Nghiên cứu thực trạng nhiễm sán lá gan nhỏ trên người ở hai xã trọng điểm thuộc Ninh Bình, Phú Yên và chế tạo kit LAMP ứng dụng trong chẩn đoán tại cộng đồng

Luận án tiến sĩ y học Nghiên cứu thực trạng nhiễm sán lá gan nhỏ trên người ở hai xã trọng điểm thuộc Ninh Bình, Phú Yên và chế tạo kit LAMP ứng dụng trong chẩn đoán tại cộng đồng.Nhiễm sán lá gan nhỏ là bệnh truyền nhiễm qua đường ăn uống gây ảnh hưởng lớn đến sức khỏe cộng đồng. Sán lá gan nhỏ gây bệnh ở người có 3 loài đó là Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini và Opisthorchis felineus phân bố ở nhiều nơi trên thế giới trải dài từ Đông và Đông Nam châu Á đến châu Âu [1].
Việt Nam thuộc vùng khí hậu nhiệt đới, điều kiện tự nhiên, xã hội và tập quán ăn uống, canh tác, sinh hoạt thuận lợi cho sự lưu hành bệnh giun sán, trong đó có bệnh sán lá gan nhỏ. Việt Nam ghi nhận hai loài sán lá gan nhỏ là C. sinensis và O. viverrini phân bố ở ít nhất 32 tỉnh thành [2].

MÃ TÀI LIỆU

CAOHOC.2024.00036

Giá :

 

Liên Hệ

0927.007.596


Hai địa phương Ninh Bình và Phú Yên được coi là điểm nóng với tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ khá cao với nhiều yếu tố liên quan như thời tiết thuận lợi, địa hình nhiều sông ngòi, ao hồ,…, trong đó, nguyên nhân chính do tập quán ăn gỏi cá của nhân dân đã tồn tại lâu đời [3].
Bệnh nhân nhiễm sán lá gan nhỏ thường không có các triệu chứng trong một thời gian dài hoặc có triệu chứng nhưng không rõ ràng, điều này gây khó khăn cho việc chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh. Điều đáng chú ý là người nhiễm sán lá gan nhỏ lâu ngày có thể bị xơ gan ở nhiều mức độ khác nhau, đặc biệt có nguy cơ ung thư biểu mô đường mật [4]. Vì vậy việc chẩn đoán sán lá gan nhỏ là rất cần thiết.
Hiện nay, có rất nhiều phương pháp xét nghiệm nhiễm sán lá gan nhỏ Trong đó, xét nghiệm phân bằng kỹ thuật Kato-Katz được sử dụng rộng rãi, dễ thực hiện, nhanh chóng và rẻ tiền, có thể ước tính cường độ nhiễm trùng. Tuy nhiên, độ nhạy của kỹ thuật Kato-Katz thấp, đặc biệt là đối với các trường hợp nhiễm cường độ nhẹ [5], [6].
Cùng với sự phát triển của khoa học kỹ thuật, việc ứng dụng sinh học phân tử trong chẩn đoán các tác nhân sinh học gây bệnh ngày càng được phát triển, đặc biệt là các kỹ thuật PCR, real time PCR để chẩn đoán sán lá gan nhỏ O. viverrini hay C. sinensis cho độ nhạy và độ đặc hiệu cao nhưng gặp nhiều2 khó khăn khi áp dụng tại thực địa, phù hợp với những trung tâm y học lớn [7].
Gần đây, nhiều nghiên cứu có xu hướng chuyển sang các phương pháp khuếch đại ADN đẳng nhiệt (trong đó được áp dụng nhiều nhất là kỹ thuật khuếch đại đẳng nhiệt mạch vòng trung gian – Loop-mediated Isothermal Amplification LAMP) với những ưu điểm là độ nhạy và đặc hiệu tương đương kỹ thuật PCR nhưng chỉ cần các thiết bị xét nghiệm đơn giản, thời gian xét nghiệm rút ngắn xuống còn 30 – 60 phút, có khả năng phát triển thành các
bộ sinh phẩm xét nghiệm (sau đây gọi là kit) phân tử cho phép ứng dụng được tại thực địa [8], [9]. Đến nay, tại Việt Nam chưa có kit LAMP được thương mại hóa để chẩn đoán nhiễm sán lá gan nhỏ trên người. Cần có các nghiên cứu, phát triển ứng dụng kỹ thuật LAMP trong chẩn đoán nhiễm sán lá gan nhỏ trên người, giúp khắc phục được một số tồn tại của các phương pháp chẩn đoán khác nhằm giải quyết các vấn đề trong nghiên cứu, đặc biệt có thể áp dụng rộng rãi tại thực địa.
Xuất phát từ những yêu cầu khoa học và thực tiễn trên đây, chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài: “Nghiên cứu thực trạng nhiễm sán lá gan nhỏ trên người ở hai xã trọng điểm thuộc Ninh Bình, Phú Yên và chế tạo kit LAMP ứng dụng trong chẩn đoán tại cộng đồng” với các mục tiêu sau:
1. Mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan nhiễm sán lá gan nhỏ trên người tại hai xã trọng điểm thuộc tỉnh Ninh Bình và Phú Yên (2018-2020).
2. Chế tạo kit LAMP xét nghiệm nhiễm Clonorchis sinensis, Opisthorchis viverrini trên người ở quy mô phòng thí nghiệm

