Đánh giá việc sử dụng phác đồ TDF + 3TC + EFV/NVP trên bệnh nhân HIV/AIDS tại Bệnh viện 09 Hà Nội

Luận văn thạc sĩ dược học Đánh giá việc sử dụng phác đồ TDF + 3TC + EFV/NVP trên bệnh nhân HIV/AIDS tại Bệnh viện 09 Hà Nội”.HIV/AIDS là một đại dịch nguy hiểm, là mối hiểm họa đối với tính mạng, sức khỏe con người và tương lai nòi giống của các quốc gia, các dân tộc trên toàn cầu, tác động trực tiếp đến sự phát triển kinh tế, văn hóa, trật tự và an toàn xã hội, đe dọa sự phát triển bền vững của đất nước [13].

Trong những năm qua, Việt Nam đã nỗ lực thực hiện các giải pháp nhằm đẩy lùi sự gia tăng của HIV/AIDS. Bên cạnh các giải pháp truyền thông, giảm tác hại, vấn đề điều trị bằng thuốc kháng retrovirus (ARV) nhằm ức chế sự nhân lên của virus, kéo dài sự sống cho người có HIV/AIDS ngày càng được quan tâm. Từ 2005, với sự nỗ lực của chính phủ và sự giúp đỡ của các tổ chức quốc tế, các chương trình điều trị thuốc ARV miễn phí bắt đầu được triển khai và liên tục được mở rộng trên toàn quốc. Tính đến tháng 10/2013 theo báo cáo của cục phòng chống HIV/AIDS – Bộ Y tế, trên toàn quốc có 80.702 bệnh nhân HIV/AIDS được điều trị thuốc ARV[5]. Chiến lược Quốc gia phòng, chống HIV/AIDS đến năm 2020, tầm nhìn 2030 đề ra tăng tỷ lệ người nhiễm HIV/AIDS đủ tiêu chuẩn điều trị được điều trị bằng thuốc kháng virus (ARV) lên đến 70% vào năm 2015 và 80% vào năm 2020 [13]. Nhờ đó mà nhiều bệnh nhân sẽ có cơ hội được kéo dài tuổi thọ, nâng cao chất lượng sống, góp phần giảm kì thị và phân biệt đối xử, giúp người bệnh tái hòa nhập với cộng đồng và xã hội. Tuy nhiên, điều trị thuốc ARV cũng đặt ra một thách thức mới – nguy cơ kháng thuốc và thất bại điều trị. Mục đích của điều trị ARV là duy trì sự sống của người bệnh nhưng thất bại điều trị do HIV kháng lại thuốc có khi phải trả giá bằng sinh mạng người bệnh. Theo hướng dẫn của Bộ Y tế tại Quyết định 4139/QĐ-BYT, phác đồ chính điều trị cho tất cả bệnh nhân HIV/AIDS bắt đầu điều trị ARV là TDF + 3TC + EFV/NVP [2].2
Nhằm góp phần vào việc nâng cao hiệu quả điều trị cho người bệnh HIV/AIDS, chúng tôi tiến hành đề tài “Đánh giá việc sử dụng phác đồ TDF + 3TC + EFV/NVP trên bệnh nhân HIV/AIDS tại Bệnh viện 09 Hà Nội”
với các mục tiêu sau:
1. Khảo sát đặc điểm chung của bệnh nhân và thuốc sử dụng trong mẫu nghiên cứu.
2. Đánh giá kết quả điều trị của phác đồ TDF + 3TC + EFV/NVP.
