Biểu hiện lâm sàng thay đổi một số chỉ tiêu miễn dịch và tác dụng hỗ trợ điều trị của Angala ở bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS tại Hà Nội

Luận án tiến sĩ y học Biểu hiện lâm sàng thay đổi một số chỉ tiêu miễn dịch và tác dụng hỗ trợ điều trị của Angala ở bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS tại Hà Nội

Luận án tiến sỹ y học : Trần Viết Tiến ;

Chuyên ngành : Bệnh truyền nhiễm

Hướng dẫn khoa học : GS.TSKH Phạm Mạnh Hùng; GS.TS Nguyễn Văn Mùi

Nhiễm HIV/AIDS là căn bệnh thế kỷ, là hiểm họa của nhân loại, bệnh đang gây thành đại dịch trên thế giới với tốc độ phát triển nhanh. Nhiễm HIV/AIDS tác động sâu sắc đến mọi mặt của đời sống xã hội, mọi đối tượng mà chủ yếu là lực lượng lao động. Bệnh không tự khỏi, cho tới nay, chưa có thuốc chữa khỏi và cũng chưa có vacxin phòng bệnh [6]. 
Trường hợp bị suy giảm miễn dịch mắc phải được phát hiện lần đầu tiên ở Mỹ năm 1981, HIV-1 được tìm ra ở Pháp năm 1983. Trong 2 thập kỷ qua, nhiễm HIV/AIDS đã lan ra tất cả các châu lục. Đến cuối năm 2002, trên thế giới có khoảng 42 triệu người nhiễm HIV/AIDS còn sống, trong đó số người mới nhiễm HIV năm 2002 là 5 triệu người, hàng triệu người đã tử vong do AIDS [39]. 

Tại khu vực Đông nam Á, dịch xuất hiện muộn hơn nhưng tốc độ phát triển rất nhanh. Theo nhận định của Tổ chức Y tế Thế giới, trong thế kỷ XXI đây sẽ là một trong những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề nhất, trong đó Thái Lan là nước có số người nhiễm HIV nhiều nhất [21]. 
Cũng như nhiều nước trên thế giới và khu vực, dịch HIV/AIDS đang gia tăng, phát triển cả về qui mô và tốc độ tại Việt Nam. Tính từ trường hợp đầu tiên được phát hiện vào năm 1990 đến ngày 30/6/2003 có 67.820 trường hợp nhiễm HIV được thống kê ở cả 61 tỉnh, thành phố trong cả nước, trong đó có 10.380 trường hợp chuyển thành AIDS và tử vong là 5.795 người [40]. 
Ở nước ta, số bệnh nhân được tiếp cận với các thuốc chống Retrovirus còn rất ít. Vì vậy, ở đa số các trường hợp, bệnh diễn biến hoàn toàn tự nhiên. Là một nước khí hậu nhiệt đới, có nhiều mám bệnh cơ hội như nấm, ký sinh trùng, lao… nên lâm sàng cũng mang những đặc điểm riêng. Đã có một số công trình nghiên cứu về biểu hiện lâm sàng của nhiễm HIV/AIDS ở nước ta nhưng cũng mới chỉ là bước đầu, số lượng bệnh nhân nghiên cứu còn ít và chủ yếu là điều tra cắt ngang, chưa có nhiều nghiên cứu theo dõi diễn biến bệnh dọc theo thời gian với số lượng đủ lớn [26], [27], [42]. 
Các hướng điều trị chủ yếu hiện nay đối với bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS bao gồm: sử dụng các thuốc chống Retrovirus, dự phòng, điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội, ung thư và các bệnh khác; tăng cường sức đề kháng của cơ thể bệnh nhân, trong đó chủ yếu là kích thích quá trình đáp ứng miễn dịch [172]. Cho tới nay, người ta đã đạt được những thành công đáng kể trong việc ức chế quá trình nhân lên của HIV bằng các thuốc chống Retrovirus, dự phòng và điều trị các bệnh nhiễm trùng cơ hội, ung thư. Đã có một số công trình nghiên cứu sử dụng các thành phần kháng nguyên HIV, interleukin nhưng kết quả còn hạn chế [101], [125]. Tại một số nước, các loại thảo dược, các bài thuốc y học dân tộc có tác dụng nâng cao sức đề kháng của cơ thể đang được nghiên cứu và bước đầu cho kết quả khả quan [91], [162]. 
Tại Việt Nam, các nghiên cứu điều trị nhiễm HIV/AIDS bằng các thuốc chống Retrovirus còn ít, số lượng bệnh nhân còn ít [31], [36], [38]. Điều trị, dự phòng các bệnh nhiễm trùng cơ hội, ung thư còn gặp nhiều khó khăn. Đã có một số công trình nghiên cứu thuốc y học dân tộc ứng dụng trong điều trị và đã cho kết quả bước đầu. Tuy vậy, các nghiên cứu này cần được tiếp tục với số lượng bệnh nhân nhiều hơn, thời gian dài hơn [5]. 
Angala là thuốc được bào chế từ dịch chiết của củ Đương qui Nhật Bản (Angelica acutiloba Kitagawa), do Viện Dược liệu Trung ương sản xuất. Hiện nay ở nước ta, Đương qui Nhật Bản được trồng ở một số nơi cho năng xuất khá cao. Trên thực nghiệm, Angala làm phục hồi chức năng đáp ứng miễn dịch ở chuột bị gây suy giảm miễn dịch [14]. Trong nghiên cứu lâm sàng, thuốc được dùng cho bệnh nhân ung thư được điều trị bằng hoá chất và tia xạ. Kết quả cho thấy thuốc làm tăng có ý nghĩa số lượng bạch cầu, tiểu cầu, số lượng TCD3, TCD4, TCD8 

Trên cơ sở đó, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này với các mục tiêu: 
1. Mô tả biểu hiện lâm sàng, cận lâm sàng và thay đổi một số chỉ tiêu miễn dịch ở bệnh nhân nhiễm HIV, AIDS và AIDS giai đoạn cuối. 
2. Xác định một số yếu tố có ý nghĩa tiên lượng ở bệnh nhân AIDS và môi liên quan giữa một số chỉ tiêu làm sàng, xét nghiệm huyết học, sinh hoá, miễn dịch học với mức đó giảm TCD4. 
3. Đánh giá tác dụng hỗ trợ điều trị của Angala trên những bệnh nhân nhiễm HIV/AIDS có số lượng TCD4 từ 200 đến 499 tế bào / mm