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………………………………………….1
CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU…………………………………………………..3
1.1. Một số đặc điểm dịch tễ học nhiễm sán lá gan nhỏ………………………….. 3
1.1.1. Tác nhân gây bệnh …………………………………………………………………. 3
1.1.2. Vật chủ…………………………………………………………………………………. 5
1.1.3. Đường lây và cơ chế lây truyền bệnh ……………………………………….. 7
1.1.4. Sức cảm thụ và miễn dịch……………………………………………………….. 8
1.1.5. Một số yếu tố liên quan đến nhiễm sán lá gan nhỏ trên người……… 8
1.1.6. Các biện pháp phòng chống…………………………………………………… 11
1.1.7. Đặc điểm phân bố và tình hình nhiễm sán lá gan nhỏ ở người trên
thế giới và Việt Nam…………………………………………………………….. 12
1.2. Đặc điểm lâm sàng, chẩn đoán và điều trị bệnh sán lá gan nhỏ
trên người …………………………………………………………………………………. 18
1.2.1. Đặc điểm lâm sàng bệnh sán lá gan nhỏ trên người………………….. 18
1.2.2. Chẩn đoán …………………………………………………………………………… 19
1.2.3. Điều trị bệnh sán lá gan nhỏ trên người…………………………………… 20
1.3. Các phương pháp xét nghiệm xác định tình trạng nhiễm sán lá gan nhỏ
trên người …………………………………………………………………………………. 20
1.4. Kỹ thuật LAMP và nghiên cứu chế tạo bộ kít LAMP xét nghiệm phát
hiện nhiễm sán lá gan nhỏ trên người…………………………………………… 22
1.4.1. Nguyên lý của kỹ thuật LAMP………………………………………………. 22
1.4.2. Thành phần phản ứng LAMP ………………………………………………… 22
1.4.3. Cơ chế của phản ứng LAMP …………………………………………………. 23
1.4.4. Đánh giá kết quả của LAMP …………………………………………………. 25
1.4.5. Quy trình thực hiện LAMP……………………………………………………. 26
1.4.6. Tính ưu việt của kỹ thuật LAMP……………………………………………. 271.4.7. Một số hạn chế của kỹ thuật LAMP ……………………………………….. 27
1.4.8. Một số ứng dụng của kỹ thuật LAMP trong chẩn đoán nhiễm sán lá
gan nhỏ ở người …………………………………………………………………… 28
1.4.9. Chế tạo và chuẩn hóa bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ…… 30
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU………..36
2.1. Mục tiêu 1: Mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan nhiễm sán lá
gan nhỏ trên người tại hai xã trọng điểm thuộc tỉnh Ninh Bình và Phú
Yên (2018-2020)……………………………………………………………………….. 36
2.1.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu …………………………… 36
2.1.2. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………. 37
2.2. Mục tiêu 2: Chế tạo kit LAMP xét nghiệm nhiễm Clonorchis sinensis,
Opisthorchis viverrini trên người ở quy mô phòng thí nghiệm………… 43
2.2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu …………………………… 43
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………. 45
2.3. Đạo đức trong nghiên cứu…………………………………………………………… 58
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………….59
3.1. Thực trạng và một số yếu tố liên quan nhiễm sán lá gan nhỏ trên người tại
hai xã trọng điểm thuộc tỉnh Ninh Bình và Phú Yên (2018-2020)………. 59
3.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu……………………………………….. 59
3.1.2. Tỷ lệ nhiễm và cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ trên người tại địa
điểm nghiên cứu…………………………………………………………………… 60
3.1.3. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng nhiễm sán lá gan nhỏ ở người.. 70
3.2. Chế tạo kit LAMP xét nghiệm nhiễm Clonorchis sinensis, Opisthorchis
viverrini trên người ở quy mô phòng thí nghiệm……………………………. 78
3.2.1. Thiết kế, đánh giá lựa chọn các bộ mồi LAMP………………………… 78
3.2.2. Đánh giá tính đặc hiệu và khả năng hoạt động của bộ mồi
LAMP thiết kế. ………………………………………………………………….. 79
3.2.3. Khảo sát, tối ưu hóa các điều kiện phản ứng LAMP…………………. 81
3.2.4. Đóng gói thành phẩm bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ…… 873.3. Kết quả đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu của kít LAMP chẩn đoán sán lá
gan nhỏ, so sánh bộ mồi……………………………………………………………… 88
3.3.1. Độ nhạy, độ đặc hiệu của kít LAMP chẩn đoán O. viverrini tại
phòng thí nghiệm. ………………………………………………………………… 88
3.3.2. Độ nhạy, độ đặc hiệu của bộ kit LAMP chẩn đoán C. sinensis ….. 88
3.3.3. Kết quả so sánh bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ với bộ mồi
có cùng mục đích. ………………………………………………………………… 89
3.3.4 Đánh giá độ ổn định của bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ . 90
3.4. Kết quả đánh giá bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ tại thực địa
tỉnh Phú Yên và Ninh Bình…………………………………………………………. 95
