………………………………………………………………..3
1.1.1. Định nghĩa và dịch tễ …………………………………………………………………………….3
1.1.2. Tiêu chuẩn chẩn đoán…………………………………………………………………………….4
1.1.3. Phân loại và một số biến chứng của bệnh ĐTĐ…………………………………………5
1.2. Điều trị bệnh đái tháo đường típ 2 ……………………………………………………………..7
1.2.1. Nguyên tắc chung và mục tiêu điều trị …………………………………………………….7
1.2.2. Phương pháp điều trị ……………………………………………………………………………..9
1.3. Các thuốc điều trị bệnh đái tháo đường típ 2 ……………………………………………..12
1.4. Tuân thủ điều trị bệnh đái tháo đường típ 2……………………………………………….17
1.4.1. Định nghĩa………………………………………………………………………………………….17
1.4.2. Các phương pháp đánh giá tuân thủ……………………………………………………….17
1.4.3. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tuân thủ điều trị…………………………………………19
1.5. Một số nghiên cứu về đánh giá tuân thủ điều trị trên bệnh nhân đái tháo đường
típ 2…………………………………………………………………………………………………………….20
1.5.1. Một số nghiên cứu trên thế giới …………………………………………………………….20
1.5.2. Một số nghiên cứu tại Việt Nam……………………………………………………………21
Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ……………………….22
2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu……………………………………………..22
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………………………..22
2.1.2. Địa điểm nghiên cứu ……………………………………………………………………………22
2.1.3. Thời gian nghiên cứu …………………………………………………………………………..22
2.2. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………………………………………23
2.2.1. Biến số nghiên cứu………………………………………………………………………………23
2.2.2. Thiết kế nghiên cứu……………………………………………………………………………..262.2.3. Phương pháp thu thập số liệu………………………………………………………………..26
2.2.4. Mẫu nghiên cứu…………………………………………………………………………………..27
2.2.5. Xử lý và phân tích số liệu …………………………………………………………………….28
Chương 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU ……………………………………………………………30
3.1. Mô tả thực trạng tuân thủ điều trị của bệnh nhân đái tháo đường típ 2 điều trị
ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn, Lào Cai………………………………….30
3.1.1. Đặc điểm của bệnh nhân ………………………………………………………………………30
3.1.2. Đặc điểm về phác đồ kiểm soát đường huyết của bệnh nhân …………………….33
3.1.3. Đặc điểm về tuân thủ dùng thuốc…………………………………………………………..34
3.1.4. Đặc điểm về hiểu biết của bệnh nhân về điều trị đái tháo đường ……………….35
3.2. Phân tích một số yếu tố liên quan đến tuân thủ điều trị của bệnh nhân đái tháo
đường típ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện đa khoa huyện Văn Bàn, Lào Cai……..36
3.2.1. Mối liên quan giữa đặc điểm nhân khẩu học đến tuân thủ điều trị……………..36
3.2.2. Mối liên quan giữa đặc điểm bệnh của người bệnh đến tuân thủ điều trị…….38
3.2.3. Mối liên quan giữa đặc điểm thuốc điều trị ĐTĐ đến tuân thủ điều trị……….39
3.2.4. Mối liên quan giữa đặc điểm về hiểu biết của người bệnh về điều trị ĐTĐ đến
tuân thủ điều trị ……………………………………………………………………………………………40
Chương 4. BÀN LUẬN ………………………………………………………………………………..41
4.1. Về đặc điểm tuân thủ điều trị của bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu……………..41
4.1.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân …………………………………………………………….41
4.1.2. Đặc điểm về phác đồ kiểm soát đường huyết của bệnh nhân …………………….44
4.1.3. Đặc điểm về tuân thủ điều trị của bệnh nhân…………………………………………..45
4.1.4. Đặc điểm về hiểu biết của bệnh nhân …………………………………………………….45
4.2. Về một số yếu tố ảnh hưởng đến tuân thủ điều trị của bệnh nhân trong nghiên
cứu……………………………………………………………………………………………………………..46
4.2.1. Yếu tố nhân khẩu học…………………………………………………………………………..46
4.2.2. Yếu tố về sử dụng thuốc……………………………………………………………………….47
4.2.3. Kiến thức về bệnh ……………………………………………………………………………….47
KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ………………………………………………………………………..48
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU
Bảng 1.1 Mục tiêu điều trị cho BN ĐTĐ ở người trưởng thành, không có thai………8
Bảng 1.2 Nguyên tắc chung về dinh dưỡng cho bệnh nhân đái tháo đường …………10
Bảng 2.1 Biến số nghiên cứu …………………………………………………………………………23
Bảng 3.1 Đặc điểm nhân khẩu học của bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu ……………30
Bảng 3.2 Đặc điểm bệnh lý của bệnh nhân………………………………………………………32
Bảng 3.3 Đặc điểm cận lâm sàng của bệnh nhân………………………………………………33
Bảng 3.4 Đặc điểm về phác đồ kiểm soát đường huyết……………………………………..33
Bảng 3.5 Phân loại và mức độ tuân thủ sử dụng thuốc của bệnh nhân…………………34
Bảng 3.6 Kết quả phỏng vấn theo bộ câu hỏi Morisky-8 …………………………………..35
Bảng 3.7 Đặc điểm về hiểu biết của bệnh nhân về điều trị đái tháo đường…………..35
Bảng 3.8 Tuân thủ sử dụng thuốc theo đặc điểm nhân khẩu học ………………………..36
Bảng 3.9 Tuân thủ sử dụng thuốc theo đặc điểm bệnh của bệnh nhân…………………38
Bảng 3.10 Tuân thủ sử dụng thuốc theo đặc điểm thuốc điều trị ĐTĐ ………………..39
Bảng 3.11 Tuân thủ sử dụng thuốc theo đặc điểm về hiểu biết của người bệnh ……4

TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Bộ Y Tế (2020), Hướng dẫn chẩn đoán và điều trị đái tháo đường típ 2 (Ban
hành kèm theo Quyết định số 5481/QĐ-BYT ngày 30 tháng 12 năm 2020).
2. Nguyễn Tiến Đạt (2020), Phân tích tuân thủ sử dụng thuốc của người bệnh
đái tháo đường điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Nội tiết Trung ương Thành
phố Hà Nội, Trường Đại học Dược Hà Nội.
3. Trần Việt Hà (2016), Phân tích tình hình sử dụng và tuân thủ điều trị trên
bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại bệnh viện đa khoa tỉnh
Hải Dương, Trường Đại học Dược Hà Nội.
4. Hoàng Thị Nhinh (2017), Khảo sát tình hình sử dụng thuốc và tuân thủ điều
trị trên bệnh nhân đái tháo đường typ 2 điều trị ngoại trú tại Bệnh viện Đa
khoa Thái Thụy – Thái Bình, Trường Đại học Dược Hà Nội.
5. Nguyễn Thị Mai Phương (2021), Phân tích tình hình sử dụng thuốc điều trị
đái tháo đường typ 2 trên bệnh nhân ngoại trú tại bệnh viện đa khoa tỉnh
Bắc Ninh, Trường Đại học Dược Hà Nội.
6. Nguyễn Khoa Diệu Vân (2005), "Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, sinh hóa và
các xét nghiệm thăm dò mạch máu ở bệnh nhân ĐTĐ typ 2 mới phát hiện ",
Tạp Chí Học Việt Nam, 10, tr. 8-1