Nghiên cứu công nghệ sản xuất và đánh giá hiệu quả của sản phẩm giàu lyzin và vi chất dinh dưỡng đến tình trạng dinh dưỡng và bệnh tật của trẻ 6-12 tháng tuổi

Luận văn Nghiên cứu công nghệ sản xuất và đánh giá hiệu quả của sản phẩm giàu lyzin và vi chất dinh dưỡng đến tình trạng dinh dưỡng và bệnh tật của trẻ 6-12 tháng tuổi. Suy dinh dưỡng trẻ em vẫn là tình trạng pho biến ở nhiều quốc gia trên thế giới trong đó có Việt Nam. Suy dinh dưỡng gây ra nhiều thiệt hại về kinh tế, làm chậm phát triển kinh tế bởi nó trực tiếp ảnh hưởng tới chất lượng nguồn nhân lực, ảnh hưởng tới giống nòi. Suy dinh dưỡng thường đi đôi với nghèo đói.

MÃ TÀI LIỆU

BQT.YHOC.00002

Giá :

50.000đ

Liên Hệ

0915.558.890

Theo Tổ chức y tế thế giới năm 2010, gần 13 triệu trẻ sơ sinh hàng năm bị suy dinh dưỡng bào thai hay có cân nặng sơ sinh thấp dưới 2500g. Tỷ lệ suy dinh dưỡng nhẹ cân ở các nước đang phát triển giảm từ 31% năm 1990 xuống còn 26% năm 2008 trên phạm vi toàn thế giới, theo từng khu vực, mức giảm có nhiều khác biệt: giảm từ 54% xuống còn 48% ở vùng Nam Á, giảm từ 31% xuống còn 27% ở vùng Cận Sahara, giảm từ 23% xuống còn 14% ở các nước Đông Á và Thái Bình Dương. Qua theo dõi nhiều năm, mặc dù các số liệu đã chỉ ra những tiến bộ trong giảm tình trạng suy dinh dưỡng, nhưng ở hầu hết các nước đang phát triển suy dinh dưỡng vẫn là một vấn đề đáng lo ngại. Theo báo cáo của tổ chức Nhi đồng Liên hiệp quốc (UNICEF) năm 2010 vẫn còn khoảng 171 triệu trẻ bị SDD thấp còi, khoảng 115 triệu trẻ bị SDD gầy còm và khoảng 20 triệu trường hợp tử vong trẻ em liên quan tới suy dinh dưỡng nặng [138].

Tại Việt Nam, suy dinh dưỡng, thiếu vi chất dinh dưỡng vẫn là vấn đề có ý nghĩa sức khỏe cộng đồng. Năm 2010, tỷ lệ suy dinh dưỡng thể nhẹ cân của toàn quốc là 17,5%, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi chung toàn quốc là 29,3%. Ước tính đến năm 2010, nước ta có gần 1,3 triệu trẻ dưới 5 tuổi suy dinh dưỡng nhẹ cân, khoảng 2,1 triệu trẻ suy dinh dưỡng thấp còi và khoảng 520.000 trẻ em suy dinh dưỡng gầy còm. Phân bố suy dinh dưỡng không đồng đều ở các vùng sinh thái khác nhau, tỷ lệ thấp còi ở vùng Tây Bắc, Đông Bắc, Bắc miền Trung và Tây Nguyên còn cao, dao động từ 35% -40% [57].

Các nguyên nhân trực tiếp của suy dinh dưỡng trẻ em là suy dinh dưỡng bào thai, khẩu phần ăn của trẻ bị thiếu về số lượng và chất lượng, tình trạng nhiễm khuẩn. Nguyên nhân sâu xa của suy dinh dưỡng trẻ em bao gồm những bất cập trong dịch vụ chăm sóc bà mẹ trẻ em, các vấn đề về nước sạch, vệ sinh môi trường, nhà ở. Một nguyên nhân gốc rễ không thể không nhắc đến, đó là tình trạng đói nghèo, lạc hậu về phát triển nói chung, bao gồm cả sự mất bình đẳng về kinh tế [6], [7], [18], [142],[146].