3.4.1. Đánh giá bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ O. viverrini tại
thực địa tỉnh Phú Yên …………………………………………………………… 95
3.4.2. Kết quả đánh giá bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ C. sinensis
tại thực địa tỉnh Ninh Bình…………………………………………………….. 96
3.5. Xây dựng tiêu chuẩn và kiểm định các bộ kít LAMP …………………….. 98
3.5.1. Xây dựng tiêu chuẩn cơ sở ……………………………………………………. 98
3.5.2. Kết quả kiểm định các bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ …. 99
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ………………………………………………………………….. 100
4.1. Mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan nhiễm sán lá gan nhỏ trên người
tại hai xã trọng điểm thuộc Ninh Bình và Phú Yên (2018-2020)………….. 100
4.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu……………………………………… 100
4.1.2. Kết quả nghiên cứu tỷ lệ, cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ trên người .. 102
4.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng nhiễm sán lá gan nhỏ ở người…….. 107
4.2.1. Liên quan giữa tuổi và tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ………………….. 107
4.2.2. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và giới tính……………. 109
4.2.3. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và nghề nghiệp………. 111
4.2.4. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và trình độ học vấn… 112
4.2.5. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và việc sử dụng nhà tiêu…. 1144.2.6. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và việc sử dụng phân
tươi để chăn nuôi, trồng trọt…………………………………………………. 115
4.2.7. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và có nuôi chó mèo… 116
4.2.8. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và tình trạng ăn gỏi cá…. 118
4.2.9. Một số yếu tố khác liên quan đến tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ…… 119
4.3. Chế tạo kit LAMP xét nghiệm nhiễm Clonorchis sinensis, Opisthorchis
viverrini trên người ở quy mô phòng thí nghiệm………………………….. 122
4.3.1. Khảo sát vùng bảo thủ của gen đích, thiết kế và lựa chọn mồi LAMP… 122
4.3.2. Tối ưu thành phần và điều kiện hoạt động của phản ứng LAMP…. 125
4.3.3. Khảo sát ngưỡng phát hiện của kỹthuật LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ .. 130
4.3.4. Đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu, độ ổn định của kít LAMP chẩn đoán
sán lá gan nhỏ, so sánh kít LAMP với bộ mồi cùng mục tiêu…… 131
4.3.5. Đánh giá bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ tại thực địa tỉnh
Phú Yên và Ninh Bình ………………………………………………………… 133
KẾT LUẬN………………………………………………………………………………………… 136
KIẾN NGHỊ ………………………………………………………………………………………. 138
HẠN CHẾ CỦA LUẬN ÁN ……………………………………………………………….. 139
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN……………………………………… 140
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ CÓ
LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤ1.4.7. Một số hạn chế của kỹ thuật LAMP ……………………………………….. 27
1.4.8. Một số ứng dụng của kỹ thuật LAMP trong chẩn đoán nhiễm sán lá
gan nhỏ ở người …………………………………………………………………… 28
1.4.9. Chế tạo và chuẩn hóa bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ…… 30
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU………..36
2.1. Mục tiêu 1: Mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan nhiễm sán lá
gan nhỏ trên người tại hai xã trọng điểm thuộc tỉnh Ninh Bình và Phú
Yên (2018-2020)……………………………………………………………………….. 36
2.1.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu …………………………… 36
2.1.2. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………. 37
2.2. Mục tiêu 2: Chế tạo kit LAMP xét nghiệm nhiễm Clonorchis sinensis,
Opisthorchis viverrini trên người ở quy mô phòng thí nghiệm………… 43
2.2.1. Đối tượng, thời gian và địa điểm nghiên cứu …………………………… 43
2.2.2. Phương pháp nghiên cứu ………………………………………………………. 45
2.3. Đạo đức trong nghiên cứu…………………………………………………………… 58
CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………….59
3.1. Thực trạng và một số yếu tố liên quan nhiễm sán lá gan nhỏ trên người tại
hai xã trọng điểm thuộc tỉnh Ninh Bình và Phú Yên (2018-2020)………. 59
3.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu……………………………………….. 59
3.1.2. Tỷ lệ nhiễm và cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ trên người tại địa
