Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng và kết quả điều trị phục hồi gấp khuỷu bằng phẫu thuật Steindler cải biên

Luận án tiến sĩ y học Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng và kết quả điều trị phục hồi gấp khuỷu bằng phẫu thuật Steindler cải biên.Mất gấp khuỷu là một di chứng nặng nề của chi trên làmsuy giảm nghiêm trọng khả năngthực hiện các động tác sinh hoạt, lao động. Ảnh hưởng xấu đến thẩm mỹ, tâm lý, chất lượng cuộc sống của người bệnh [1].Brunelli so sánh ảnh hưởng của khớp khuỷu mất gấp nặng nề ngang với mất một bàn tay bình thường. Do vậy, gấp khuỷu là một trong các cử động cần thiết nhất của chi trên luôn cầnđượcưu tiên chẩn đoán, điều trị phục hồi sớm[2], [3], [4], [5].Nhiều nguyên nhân gây mất gấp khuỷu nhưng thường gặp là tổn thươngthần kinh vận động vùng đám rối cánh taygây liệt các cơ vận động gấp khuỷu.

Điều trị mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận động có nhiều phương pháp:Không phẫu thuật (nội khoa, châm cứu, phục hồi chức năng…); phẫu thuật phục hồi thần kinh bằng nối, ghép; phẫu thuật chuyển gân, cơ tại chỗ hoặc từ xa thay thế chức năng các cơ vận động gấp khuỷu. Trong đó,phẫu thuật phục hồi thần kinh bằng chuyển, ghép bằng kỹ thuật vi phẫu là phương pháp mang lại hiệu quả cao nhất hiện nay. Tuy nhiên,khó thực hiện và kết quả phụ thuộc vào một số yếu tố như: nguồn cho thần kinh, thời điểm phẫu thuật, tuổi, mức độ tổn thương… [6].
Phẫu thuật chuyển gân, cơ tại chỗ là phương pháp điều trịkhá phổ biến vì dễ thực hiện, kết quả tương đối tốt. Đây là cứu cánh cuối cùng để phục hồi chức năng gấp khuỷu khi không thể thực hiệnhoặc khicác phương pháp điều trị khác thất bại[7].Trong nhóm này có phẫu thuật chuyển điểm bám khối cơ trên ròng rọc lên trên cánh tay nhằm phục hồi chức năng gấp khuỷu. Kỹ thuật được Steindler thực hiện và mô tả lần đầu tiên năm 1918 nên mang tên tác giả.Sau đó kỹ thuật được nhiều tác giả khácnhư Hussain A., Khan MJ., Kettelkamp D., Larson B., Mayer L., Green W…. ứng dụng và cải biên.
Trên thế giới, phương pháp phẫu thuật Steindler cải biên bởiMayer L., Green W (1954) về đường mổ và kỹ thuật cố định điểm bám khối cơ vào mặt trước xương cánh tayđược nhiều phẫu thuật viên thực hiệnđể điều trị mất gấp khuỷu[2], [3], [4], [8]. Kết quả phục hồi chức năng gấp khuỷu của phẫu thuật Steindler cải biên theo Rostoucher P. (1998) đạt mức rất tốt và tốt là 66,0%[8], Brunelli A.G. Vigasio A., (1995) là 81,25% [2].Một số tác giả khác đạt từ 60%-80% ở mứcrất tốt và tốt.Như vậy,kết quả phẫu thuật còn tỷ lệ 20% – 40% chưa tốt (trung bình, kém).
Tại Việt Nam, mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận độnglà bệnh lý hay gặp và khóđiều trị hiện nay. Điều trị mất gấp khuỷu bằng phẫu thuật Steindler cải biên theo Mayer L., Green W (1954) đượcthực hiện trong nhiều năm qua với số lượng không nhỏ. Hiện nay, kỹ thuậtvẫn có giá trị thực tiễn cao,được một số phẫu thuật viênlựa chọn trong điều trị mất gấp khuỷu. Tuy nhiên, những đặc điểm bệnh lý mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận động;kết quả phục hồi chức năng sau phẫu thuật; một số yếu tố liên quan, ảnh hưởng tốt và không tốt đến kết quả phẫu thuật như: Tình trạng tổn thương thần kinh, vị trí cố định mảnh xương, phục hồi chức năng sau phẫu thuật… chưa được các tác giả trong và ngoài nướcnghiên cứu đầy đủ.