Ớ các nước đang phát triển, trong đó có Việt Nam, khẩu phần ăn chủ yếu dựa vào các thực phẩm có nguồn gốc từ ngũ cốc, trong đó gạo cung cấp trên 70% năng lượng khẩu phần. Những khẩu phần này thường bị thiếu hụt lyzin, một trong số các axit amin cần thiết mà cơ thể không thể tự tong hợp được. Khi thiếu axit amin này làm cho quá trình tổng hợp protein kém hiệu quả, giảm giá trị dinh dưỡng của bữa ăn. Tại các vùng nông thôn Việt Nam, gạo vẫn là thực phẩm cơ bản cho chế biến các bữa ăn bổ sung của trẻ nhỏ, cộng với nước mắm, mỡ, mì chính, hoặc đường kính. Với chế độ ăn nghèo dinh dưỡng như vậy, bữa ăn của trẻ thường thiếu năng lượng, các axít amin cần thiết, đặc biệt là thiếu các vitamin và khoáng chất cho tăng trưởng và phát triển của trẻ em[14],[15],[21],[27],[33]. Vòng xoắn bệnh lý giữa thiếu ăn, bệnh tật và SDD ngày càng nặng thêm: thiếu lyzin, thiếu vitamin và chất khoáng… làm trẻ lười ăn, chậm lớn, giảm chức năng miễn dịch, dễ mắc bệnh nhiễm khuẩn… dẫn đến SDD. Cắt đứt vòng xoắn này bằng bổ sung VCDD và lyzin giúp trẻ ăn ngon miệng hơn, tăng tốc độ phát triển thể lực, tăng khả năng miễn dịch là rất cần thiết cho phòng chống SDD ở trẻ nhỏ, đặc biệt giai đoạn ăn bổ sung 6-24 tháng tuổi [20], [50],[54], [56].

Trong những năm qua, các nghiên cứu về thực phẩm bổ sung dinh dưỡng cho trẻ nhỏ như thức ăn bổ sung có đậm độ năng lượng cao, các thức ăn có tăng cường vi chất vào thực phẩm đã được triển khai mạnh mẽ và đem

lại hiệu quả khả quan như bột dinh dưỡng với sự có mặt của bột ngũ cốc nảy mầm đã làm cho bột nấu chín có đậm độ năng lượng cao khi được nấu với cùng lượng bột khô như bình thường giúp phòng chống và phục hồi suy dinh dưỡng, bánh quy có bo sung sắt, kẽm, canxi, nước mắm bo sung sắt, bột dinh dưỡng bổ sung đa vi chất [3],[9], [12], [14], [15], [38]… Đây là những sản phẩm có giá trị trong cải thiện tình trạng suy dinh dưỡng, thiếu VCDD trẻ em, nhưng giá cả của các sản phẩm còn cao so với kinh tế của các vùng nghèo, như bột dinh dưỡng có giá 80000 đồng/kg, bánh bích quy có giá 100 000đồng/kg…

Mặt khác, với đặc điểm thức ăn bổ sung của trẻ em các vùng núi, vùng Tây nguyên, vùng nông thôn nghèo chủ chủ yếu là cháo gạo trắng, thiếu protein và thiếu VCDD trong chế độ ăn, hoàn cảnh kinh tế của gia đình khó khăn, bố mẹ không có nhiều thời gian chăm sóc trẻ thì việc tiếp cận thường xuyên với các sản phẩm dinh dưỡng trên là khó khăn.

Một giải pháp khả thi và bền vững để phòng và chống thiếu vi chất cho trẻ em, đặc biệt là trẻ em lứa tuổi 6-24 tháng tuổi ở vùng khó khăn (Vùng núi, vùng Tây nguyên, vùng nông thôn nghèo) là hết sức cần thiết. Đặc điểm của sản phẩm bổ sung này là dựa trên các thức ăn truyền thống của địa phương, giúp cải thiện tổng hợp protein và thiếu VCDD trong chế độ ăn, có giá cả hợp lý và tiện lợi khi sử dụng. Chính vì vậy, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu công nghệ sản xuất và đánh giá hiệu quả của sản phẩm giàu lyzin và vi chất dinh dưỡng đến tình trạng dinh dưỡng và bệnh tật của trẻ 6-12 tháng tuổi”.