điểm nghiên cứu…………………………………………………………………… 60
3.1.3. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng nhiễm sán lá gan nhỏ ở người.. 70
3.2. Chế tạo kit LAMP xét nghiệm nhiễm Clonorchis sinensis, Opisthorchis
viverrini trên người ở quy mô phòng thí nghiệm……………………………. 78
3.2.1. Thiết kế, đánh giá lựa chọn các bộ mồi LAMP………………………… 78
3.2.2. Đánh giá tính đặc hiệu và khả năng hoạt động của bộ mồi
LAMP thiết kế. ………………………………………………………………….. 79
3.2.3. Khảo sát, tối ưu hóa các điều kiện phản ứng LAMP…………………. 81
3.2.4. Đóng gói thành phẩm bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ…… 873.3. Kết quả đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu của kít LAMP chẩn đoán sán lá
gan nhỏ, so sánh bộ mồi……………………………………………………………… 88
3.3.1. Độ nhạy, độ đặc hiệu của kít LAMP chẩn đoán O. viverrini tại
phòng thí nghiệm. ………………………………………………………………… 88
3.3.2. Độ nhạy, độ đặc hiệu của bộ kit LAMP chẩn đoán C. sinensis ….. 88
3.3.3. Kết quả so sánh bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ với bộ mồi
có cùng mục đích. ………………………………………………………………… 89
3.3.4 Đánh giá độ ổn định của bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ . 90
3.4. Kết quả đánh giá bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ tại thực địa
tỉnh Phú Yên và Ninh Bình…………………………………………………………. 95
3.4.1. Đánh giá bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ O. viverrini tại
thực địa tỉnh Phú Yên …………………………………………………………… 95
3.4.2. Kết quả đánh giá bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ C. sinensis
tại thực địa tỉnh Ninh Bình…………………………………………………….. 96
3.5. Xây dựng tiêu chuẩn và kiểm định các bộ kít LAMP …………………….. 98
3.5.1. Xây dựng tiêu chuẩn cơ sở ……………………………………………………. 98
3.5.2. Kết quả kiểm định các bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ …. 99
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN ………………………………………………………………….. 100
4.1. Mô tả thực trạng và một số yếu tố liên quan nhiễm sán lá gan nhỏ trên người
tại hai xã trọng điểm thuộc Ninh Bình và Phú Yên (2018-2020)………….. 100
4.1.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu……………………………………… 100
4.1.2. Kết quả nghiên cứu tỷ lệ, cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ trên người .. 102
4.2. Một số yếu tố liên quan đến tình trạng nhiễm sán lá gan nhỏ ở người…….. 107
4.2.1. Liên quan giữa tuổi và tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ………………….. 107
4.2.2. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và giới tính……………. 109
4.2.3. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và nghề nghiệp………. 111
4.2.4. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và trình độ học vấn… 112
4.2.5. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và việc sử dụng nhà tiêu…. 1144.2.6. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và việc sử dụng phân
tươi để chăn nuôi, trồng trọt…………………………………………………. 115
4.2.7. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và có nuôi chó mèo… 116
4.2.8. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và tình trạng ăn gỏi cá…. 118
4.2.9. Một số yếu tố khác liên quan đến tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ…… 119
4.3. Chế tạo kit LAMP xét nghiệm nhiễm Clonorchis sinensis, Opisthorchis
viverrini trên người ở quy mô phòng thí nghiệm………………………….. 122
4.3.1. Khảo sát vùng bảo thủ của gen đích, thiết kế và lựa chọn mồi LAMP… 122
4.3.2. Tối ưu thành phần và điều kiện hoạt động của phản ứng LAMP…. 125
4.3.3. Khảo sát ngưỡng phát hiện của kỹthuật LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ .. 130
4.3.4. Đánh giá độ nhạy, độ đặc hiệu, độ ổn định của kít LAMP chẩn đoán
sán lá gan nhỏ, so sánh kít LAMP với bộ mồi cùng mục tiêu…… 131
4.3.5. Đánh giá bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ tại thực địa tỉnh
Phú Yên và Ninh Bình ………………………………………………………… 133
KẾT LUẬN………………………………………………………………………………………… 136
KIẾN NGHỊ ………………………………………………………………………………………. 138
HẠN CHẾ CỦA LUẬN ÁN ……………………………………………………………….. 139
NHỮNG ĐÓNG GÓP MỚI CỦA LUẬN ÁN……………………………………… 140
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ CÓ
LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ ĐƯỢC CÔNG BỐ
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC

DANH MỤC BẢNG
Bảng 2.1. Phân loại cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ ……………………………………..41
Bảng 2.2. Yêu cầu về độ dài của mồi ………………………………………………………..50
Bảng 2.3. Yêu cầu về nhiệt độ nóng chảy của từng mồi………………………………51
Bảng 3.1. Đặc điểm nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu ……………………59
Bảng 3.2. Đặc điểm gia đình của đối tượng nghiên cứu ……………………………..60
Bảng 3.3. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ trên người ……………………………………….60
Bảng 3.4. Tỷ lệ người nhiễm sán lá gan nhỏ theo nhóm tuổi ………………………61
Bảng 3.5. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ theo giới tính …………………………………..62
Bảng 3.6. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ theo nghề nghiệp ……………………………..63
Bảng 3.7. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ theo trình độ học vấn ……………………….64
Bảng 3.8. Cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ tại điểm nghiên cứu ………………….65
Bảng 3.9. Cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ theo nhóm tuổi …………………………66
Bảng 3.10. Cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ theo giới tính ………………………….67
Bảng 3.11. Cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ theo nghề nghiệp …………………….68
Bảng 3.12. Cường độ nhiễm sán lá gan nhỏ theo trình độ học vấn ………………69
Bảng 3.13. Lý do ăn gỏi cá của người dân tại địa điểm nghiên cứu ……………..70
Bảng 3.14. Liên quan giữa nhiễm sán lá gan nhỏ và tiền sử ăn gỏi cá sống …..71
Bảng 3.15. Liên quan giữa ăn gỏi cá và nhiễm sán lá gan nhỏ ở nam giới ……71
Bảng 3.16. Liên quan giữa ăn gỏi cá và nhiễm sán lá gan nhỏ ở nữ giới ……………72
Bảng 3.17. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và tần suất ăn gỏi cá sống ……………….73
Bảng 3.18. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và nguồn cá sử dụng ăn gỏi……………..73
Bảng 3.19. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và sử dụng hố xi hợp
vệ sinh …………………………………………………………………………………..74
Bảng 3.20. Liên quan giữa tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ và sử dụng phân tươi
để chăn nuôi, trồng trọt …………………………………………………………..75
Bảng 3.21. Liên quan giữa nhiễm sán lá gan nhỏ và có nuôi chó/mèo …………….75Bảng 3.22. Liên quan giữa nhiễm sán lá gan nhỏ và có ao nuôi cá ………………76
Bảng 3.23. Mô hình hồi quy đa biến………………………………………………………….77
Bảng 3.24. Trình tự mồi LAMP thiết kế để chẩn đoán O. viverrini………………78
