Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, mô bệnh học và điều trị u biểu mô Bề mặt nhãn cầu

Luận án Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, mô bệnh học và điều trị u biểu mô Bề mặt nhãn cầu.U biểu mô bề mặt nhãn cầu (BMNC) là bệnh hiếm gặp, bao gồm các khối u ở biểu mô kết mạc, giác mạc và những khối u ở vùng rìa kết giác mạc. Shieds C.L và cộng sự [94] khi nghiên cứu 1643 bệnh nhân u kết giác mạc từ năm 1974 đến 2002 thấy rằng u biểu mô kết giác mạc chiếm 13%. Trong đó, 11% u biểu mô ác tính và tiền ác tính, 2% là các khối u lành tính.

Biểu hiện lâm sàng của các khối u rất đa dạng và phong phú: tổn thương dạng gelatin, dạng nhú, dạng mảng bạch sản… Vị trí hay gặp của khối u ở kết mạc, giác mạc đặc biệt là vùng rìa kết giác mạc. Các khối u biểu mô BMNC thường gặp ở những người da trắng, những người sống ở khu vực gần xích đạo. Các khối u biểu mô lành tính có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, các khối u ác tính hay gặp ở người cao tuổi, gặp ở nam nhiều hơn nữ [30], [96]. Để chẩn đoán xác định các loại khối u này, phải dựa vào lâm sàng và xét nghiệm mô bệnh học.

Phẫu thuật cắt bỏ khối u là phương pháp điều trị chính, nhưng tỷ lệ tái phát sau phẫu thuật cao đặc biệt là các khối u nội biểu mô và các khối ung thư biểu mô (UTBM) xâm nhập. Theo một số nghiên cứu, tỷ lệ tái phát sau phẫu thuật cắt bỏ đơn thuần dao động trong khoảng từ 15-52%[28],[61],[104]. Vì vậy, trong điều trị các khối u nội biểu mô và các khối UTBM xâm nhập; ngoài phương pháp phẫu thuật đơn thuần, các nhà nghiên cứu trên thế giới đã sử dụng một số phương pháp điều trị với mục đích hạn chế mức độ tái phát của khối u như: lạnh đông, xạ trị và gần đây là hóa trị liệu như Mitomycin C (MMC), 5-Fluorouracil (5-FU) và miễn dịch trị liệu Interferon alfa2b (IFN- a2b) [9],[14],[25],[36],[77],[87]. Trong đó, MMC bắt đầu được sử dụng điều trị u biểu mô BMNC lần đầu tiên vào năm 1994[35]. Sheilds và Cs (2002) điều trị MMC 0,04% cho 10 trường hợp UTBM tế bào vảy, thời gian theo dõi 6-42 tháng không gặp trường hợp nào tái phát [91]. Chen C và Cs (2004) điều trị 27 trường hợp u nội biểu mô với MMC 0,02% và cũng không gặp trường hợp nào tái phát trong thời gian theo dõi 12-50 tháng [22].

Trên thế giới có rất nhiều các công trình nghiên cứu về lâm sàng và mô bệnh học của u biểu mô BMNC cũng như các phương pháp điều trị nhằm loại bỏ khối u và hạn chế đến mức tối đa sự tái phát. Hiện nay, việc nghiên cứu lâm sàng và điều trị u biểu mô BMNC ở Việt Nam đã bắt đầu được tiến hành; tuy nhiên cho tới nay mới có một số nghiên cứu hồi cứu và một vài ca lâm sàng được công bố. Chính vì vậy, để góp phần nghiên cứu về mặt lâm sàng, mô bệnh học cũng như điều trị các khối u biểu mô BMNC nhất là các khối u nội biểu mô và UTBM xâm nhập, chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, mô bệnh học và điều trị u biểu mô bề mặt nhãn cầu“, với hai mục tiêu:

1. Mô tả đặc điểm lâm sàng và mô bệnh học u biểu mô BMNC.

2. Đánh giá kết quả điều trị u nội biểu mô, UTBM xâm nhập BMNC bằng phương pháp phẫu thuật kết hợp với sử dụng MMC 0,02%.

DANH MỤC CÁC BÀI BÁO CÓ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN ĐÃ
ĐƯỢC CÔNG BỐ
1. “Kết quả điều trị u biểu mô ác tính và tiền ác tính BMNC”. Tạp chí y học thực hành, số 5 (764), 2011
2. “ Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng của các khối u biểu mô BMNC”. Tạp chí y học thực hành, số 6 (771), 2011116
TÀI LIỆU THAM KHẢO
TIẾNG VIỆT
1. Bộ môn mô học và phôi thai học – Trường Đại học Y hà nội (2002), Mô học, Nhà xuất bản y học , Hà nội , Tr 685-691
2. Lê Kim Lan (2008) “ Nghiên cứu lâm sàng giải phẫu bệnh u kết giác mạc tại Bệnh viện mắt Trung ương từ năm 1996- 2006”, Luận văn thạc sỹ y học, Tr.36-46
3. Nguyễn Duy Tân và cộng sự (1976), “ Các khối u của kết mạc-giác mạc trong quan hệ với toàn thân”, Công trình nghiên cứu khoa học y dược , nhà xuất bản y học, Hà nội, Tr 184-187
4. Nguyễn Thu Thủy, Hoàng Anh Tuấn(2008) “ Nhận xét một số đặc điểm của các khối u kết giác mạc”, Tạp chí nhãn khoa Việt nam, số 11/2008, Tr.27-30
5. Nguyễn Xuân Nguyên và cộng sự (1970), “Nhãn khoa tập 1”, Nhà xuất bản y học và thể dục thể thao, Tr 106-109, 202-20