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU

1. Mục tiêu chung

Nghiên cứu công thức và qui trình sản xuất gói sản phẩm giàu lyzin và VCDD; đánh giá hiệu quả sử dụng sản phẩm trong thời gian 6 tháng đến tình trạng dinh dưỡng, bệnh tật ở trẻ em 6-12 tháng tuổi tại huyện Yên Phong, tỉnh Bắc Ninh.

2. Mục tiêu cụ thể

1. Nghiên cứu công thức và qui trình sản xuất gói sản phẩm giàu lyzin và VCDD

2. Đánh giá hiệu quả của bổ sung sản phẩm đến các chỉ số nhân trắc(cân nặng, chiều cao) và hoá sinh (vitamin A, sắt, kẽm) của trẻ.

3. Đánh giá hiệu quả của bổ sung sản phẩm đến các chỉ số bệnh tật của trẻ (tiêu chảy, hô hấp).

Giả thuyết nghiên cứu:

1. Gói sản phẩm giàu lyzin và vi chất được sản xuất, bù đắp đủ nhu cầu lyzin, cung cấp thêm 50-70% nhu cầu các vitamin và chất khoáng cho trẻ. Sản phẩm đ ảm bảo VSATTP, trẻ chấp nhận ăn gói sản phẩm khi bổ sung vào bữa ăn.

2. Bổ sung lyzin và các VCDD trên trẻ 6-12 tháng tuổi có hiệu quả tốt cải thiện tình trạng dinh dưỡng, VCDD, bệnh tiêu chảy và NKHH ở trẻ.

CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC ĐÃ CÔNG BỐ CỦA bTÁC GIẢvLIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN 
  1.  Nguyễn  Thị Hải  Hà,  Nguyễn  Công  Khẩn,  Nguyễn  Xuân  Ninh  (2011), Nghiên cứu công nghệsản xuất gói đa vi chất và lyzin bổsung vào  bột (cháo) cho trẻem 6-24 tháng tuổi, Tạp chí y học thực hành, 2(751), tr 34-39. 
2.  Nguyễn  Thị Hải  Hà,  Nguyễn Xuân  Ninh,  Nguyễn  Đỗ Huy,  “Hiệu quả của bổsung gói lyzin –vi chất đến tình trạng dinh dưỡng ở trẻ 6-12 tháng  tuổi”, Tạp chí Y học Dựphòng 2012(đã chấp nhận, chờ đăng). 
3. Nguyễn  Thị Hải  Hà,  Nguyễn  Xuân Ninh,  NguyễnĐỗHuy, “Hiệu  quả bổ sung gói cốm giàu lyzin và vi chất dinh dưỡng đến bệnh tiêu chảy và  nhiễm  khuẩn hô hấp ở trẻ em 6-12 tháng tuổi’’, Tạp  chí  nghiên  cứu  Y học  2012 (đã chấp nhận, chờ đăng).  119
TÀI LIỆU THAM KHẢO 
Tiếng Việt 
1.  Bộ Y  tế (2007), Quy định  giới  hạn  tối  đa  ô nhiễm  sinh  học  và  hóa học  trong thực  phẩm,  Ban  hành  kèm theo Quyết định  số46/2007/QĐ-BYT của  Bộtrưởng BộY tế. 
2. BộY tế(2003), Quy định bổsung vi chất dinh dưỡng vào thực phẩm, Ban  hành kèm theo Quyết định số6289/2003/QĐ-BYT ngày 9 tháng 12 năm 2003  của Bộtrưởng BộY tế. 
3. Đào Ngọc Diễn, Nguyễn  Trọng  An  (1991),  ‘Nhận xét về nuôi dưỡng  trẻ trong thời kỳbú mẹ’, Kỷyếu công trình dinh dưỡng 1980-1990, TừGiấy, Hà  Huy Khôi (Biên tập), Nhà xuất bản Y học, tr 24-26. 
4.Đào  Ngọc  Diễn,  Nguyễn  Văn  Bàng,  Nguyễn  Trọng  An  (1991),  ‘Nguyên  nhân suy dinh dưỡng ởtrẻem’, Kỷyếu công trình dinh dưỡng,Nhà xuất bản  Y học, tr 62-63. 
5.Viện dinh  dưỡng,  Bộ Y  tế (2001),  Chương  trình  hành động Quốc gia  về dinh dưỡng giai đoạn 2001-2010, Nhà Xuất bản Y học, Hà nội. 
6.  Trường  đại  học  Bách  Khoa  Hà Nội  (2004), Các  quá  trình  cơ  bản  trong  công nghệthực phẩm, Nhà xuất bản khoa học kỹ thuật. 
7.Viện Dinh Dưỡng,Tổng cục thống kê (2005), Tiến triển của tình trạng dinh  dưõng trẻem và bà mẹ,Hiệu quảcủa chương trình can thiệp ởViệt Nam giai  đoạn 1999-2004, Nhà Xuất bản thống kê, Hà nội. 
8. Viện Dinh dưỡng (2009), Sốliệu giám sát dinh dưỡng toàn quốc, Báo cáo  tổng kết tại Hội nghịtổng kết chương trình Phòng chống suy dinh dưỡng trẻ em năm 2009. 
9.Viện  Dinh  Dưỡng,  Bộ Y  tế(2003), Tổng  điều  tra  dinh  dưỡng  năm  2000,  Nhà xuất bản y học, Hà Nội. 120
10.  Viện  Dinh  Dưỡng,  A&T,  UNICEF  (2010). Thông  tin  dinh  dưỡng  năm  2010. 
11. Viện  Dinh  dưỡng  (2007), Nhu  cầu  dinh  dưỡng  khuyến  nghị cho  người  Việt nam, Nhà xuất bản y học, Hà Nội. 
12. Viện dinh dưỡng (2009), Báo cáo kết quảdựán hoàn thiện công nghệvề thực phẩm và dinh dưỡng. 
13. Viện Dinh dưỡng (2007), Bảng thành phần thức ăn Việt Nam, Nhà xuất  bản y học, Hà Nội. 