3. Phân tích các biến cố bất lợi (AE) của phác đồ TDF + 3TC + EFV/NVP ghi nhận được trên bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN
MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT
DANH MỤC CÁC BẢNG
DANH MỤC CÁC HÌNH
ĐẶT VẤN ĐỀ …………………………………………………………………………………….. 1
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN………………………………………………………………… 3
1.1. Tình hình nhiễm HIV/AIDS……………………………………………………………………..3
1.1.1. Tình hình nhiễm HIV/AIDS trên thế giới…………………………………………..3
1.1.2. Tình hình nhiễm HIV/AIDS tại Việt Nam …………………………………………4
1.2. Điều trị ARV trên thế giới và tại Việt Nam ……………………………………………….5
1.2.1. Điều trị ARV trên thế giới…………………………………………………………………5
1.2.2. Điều trị ARV tại Việt Nam ………………………………………………………………..6
1.3. Điều trị HIV/AIDS bằng thuốc ARV ………………………………………………………..7
1.3.1. Mục đích điều trị ……………………………………………………………………………..7
1.3.2. Nguyên tắc điều trị…………………………………………………………………………….8
1.3.3. Tiêu chuẩn bắt đầu điều trị ARV………………………………………………………..8
1.4. Thuốc ARV và phản ứng có hại của thuốc ARV……………………………………….9
1.4.1. Các nhóm thuốc ARV và cơ chế tác dụng…………………………………………..9
1.4.2. Các phản ứng có hại của thuốc ARV………………………………………………..15
1.4.3. Các phác đồ điều trị ARV tại Việt Nam ……………………………………………17
1.4.4. Đặc điểm của thuốc trong phác đồ TDF+3TC+NVP/EFV. ……………….18
CHƯƠNG 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU……… 23
2.1. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………………………………..23
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn bệnh nhân:……………………………………………………….23
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ …………………………………………………………………………..23
2.2. Địa điểm và thời gian nghiên cứu ……………………………………………………………242.2.1. Địa điểm nghiên cứu………………………………………………………………………..24
2.2.2. Thời gian nghiên cứu……………………………………………………………………….24
2.3. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………………………..24
2.4. Các xét nghiệm và thời điểm đánh giá …………………………………………………….24
2.5. Các chỉ số nghiên cứu……………………………………………………………………………..25
2.6. Phương pháp xử lý số liệu ………………………………………………………………………27
CHƯƠNG 3. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………. 28
3.1. Đặc điểm chung của bệnh nhân và thuốc sử dụng trong mẫu nghiên cứu..28
3.1.1. Tỷ lệ về giới tính và tuổi của bệnh nhân trong mẫu nghiên cứu …………28
3.1.2. Đường lây nhiễm HIV……………………………………………………………………..29
3.1.3. Nhiễm trùng cơ hội ………………………………………………………………………….29
3.1.4. Tình trạng đồng nhiễm HBV, HCV………………………………………………….30
3.1.5. Tỷ lệ bệnh nhân và thời gian sử dụng phác đồ nghiên cứu………………..31
3.1.6. Các thuốc dùng đồng thời ………………………………………………………………..31
3.1.7. Các thuốc ARV được sử dụng trong mẫu nghiên cứu ……………………….32
3.1.8. Tỷ lệ bệnh nhân đổi phác đồ và lý do đổi phác đồ của bệnh nhân trong
mẫu nghiên cứu…………………………………………………………………………………………34
3.2. Đánh giá kết quả điều trị của phác đồ TDF + 3TC + NVP/EFV………………35
3.2.1. Kết quả điều trị về mặt lâm sàng. ……………………………………………………..35
3.2.2. Kết quả điều trị về miễn dịch học……………………………………………………..36
3.2.3. Kết quả điều trị về virus học …………………………………………………………….38
3.3. Xác định các AE của phác đồ TDF + 3TC + EFV/NVP trên các bệnh nhân
trong mẫu nghiên cứu………………………………………………………………………………..39
