Nghiên cứu tình hình đau thắt lưng ở một số đối tượng lao động và đơn vị quân đội thuộc tỉnh Hải Dương-Quảng Ninh

Nghiên cứu tình hình đau thắt lưng ở một số đối tượng lao động và đơn vị quân đội thuộc tỉnh Hải Dương-Quảng Ninh

Luận án tiến sỹ y học : Lê Thế Biểu

Chuyên ngành : Bệnh học Nội khoa : năm bảo vệ 2001

Hướng dẫn khoa học : PGS.TS Trần Ngọc Ân, TS Cao Thị Nhi

Đau thắt lưng (ĐTL) là một hội chứng thường gặp. Theo nghiên cứu của nhiều tác giả trên thế giới thì tỷ lệ ĐTL trong cuộc đời (life time incidence) chiếm khoảng từ 60 – 90% dủn số. Khoảng 50% số người ờ độ tuổi lao dộng bị ĐTL hàng năm [28], [76], [103], [124], [129]. Tỷ lệ ĐTL điểu tra tại một thời điỂm (point prcvalcncc) giao động từ 12 – 30%. Theo số liệu của tổ chức y tế thế giới [103] thì ĐTL là nguyôn nhân thường gặp nhất gây tình trạng ốm đau vã mất sức lao động ờ những người dưới 45 tuổi. ĐTL chiếm 63% tổng sô’ ngày nghi ốm cùa những người lao động chân tay [84]. Số ngày nghi việc trung bình hàng năm vì ĐTL từ 15 – 21. ĐTL đứng hàng thứ 2 (sau càm cúm) trong số các nguyên nhân khiến bệnh nhân đến gặp thầy thuốc chãm sóc sức klioẻ ban đáu. Nó cùng là ]ý do thống thường nhất cho các cuộc gặp gỡ với các nhà phẫu thuật chinh hình, phẫu thuật thần kinh, các thầy thuốc bệnh nghé nghiệp* Chúng đứne thứ 3 trong số các nguyên nhân cần phẫu thuật cột sống.

Chi phí y tế cho ĐTL khá cao. Khó mà đánh giá được hết các thiệt hại do ĐTL gây ra cho loàn xã hội. Người ta ước tính tổng chi phí cho điều trị, đến bù mất sức lao động, thiệt hại về sản phẩm lao động v.v… do ĐTL gáy ra hàng nám ở nước Mỹ khoảng 63 – 80 tỷ USD [76], [98], [84], [124]. Ở nước Anh có 1.1 triệu người ĐTL, với 3,1 triệu lần khám bệnh, chi phí y tế khoảng 500 triéu USD/năm [76]. Giá trị thiệt hại không tính được bằng tiền cùa ĐTL là rất 1(1». Sự suy giảm khả nảng trong lao động và sinh hoạt hàng ngày đã ành hường không nhò đến tinh thần, tình càm của bệnh nhân và gia đình họ.

Nguyên nhân và hình thái bệnh lý cùa ĐTL rất phong phú và phức tạp. Từ y học cổ đại đến nay, nhất là trong những thập kỷ gán đây người ta đã bò r;i Ìihiều tiền cùa, cống sức để nghiên cứu các vấn đề có liên quan đến bệnh lý cùa vùng này. Năm 1992 tổ chức Y lế thế giới đã lập ra uỳ ban nghicn cứu về

ĐTL ( WHO Low back pain initiatives) và trong hội nghị tháng 12 năm 1994 cùa tổ chức này tại Kualar Lumpur, Hội thấp khớp học Việt Nam dã được tham gia như một thành viên.

Đã có nhiều nghiên cứu vé dịch lé học, triệu chứng học, nguyên nhân, dự phòng và điều trị ĐTL ở khắp các nước thuộc các châu lục trên hành tinh. Nhờ các thiết bị và các phương tiện theo dõi, đánh giá, thãm dò chức năng V.V…. người ta đã dạt được nhiểu thành tựu đáng khích lệ trong việc tìm hiểu nguyên nhân, cơ chế sinh bệnh học về ĐTL và do đó đâ đạt được nhiều tiến bộ trong lình vực điều trị và phòng bệnh.

Ở Việt Nam đã có nhiều tác già quan tâm đến vấn đề này. Các tác già đà đ:Ịc biệt chú ý tìm hiểu về đặc điểm giải phảu vùng CSTL fl], [3], [81, [15], đến chẩn đoán nguyên nhân [7], [17], [18], [19], [20], [26], cơ chế gây ĐTL và các phương pháp điều trị dự phòng ĐTL [3], [8], [9], [11], [12], [22], [24], [27]. Tuy nhiòn nghiên cứu vể tần suất ĐTL trong các đối tượng lao động còn ít và tản mạn. Vì vậy đề tài của chúng tôi là: “ Nghiên cứu tình hình đau thắt lưng từ một số đối tượng lao động và một số đơn vị quân đội thuộc các tỉnh Hải Dương – Quàng Ninh” với mục tiêu:

1. Nghiên cứu đặc điém lâm sàng, dịch tẻ học cùa ĐTL và một sỏ yếu tố ảnh hường đến ĐTL ờ một số đối tượng lao động và quân nhân, trên cơ sờ này đê xuất một số biện pháp dự phòng và điều trị ĐTL.

2. Nghiên cứu một số đặc điổm lâm sàng, hình ảnh Xquang quy ước CSTL ờ bệnh nhân ĐTL điều tri nội trú tại bệnh viện.

MỤC LỤC

Trang

Trang phụ bìa Lời cam đoan Lời cảm ơn Mục lục

Danh mục các ký hiệu, các chữ viết tắt

ĐẠT VẤN ĐỀ I

Chương 1 – TỔNG QUAN TÀI LIỆU 3

1.1. Đăc điổm giải phău và sinh lý vùng CSTL 3

1.2. Nguyên nhân và cơ chế đau thắt lừng 14

1.3. Điểm qua một số nghiên cứu về dịch tễ ĐTL 24

1.4. Những nghiên cứu vế chẩn đoán ĐTL 29

1.5. Điổm qua một số nghiên cứu về điều trị ĐTL 37

1.6. Đặc điổm các cơ sờ, các đối tượng nghiên cứu cùa chúng tôi 39

vổ dịch tẻ học ĐTL

Chương 2 – ĐỐI TƯỢNG VÀ PHUÖNG PHÁP NGHIÊN cúu 42

2.1. Đối tượng 42

2.2. Phương pháp nghiên cứu 44

Chương 3 – KẾT QUẢ NGHIÊN cúu 60

3.1. Kết quả điều tra cộng đồng 60

3.2. Kết quà nghiên cứu trên bệnh nhân điều trị nội trú tại 83

bộnh viện

Chương 4 . BÀN LUẬN 90

4.1. Tình hình đặc điểm lâm sàng, dịch tẻ học trong nghiên cứu 90

cộng đổng.

4.2. Đăc điổm lâm sàng, hình ành Xquang quy ước trên 100 bônh 114

nhân ĐTL và 100 người không ĐTL.

KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ 128

DANII MỤC CỔNG TRÌNH NGHÉN cúu 130

TÀI LIỆU THAM KHẢO 132

PHỤ LỤC