14. Viện Dinh Dưỡng(2007), Thừa cân-béo phì và một sốyếu tốliên quan ở người Việt Nam 25-64 tuổi,Nhà xuất bản Y học, 2007, pp.70-71. 
15.  Viện  Dinh  Dưỡng  (2011).Tình  hình  dinh  dưỡng  Việt  Nam  năm  2009-2010, Nhà xuất bản Y học. 
16. Viện Dinh dưỡng/ UNICEF(2000), Báo cáo điều tra thiếu máu toàn quốc 
năm 2000,Viện Dinh dưỡng xuất bản, tr: 20-31. 
17. Viện Dinh Dưỡng(2007), Thừa cân-béo phì và một sốyếu tốliên quan ở
người Việt Nam 25-64 tuổi,Nhà xuất bản Y học, 2007, pp.70-71. 
18. Cao ThịHậu, Nguyễn Đình Quang, Nguyễn Văn Tiến và cs (1993), Bước 
đầu tìm hiểu một sốnguyên nhân ảnh hưởng đến hành vi nuôi con của bà mẹ
hai  xã  thuộc  huyện  hoàng  Long-Ninh  Bình, Báo  cáo  khoa  học,  Viện  Dinh 
Dưỡng, BộY tế, tr.10. 
19. Trần ThịHoa (1989), Nghiên cứu công  thức bột có đậu xanh nảy mầm 
dùng trong điều trịsuy dinh dưỡng protein – năng lượng thểteo đét,Luận án 
phó tiến sỹy học, Trường đại học Y Hà Nội. 
20. Lê ThịHợp, Nguyễn ThịLạng (2005), “Tình hình phát triển thểlực của 
những  trẻ bị suy dinh dưỡng  còi cọc trong  2  năm đầu  tiên của cuộc sống”, 
Tạp chí Dinh dưỡng và thực phẩm, 1(1), tr. 54-60. 
 121
21.  Nguyễn  Công Khẩn, Hà Huy Khôi (2007),  “Thay đổi mô hình bệnh  tật 
liên quan tới dinh dưỡng trong thời kỳđổi mới kinh tế ởViệt Nam”, Tạp chí 
Dinh dưỡng và Thực phẩm,3(2+3), tr. 14-23. 
22. Viện Dinh Dưỡng, BộY tế(2001), Chương trình hành động quốc gia về
dinh dưỡng giai đoạn 2001-2002, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. 
23. Hà Huy Khôi,  Phạm Khánh Dung  (1991),  ‘Vài  nét  vềkhẩu phần ăn  và 
một sốyếu tố ảnh hưởng tới tình trạng vitamin A ởtrẻem’, Kỷyếu công trình 
dinh dưỡng 1980 – 1990,Nhà xuất bản Y học Hà Nội, tr 24 -27. 
24. Hà Huy Khôi(1997), Phương pháp dịch tễhọc dinh dưỡng,Nhà xuất bản 
y học Hà Nội. 
25. Hà Huy Khôi, Nguyễn  Công Khẩn, Lê  ThịHợp,  Phạm  Thuý  Hoà,  Cao 
Thu  Hương  (1993),  ‘Đánh  giá  hiệu  quả của  chương  trình  phòng  chống 
vitamin A và bệnh khô mắt tại một sốxã triển khai chương trình’, Tạp chí Y 
học thực hành, 3, 17-20. 
26. Hà Huy Khôi, Trần Văn Phương và cs (1972), ‘Tìm hiểu cách cho trẻ ăn 
trong thời kỳthôi bú ởnông thôn’, Công trình nghiên cứu khoa học Y Dược 
1972, Nhà xuất bản y học, tr.35. 
27.Nguyễn Xuân Ninh, Nguyễn  Anh  Tuấn  và CS  (2006). “Tình  trạng  thiếu 
máu ởtrẻem và phụnữtuổi sinh đẻtại 6 tỉnh đại diện ởViệt Nam 2006”, Tạp 
chí Dinh dưỡng và thực phẩm, 2(3+4), tr. 15-18. 
28.Nguyễn Xuân Ninh (2010), Tình hình thiếu máu và các biện pháp phòng 
chống ởViệt Nam,Bài trình bày tại Hội thảo Quốc gia vềPhòng chống thiếu 
máu dinh dưỡng theo chu kỳvòng đời, Hà Nội, Việt Nam. 
29. Phạm Văn Phú (2007), Nghiên cứu giải pháp cải thiện chất lượng thức ăn 
bổsung dựa vào nguồn nguyên liệu địa phương ởmột vùng nông thôn  tỉnh 