3.3.1. Đặc điểm AE trong mẫu nghiên cứu…………………………………………………39
3.3.2 Xác suất gặp AE tích lũy theo thời gian điều trị …………………………………42
3.3.3. Mức độ nghiêm trọng và cách xử trí của AE tới điều trị ARV …………..44
CHƯƠNG 4. BÀN LUẬN………………………………………………………………… 47
hân và thuốc sử dụng trong mẫu nghiên cứu….474.1.1 T ……………………………………………………………….47
4.1.2. Đường lây nhiễm nhiễm HIV…………………………………………………………..48
4.1.3. Các bệnh nhiễm trùng cơ hội và các thuốc dùng kèm………………………..48
, HCV………………………………………………………………….48
4.1.5. Tỷ lệ bệnh nhân và thời gian sử dụng phác đồ nghiên cứu…………………49
4.1.6. Các thuốc ARV gặp trong mẫu nghiên cứu ………………………………………49
4.1.7. Tỷ lệ bệnh nhân đổi phác đồ và lý do đổi phác đồ……………………………..50
4.2. Đánh giá kết quả điều trị của phác đồ TDF + 3TC + NVP/EFV………………51
4.2.1. Kết quả điều trị về mặt lâm sàng. ……………………………………………………..51
4.2.2. Kết quả điều trị về miễn dịch học……………………………………………………..53
4.2.3. Kết quả điều trị về virus học …………………………………………………………….54
4.3. Xác định các AE của phác đồ TDF + 3TC + EFV/NVP trên bệnh nhân trong
mẫu nghiên cứu…………………………………………………………………………………………55
4.3.1. Đặc điểm của AE trong mẫu nghiên cứu…………………………………………..55
4.3.2 Xác suất gặp AE tích lũy theo thời gian điều trị …………………………………57
4.3.3. Mức độ nghiêm trọng và cách xử trí của AE tới điều trị ARV …………..58
………………………………………………………………………………………. 60
…….60
2. Kết quả điều trị HIV/AIDS bằng phác của phác đồ TDF+3TC+EFV/NVP….60
+ 3TC+ EFV/NVP trên các bệnh nhân trong mẫu
nghiên cứu………………………………………………………………………………………………..61
KIẾN NGHỊ……………………………………………………………………………………… 62
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤ

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Một số thuốc ARV đã được FDA phê duyệt. ………………………………….13
Bảng 1.2. Phản ứng có hại của các thuốc ARV sử dụng trong chương trình phòng,
chống HIV/AIDS tại Việt Nam …………………………………………………………………15
Bảng 1.3. Phác đồ điều trị HIV/AIDS tại Việt Nam ……………………………………….18
Bảng 1.4. Tác dụng phụ của EFV và cách xử trí …………………………………………….20
Bảng 1.5. ADR thường gặp của thuốc NVP và cách xử trí …………………………..21
Bảng 2.1. Phân loại giai đoạn miễn dịch nhiễm HIV/AIDS ở người lớn…………26
Bảng 3.1. Tỷ lệ về giới tính và tuổi của nhóm nghiên cứu ……………………………..28
Bảng 3.2. Đường lây nhiễm HIV ………………………………………………………………….29
Bảng 3.3. Tỷ lệ bệnh nhân bị nhiễm trùng cơ hội…………………………………………..29
Bảng 3.4. Tình trạng đồng nhiễm HBV, HCV……………………………………………….30
Bảng 3.5. Tỷ lệ bệnh nhân và thời gian sử dụng phác đồ nghiên cứu ……………..31
Bảng 3.6. Các thuốc dùng đồng thời……………………………………………………………..32
Bảng 3.7. Danh mục các thuốc ARV sử dụng trong mẫu nghiên cứu……………..33
Bảng 3.8. Tình hình theo dõi điều trị……………………………………………………………..34
Bảng 3.9. Lý do đổi phác đồ …………………………………………………………………………34
Bảng 3.10. Thay đổi cân nặng trung bình tại các thời điểm đánh giá……………….35
Bảng 3.11. Đáp ứng miễn dịch theo gian điều trị ………………………………………… 337
Bảng 3.12. Tải lượng virus HIV của bệnh nhân theo thời gian điều trị…………….38
Bảng 3.13. Tỷ lệ bệnh nhân gặp AE ………………………………………………………………39
Bảng 3.14. Tỷ lệ bệnh nhân gặp AE theo hệ cơ quan ……………………………………..41
Bảng 3.15. Mức độ nghiêm trọng của các AE ………………………………………………..45
Bảng 3.16. Xử trí và hậu quả các AE……………………………………………………………..4