Nghiên cứu phục hồi chức năng bàn tay trên bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não

Luận án Nghiên cứu phục hồi chức năng bàn tay trên bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não.Tai biến mạch máu não (TBMMN) là nguyên nhân đứng hàng thứ ba gây tử vong và cũng là tác nhân đầu tiên gây tàn tật kéo dài tại Hoa Kỳ [36], [37].

TBMMN để lại rất nhiều di chứng nặng nề, đặc biệt là di chứng về vận động. Những di chứng này đã ảnh hưởng đến hơn một nửa số bệnh nhân bị TBMMN. Trong đó, có đến 69% bệnh nhân giảm chức năng vận động chi trên và bàn tay và gần 56% tiếp tục giảm chức năng trong 5 năm sau TBMMN [63].

Việc mất chức năng chi trên và bàn tay có thể ảnh hưởng nặng nề đến chất lượng cuộc sống cũng như các chức năng độc lập trong sinh hoạt hàng ngày [63]. Bệnh nhân không thể sử dụng bàn tay bên liệt để cầm nắm đồ vật hoặc thực hiện các động tác tinh vi do bàn tay đó bị mất hoặc giảm chức năng, mất hoặc giảm cử động các ngón tay, duỗi ngón tay và cổ tay… Do đó, sau khi ra viện họ không thể làm được nghề cũ của mình, thậm chí không thể thực hiện được các chức năng tự chăm sóc trong sinh hoạt hàng ngày, trở thành gánh nặng cho gia đình và xã hội.

Bàn tay là công cụ đặc biệt giúp chúng ta thực hiện được các hoạt động sống hàng ngày. Mức độ cảm nhận cao nhất của bàn tay chính là “nhìn” mà không cần sử dụng tới con mắt. Chúng ta có thể sử dụng bàn tay để sờ và tạo nên các cử chỉ do vậy có thể biểu lộ được cảm xúc của mình. Khi mất hoặc giảm chức năng bàn tay, hơn tất cả các vùng khác trên cơ thể, bàn tay cần phải được chú ý, điều trị và phục hồi chức năng tốt nhất [62].

Chính vì vậy, việc phục hồi tối đa các chức năng của bàn tay bên liệt là một nhu cầu cấp thiết đối với bệnh nhân liệt nửa người do TBMMN.

Hầu hết kết quả phục hồi chức năng chi trên và bàn tay được thông báo diễn ra trong ba tháng đầu sau TBMMN, nhưng vẫn có những bằng chứng cho thấy sự tiếp tục phục hồi diễn ra với tốc độ chậm hơn và kéo dài hơn, hàng tháng hay hàng năm [92].

Có rất nhiều nghiên cứu về phục hồi chức năng chi trên và bàn tay ở bệnh nhân TBMMN và cũng có khá nhiều phương pháp can thiệp được áp dụng [35], [66], [69], [109], [119].

Mục đích của phục hồi chức năng sau TBMMN là duy trì sự hỗ trợ thích hợp đối với bệnh nhân để giúp họ vượt qua tàn tật gây nên bởi TBMMN. Chính vì vậy, việc quyết định các phương pháp can thiệp trong điều trị phục hồi chức năng chi trên và bàn tay do liệt nửa người sẽ ảnh hưởng nhiều đến kết quả phục hồi của bệnh nhân.

So với phục hồi chức năng chân bên liệt thì để hồi phục chức năng tay và bàn tay, bệnh nhân thường mất nhiều thời gian và sự kiên trì tập luyện hơn.

Hiện nay ở Việt Nam chưa có nhiều tác giả nghiên cứu về phục hồi chức năng bàn tay ở bệnh nhân liệt nửa người do TBMMN, vì vậy chúng tôi tiến hành đề tài “Nghiên cứu phục hồi chức năng bàn tay trên bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não” nhằm mục tiêu:

1. Đánh giá mức độ tổn thương chức năng bàn tay bên liệt với tổn thương não trên bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não.

2. Xác định yếu tố liên quan (tuổi, giới, tay thuận, bên liệt, thời gian bị bệnh, cảm giác) đến giảm chức năng bàn tay bên liệt trên bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não.

3. Bước đầu đánh giá hiệu quả phục hồi chức năng bàn tay bên liệt trên bệnh nhân liệt nửa người do tai biến mạch máu não phối hợp với hoạt động trị liệu.