Quảng Nam, Luận án tiến sỹy học. Đại học Y Hà Nội. 
 122
30. Hoàng ThịThanh (1999), Hàm lượng kẽm huyết thanh và hiệu quảcủa bổ
sung kẽm trong điều trịbệnh tiêu chảy kéo dài ởtrẻem, Luận án Tiến sỹY 
học, Đại học Y Hà nội. 
31.Trường đại học Dược Hà Nội (2005), Một sốchuyên đềvềbào chếhiện 
đại, Nhà xuất bản y học, tr.150-156. 
32.Cao ThịHậu, Nguyễn Đình Quang, Nguyễn Văn Tiến và cs (1993), Bước 
đầu tìm hiểu một sốnguyên nhân ảnh hưởng đến hành vi nuôi con của bà mẹ
hai  xã  thuộc  huyện  hoàng  Long-Ninh  Bình,  Báo  cáo  khoa  học,  Viện  Dinh 
Dưỡng, BộY tế, tr.10. 
33. Đỗ Thị Hoà  (1999),  Hiệu quảcủa bánh quy tăng  cường  vitamin  A, sắt 
trong việc cải thiện tình trạng phát triển thểlực của học sinh trường tiểu học 
ngoại thành Hà Nội, Y học thực hành: 15-18. 
34.Trần ThịHuân (2002), Hiệu quảbổsung bánh bích quy có tăng cường đa 
vi chất trong cải thiện tình trạng dinh dưỡng của học sinh 6-9 tuổi tại một 
trường tiểu học, Luận văn thạc sĩdinh dưỡng cộng đồng. 
35.Cao Thu Hương (2004), Đánh giá hiệu quảcủa bột giàu năng lượng và vi 
chất trong việc phòng chống thiếu dinh dưỡng trên trẻ5-8 tháng tuổi thuộc 
huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên– Luận án Tiến sĩY học, Viện VSDT TW. 
36. Nguyễn Thanh Hà (2010), Hiệu quảbổsung kẽm và Sprinkles đa vi chất 
trên trẻem 6-36 tháng tuổi suy dinh dưỡng thấp còi tại huyện Gia Bình, tỉnh 
Bắc Ninh,Luận án tiến sỹdinh dưỡng cộng đồng. 
37. Cao ThịThu Hương (2004), Đánh giá hiệu quảcủa bột giàu năng lượng 
và vi chất trong việc phòng  chống  thiếu dinh dưỡng  trên trẻ5-8 tháng tuổi 
thuộc huyện Đồng Hỷ, Thái Nguyên- Luận án Tiến sĩY học, Viện VSDT TW. 
38.Trịnh Bảo Ngọc (1999), Giá trịdinh dưỡng của thức ăn bổsung và thực 
hành ăn bổsung cho trẻtừ4-9 tháng tuổi tại xã Bình Tú thuộc tỉnh Quảng 
Nam, Luận án thạc sĩkhoa học, Đại học Y Hà Nội. 
 123
39. Nguyễn Xuân Ninh, Hoàng Khải Lập, Cao Thu Hương (2004), Tình trạng 
vi chất dinh dưỡng (vitamin A, Fe, Zn) của trẻem 5 – 8 tháng tuổi, tại một 
huyện miền núi phía Bắc, Đềtài nhánh cấp nhà nước KC -10.05 (giai đoạn 
2002 – 2004). 
40. Nguyễn Xuân Ninh, Nguyễn Công Khẩn, Nguyễn Văn Nhiên (2003), 
‘Thiếu vitamin A tiền lâm sàng tại 4 vùng sinh thái ởViệt Nam-năm 2004’, 
Tạp chí y học thực hành, 4, (450), tr. 15-17. 
41. Nguyễn Xuân Ninh (2006), ‘Tình trạng vi chất dinh dưỡng và tăng trưởng 
ởtrẻem Việt Nam’,Tạp chí dinh dưỡng và thực phẩm”, 2(1), tr. 29- 
42. Nguyễn Xuân Ninh, Nguyễn Công Khẩn (2006), ‘Khuynh hướng thay đổi 
bệnh thiếu vitamin  A, thiếu máu dinh dưỡng ởViệt Nam trong những năm 
gần đây, một sốkhuyến nghịmới vềbiện pháp phòng chống’, Tạp chí dinh 
dưỡng và thực phẩm; 2:12-13. 
43. Nguyễn Xuân Ninh (2010), Tình hình thiếu máu và các biện pháp phòng 
chống ởViệt Nam,Bài trình bày tại Hội thảo Quốc gia vềPhòng chống thiếu 