Thực hiện nghiên cứu về những nội dung nêu trên để đề ra được các giải pháp nâng cao kết quả điều trị, giảm tỷ lệ kết quả chưa tốt của phẫu thuậtSteindler cải biên là rất cần thiết.Chính vì vậy, chúng tôi thực hiện đề tài:“Nghiên cứu một số yếu tố ảnh hưởng và kết quả điều trị phục hồi gấp khuỷu bằng phẫu thuật Steindler cải biên” nhằm hai mục tiêu:  
1. Nhận xét đặc điểm bệnh lý các trường hợp mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận động được điều trị bằng phẫu thuật Steindler cải biên.
2. Đánh giá kết quả và xác định một số yếu tố liên quan ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật Steindler cải biên điều trị mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận động
MỤC LỤC
Trang
Trang phụ bìa
Lời cam đoan
Mục lục
Danh mục chữ, ký hiệu viết tắt trong luận án
Danh mục các bảng
Danh mục các biểu đồ
Danh mục các hình
ĐẶT VẤN ĐỀ    1
Chương 1 TỔNG QUAN TÀI LIỆU    3
1.1. Giải phẫu ứng dụng vùng khuỷu    3
1.1.1. Giải phẫu khớp khuỷu    3
1.1.2. Vai trò các cơ vùng khuỷu    6
1.1.3. Thần kinh chi phối vùng khuỷu    8
1.2. Bệnh lý mất chức năng gấp khuỷu    14
1.2.1. Nguyên nhân    14
1.2.2. Điều trị mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận động    18
1.3. Điều trị mất gấp khuỷu bằng phẫu thuật Steindler    24
1.3.1. Lịch sử    24
1.3.2. Một số ưu, nhược điểm phương pháp phẫu thuật Steindler    27
1.3.3. Kết quả phẫu thuật    27
1.4. Các yếu tố liên quan, ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật Steindler    30
Chương 2 ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    32
2.1. Đối tượng nghiên cứu    32
2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn    33
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ    33
2.1.3. Cỡ mẫu    33
2.2. Phương pháp nghiên cứu    34
2.2.1. Phương pháp nghiên cứu    34
2.2.2. Các bước tiến hành    34
2.2.3. Quy trình kỹ thuật Steindler cải biên    34
2.2.4. Các chỉ tiêu nghiên cứu, chất liệu, phương pháp đo lường    39
2.2.5. Xử lý số liệu    50
2.2.6. Khống chế sai số    51
2.3. Đạo đức nghiên cứu    52
Chương 3 KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    53
3.1. Đặc điểm bệnh lý các trường hợp mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận động    53
3.1.1. Tuổi    53
3.1.2. Giới    54
3.1.3. Nguyên nhân tổn thương    54
3.1.4. Cơ chế gây tổn thương    55
3.1.5. Các phương pháp điều trị trước phẫu thuật    55
3.1.6. Thời điểm chỉ định phẫu thuật    56
3.1.7. Tình trạng trước phẫu thuật    57
3.1.8. Thời gian phẫu thuật    61
3.2.2. Kết quả xa    64
3.3. Một số yếu tố liên quan, ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật    69
3.3.1. Tuổi    69
3.3.2. Giới    70
3.3.3. Phương pháp điều trị trước phẫu thuật    71
3.3.5. Tình trạng toàn thân của người bệnh    73
3.3.6. Đặc điểm tổn thương thần kinh vận động    74
3.3.7. Thời gian phẫu thuật    75
3.3.8. Vị trí cố định mảnh xương    76
3.3.10. Sức cơ gấp cổ tay    82
3.3.11. Sức cơ sấp cẳng tay    83
Chương 4 BÀN LUẬN    85
4.1. Đặc điểm bệnh lý các trường hợp mất gấp khuỷu do tổn thương thần kinh vận động    85
4.2. Kết quả phẫu thuật    98
4.2.1. Kết quả gần    98
4.2.2. Kết quả xa    99
4.3. Các yếu tố liên quan, ảnh hưởng đến kết quả phẫu thuật    105
KẾT LUẬN    115
KIẾN NGHỊ    117
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC