Trường hợp lâm sàng cải tiến kỹ thuật vòi voi điều trị bệnh động mạch chủ phức tạp

Trường hợp lâm sàng cải tiến kỹ thuật vòi voi điều trị bệnh động mạch chủ phức tạp tại bệnh viện hữu nghị Việt Đức
Phung Duy Hong Son, Nguyen Tung Son, Nguyen Huu Uoc
Tóm tắt
Bệnh lý nặng cùng lúc ở toàn bộ động mach chủ ngực, từ đoạn lên đến đoạn xuống là một trong những bệnh lý động mạch chủ phức tạp nhất. Phẫu thuật kinh điển thay toàn bộ động mạch chủ sẽ rất phức tạp và nặng nề. Kỹ thuật vòi voi là một giải pháp tương đối triệt để và an toàn hơn phẫu thuật kinh điển. Kỹ thuật vòi voi cải tiến bằng phương pháp can thiệp nội mạch phổi hợp, nhờ tính hiệu quả và an toàn cao, nên đã phát triển mạnh trên thế giới từ hơn 10 năm nay, tuy nhiên có chi phí lớn nên chưa phổ biến ở Việt Nam. Bệnh viện Hữu nghị Việt Đức đã sáng tạo một kỹ thuật vòi voi cải tiến dựa trên các vật tư sẵn có, chi phí thấp và khả thi hơn cho người bệnh Việt Nam. Báo cáo nhằm thông báo ca lâm sàng bệnh động mạch chủ ngực phức tạp được điều trị thành công bằng kỹ thuật vòi voi cải tiến vào tháng 12 năm 2019.

Bệnh  động  mạch  chủ  ngực  có  liên  quan cùng lúc đến đoạn lên và quai động mạch chủ là bệnh lý rất nặng và phức tạp, trong đó thường gặp nhất  là  lóc  cấp  tính  động  mạch  chủ  type  A (Stanford A). Ở một số thể bệnh, thái độ điều trị đòi hỏi phải can thiệp đồng thì trên cả động mạch chủ  lên,  quai  và  chủ  xuống.  Phương  pháp  mổ thay toàn bộ động mạch chủ bằng mạch nhân tạo rất phức tạp với tỷ lệ tử vong cao > 50% 1. Năm 1983, Borst và cộng sự đề xuất kỹ thuật vòi voi, tạo một bước ngoặt lớn nhờ kỹ thuật mổ đơn giản hơn  và  hiệu  quả  hơn,  nên  đã  nhanh  chóng  trở thành phương pháp chính trong điều trị bệnh lý phức tạp này 1. Tuy nhiên, kỹ thuật vòi voi kinh điển vẫn có nhiều hạn chế như: miệng nối xa nằm sâu – khó cầm  máu,  thời gian  mổ  còn khá  dài, nguy cơ tổn thương thần kinh quặt ngược, và cần cuộc mổ lớn thứ 2 để xử lý tổn tương ở động mạch chủ xuống. Đã có nhiều cải tiến từ kỹ thuật vòi voi kinh điển, nhất là sau khi phát triển kỹ thuật can thiệp nội động mạch chủ (StentGraft), đã dần khắc phục được các nhược điểm trên với nhiều kỹ thuật vòi voi cải tiến khác nhau2–4 (Hình 1), trong đó cập nhật nhất là phương pháp mổ Hybrid (phẫu thuật đồng thì với can thiệp nội mạch) với kỹ thuật vòi voi cải tiến bằng StentGraft nối liền với đoạn mạch nhân tạo động mạch chủ có phân nhánh cho các động mạch nền cổ