máu dinh dưỡng theo chu kỳvòng đời, Hà Nội, Việt Nam. 
44. Nguyễn Xuân Ninh, Nguyễn Anh Tuấn và CS (2006), “Tình trạng thiếu 
máu ởtrẻem và phụnữtuổi sinh đẻtại 6 tỉnh đại diện ởViệt Nam 2006”, Tạp 
chí Dinh dưỡng và thực phẩm, 2(3+4), tr. 15-18. 
45. TừNgữ(2007), Thực hành ăn bổsung và một sốyếu tố ảnh hưởng đến 
tình trạng suy dinh dưỡng ởtrẻ7-24 tháng  tại 3  xã nông  thôn huyện  Cẩm 
Khê, Phú Thọ, Báo cáo Khoa học viện Dinh Dưỡng 2007. 
46. Hà Duyên Tư (1996), Quản lý và kiểm tra chất lượng thực phẩm, Trường 
đại học Bách Khoa – Hà Nội. 
47. Hoàng ThịThanh (1999), Hàm lượng kẽm huyết thanh và hiệu quảcủa bổ
sung kẽm trong điều trịbệnh tiêu chảy kéo dài ởtrẻem, Luận án Tiến sỹY 
học, Đại học Y Hà nội. 
 124
48.  Nguyễn  Quang  Trung  (2003), Hiệu  quả bổ sung  sắt,  kẽm  trong  phòng 
chống thiếu máu và thúc đẩy tăng trưởng trẻem dưới 1 tuổi ởQuếVõ, Bắc 
Ninh, Luận án tiến sĩy học, Trường Đại học Y Hà Nội. 
49. Shuichi Kimura (1999), Công nghệtăng  cường sắt vào thực phẩm, Hội 
thảo khoa học Phòng chống thiếu máu dinh dưỡng thông qua tăng cường sắt 
vào thực phẩm, Nhà xuất bản y học, tr. 55-61. 
50. Phạm Vân Thuý và cs (2002), ‘Đánh giá kết quảcải thiện tình trạng sắt 
qua nghiên cứu thửnghiệm sửdụng nước mắm tăng cường sắt trên phụnữbị
thiếu máu’, Hội nghịkhoa học Viện Dinh dưỡng 2001, Hà Nội, tr 92-102. 
51. Trường đại học Dược Hà Nội (2005), Một sốchuyên đềvềbào chếhiện 
đại, Nhà xuất bản y học: 150-156. 
52. Phạm Văn Phú (2007), Nghiên cứu giải pháp cải thiện chất lượng thức ăn 
bổsung dựa vào nguồn nguyên liệu địa phương ởmột vùng nông thôn  tỉnh 
Quảng Nam, Luận án tiến sỹy học, Đại học Y Hà Nội. 
53. Hà Huy Khôi,  Phạm Khánh Dung  (1991),  ‘Vài  nét  vềkhẩu phần ăn  và 
một sốyếu tố ảnh hưởng tới tình trạng vitamin A ởtrẻem’, Kỷyếu công trình 
dinh dưỡng 1980 – 1990, Nhà xuất bản Y học Hà Nội, tr 24 -27. 
54. Hà Huy Khôi, Nguyễn  Công Khẩn, Lê  ThịHợp,  Phạm  Thuý  Hoà,  Cao 
Thu  Hương  (1993),  ‘Đánh  giá  hiệu  quả của  chương  trình   phòng  chống 
vitamin A và bệnh khô mắt tại một sốxã triển khai chương trình’, Tạp chí Y 
học thực hành, 3, 17-20. 
55.  Nguyễn  Công Khẩn, Hà Huy Khôi (2007),  “Thay đổi mô hình bệnh  tật 
liên quan tới dinh dưỡng trong thời kỳđổi mới kinh tế ởViệt Nam”, Tạp chí 
Dinh dưỡng và Thực phẩm, 3(2+3), tr. 14-23. 
56. Nguyễn Đình Quang, VũQuốc Khánh (1989), ‘Tập tính nuôi con của các 
bà mẹvà ảnh hưởng của nó tới tình trạng sức khoẻtrẻem ởmột vùng dân cư 
ven biển Nam Bộ’, Thông tin dinh dưỡng số1, tr 52-58.  125
57. Trường Đại học Y Hà Nội (2004), Dinh dưỡng và vệsinh an  toàn thực  phẩm, Nhà xuất bản Y học, Hà Nội. 

You may also like...

https://thaoduoctunhien.info/nam-dong-trung-ha-thao/    https://thaoduoctunhien.info/