Bảng 3.25. Trình tự mồi LAMP thiết kế để chẩn đoán C. sinensis. ………………79
Bảng 3.26. Kết quả đánh giá sự chuyển màu của mẫu âm tính, dương tính với
các nồng độ HNB sử dụng cho phản ứng LAMP……………………….84
Bảng 3.27. Độ nhạy, độ đặc hiệu của kít LAMP chẩn đoán O. viverrini……….88
Bảng 3.28. Độ nhạy, độ đặc hiệu của kít LAMP chẩn đoán C. sinensis. ……….88
Bảng 3.29. So sánh độ tương đồng kết quả xét nghiệm giữa bộ kit LAMP chế tạo
với kỹ thuật LAMP sử dụng bộ mồi theo Lê Thanh Hòa và cs ……….89
Bảng 3.30. So sánh độ tương đồng kết quả xét nghiệm giữa bộ kit LAMP chế
tạo với kỹ thuật LAMP sử dụng bộ mồi của Rahman và cs ………..90
Bảng 3.31. Kết quả khảo sát độ ổn định của bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá
gan nhỏ O. viverrini sau 6 tháng bảo quản………………………………..91
Bảng 3.32. Kết quả khảo sát độ ổn định của bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan
nhỏ O. viverrini sau 4 lần làm tan và đông đá …………………………..91
Bảng 3.33. Kết quả khảo sát độ ổn định của bộ Kit LAMP chẩn đoán sán lá
gan nhỏ O. viverrini sau 12 tháng bảo quản………………………………92
Bảng 3.34. Kết quả khảo sát độ ổn định của bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá
gan nhỏ C. sinensis sau 6 tháng bảo quản…………………………………93
Bảng 3.35. Kết quả khảo sát độ ổn định của bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan
nhỏ C. sinensis sau 4 lần làm tan và đông đá…………………………….94
Bảng 3.36. Kết quả khảo sát độ ổn định của bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan
nhỏ C. sinensis sau 12 tháng bảo quản ……………………………………..94
Bảng 3.37. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ O. viverrini phát hiện bằng Kato-Katz
và bộ kít LAMP ……………………………………………………………………..95
Bảng 3.38. So sánh hệ số tương đồng kết quả xét nghiệm phát hiện sán lá gan
nhỏ O. viverrini bằng bộ kít LAMP và real time PCR……………….96Bảng 3.39. Tỷ lệ nhiễm sán lá gan nhỏ C. sinensis phát hiện bằng Kato-Katz và
bộ kít LAMP ………………………………………………………………………….97
Bảng 3.40. So sánh hệ số tương đồng kết quả xét nghiệm phát hiện sán lá gan
nhỏ C. sinensis bằng bộ kít LAMP và real time PCR …………………97
Bảng 3.41. Tiêu chuẩn cơ sở của bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ
Opisthorchis viverrini……………………………………………………………..98
Bảng 3.42. Tiêu chuẩn cơ sở của bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ
Clonorchis sinensis…………………………………………………………………9

DANH MỤC HÌNH
Hình 1.1. Hình thể sán lá gan nhỏ trưởng thành……………………………………………3
Hình 1.2. Hình ảnh sán lá gan nhỏ trưởng thành C. sinensis nhuộm màu với
carmine …………………………………………………………………………………….3
Hình 1.3. Hình thể trứng của các loài sán lá gan nhỏ…………………………………….4
Hình 1.4. Ấu trùng (Metacercariae) của sán lá gan nhỏ ………………………………..5
Hình 1.5. Loài ốc mang ấu trùng sán lá gan nhỏ tại Việt Nam……………………….6
Hình 1.6. Cá lóc đồng ……………………………………………………………………………….6
Hình 1.7. Cá chép …………………………………………………………………………………….6
Hình 1.8. Chu kỳ phát triển của sán lá gan nhỏ C. sinensis……………………………8
Hình 1.9. Phân bố của sán lá gan nhỏ tại Việt Nam…………………………………….14
Hình 1.10. Các mồi thiết kế và vị trí bắt cặp trên gen đích ………………………….23
Hình 1.11. Sơ đồ phản ứng LAMP ở giai đoạn tạo vật liệu khởi đầu ……………24
Hình 1.12. Sơ đồ phản ứng LAMP giai đoạn tái bản và kéo dài chuỗi …………..24
Hình 1.13. Hình ảnh điện di sản phẩm LAMP……………………………………………25
Hình 1.14. Sản phẩm LAMP khi quan sát bằng mắt thường ………………………..25
Hình 1.15. Hình ảnh sản phẩm LAMP nhuộm bằng SYBR green………………..26
Hình 1.16. Quy trình thực hiện LAMP………………………………………………………26
Hình 2.1. Bản đồ địa điểm nghiên cứu tại Ninh Bình………………………………….37
Hình 2.2. Bản đồ địa điểm nghiên cứu tại Phú Yên…………………………………….37
Hình 2.3. Sơ đồ thiết kế nghiên cứu chế tạo bộ kít LAMP chẩn đoán sán lá
gan nhỏ……………………………………………………………………………………45
Hình 3.1. Tỷ lệ người dân ăn gỏi cá ………………………………………………………….70
Hình 3.2. Sản phẩm PCR sử dụng cặp mồi F3-B3 của O. viverrini………………80
Hình 3.3. Sản phẩm LAMP điện di trên gel agarose 2% sử dụng bộ mồi thiết kế
đặc hiệu cho sán lá gan nhỏ O. viverrini và C. sinensis ………………..81
Hình 3.4. Ảnh điện di sản phẩm khảo sát nhiệt độ ủ mồi của phản ứng LAMP
chẩn đoán O. viverrini. ……………………………………………………………..82
Hình 3.5. Ảnh điện di sản phẩm LAMP khảo sát với các nồng độ MgSO4……….82Hình 3.6. Ảnh điện di sản phẩm khảo sát thời gian của phản ứng LAMP…………83
Hình 3.7. Ảnh sản phẩm LAMP với các nồng độ HNB khảo sát khi quan sát
bằng mắt thường ………………………………………………………………………84
Hình 3.8. Ảnh điện di sản phẩm LAMP trên gel agarose 2% xác định ngưỡng
phát hiện sơ cấp của kít LAMP………………………………………………….85
Hình 3.9. Ảnh sản phẩm LAMP quan sát bằng mắt thường xác định ngưỡng
phát hiện sơ cấp của kít LAMP………………………………………………….86
Hình 3.10. Biểu đồ ngưỡng phát hiện của kít LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ
O. viverrini………………………………………………………………………………86
Hình 3.11. Biểu đồ ngưỡng phát hiện thứ cấp của kít LAMP chẩn đoán
sán lá gan nhỏ C. sinensis………………………………………………………….87
Hình 3.12. Hình ảnh bộ kit LAMP chẩn đoán sán lá gan nhỏ ………………………87
Hình 3.13. Hình ảnh điện di sản phẩm LAMP chẩn đoán O. viverrini sau 1 tháng…92
Hình 3.14. Hình ảnh điện di sản phẩm LAMP chẩn đoán O. viverrini sau 6 tháng…92
Hình 3.15. Hình ảnh sản phẩm LAMP chẩn đoán O. viverrini sau 1 tháng dựa
vào chỉ thị màu…………………………………………………………………………92
Hình 3.16. Hình ảnh sản phẩm LAMP chẩn đoán O. viverrini sau 6 tháng dựa
vào chỉ thị màu…………………………………………………………………………92
Hình 3.17. Hình ảnh điện di sản phẩm LAMP chẩn đoán C. sinensis sau 1 tháng…93
Hình 3.18. Hình ảnh điện di sản phẩm LAMP chẩn đoán C. sinensis sau 6 tháng….93
Hình 3.19. Hình ảnh sản phẩm LAMP chẩn đoán C. sinensis sau 1 tháng dựa
vào chỉ thị màu…………………………………………………………………………94
Hình 3.20. Hình ảnh sản phẩm LAMP chẩn đoán C. sinenis sau 6 tháng dựa
vào chỉ thị màu…………………………………………………………………………9

You may also like...

https://thaoduoctunhien.info/nam-dong-trung-ha-thao/    https://thaoduoctunhien.info/