Nghiên cứu giá trị của hình ảnh cộng hưởng từ trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng

Luận án Nghiên cứu giá trị của hình ảnh cộng hưởng từ trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.Thoát vị đĩa đêm cột sống thắt lưng là một bênh thường gặp ở Việt nam cũng như trên thế giới, chiếm tỷ lệ 66 % trong tổng số những bệnh nhân thoát vị đĩa đệm cột sống [24]. Ở Việt Nam chưa có thông báo chính thức về tỷ lệ mắc của bệnh trong cộng đồng nhưng theo một điều tra của giáo sư Phạm Khuê năm 1979, dấu hiệu đau thắt lưng (chủ yếu gây ra do bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng) gặp ở 2% dân số [1]. Theo thông báo của Hội Cột sống học Hoa Kỳ tháng 6 năm 2005 bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng chiếm 2-3% dân số. Bệnh thường gặp ở lứa tuổi từ 30 đến 49, nam mắc bệnh nhiều hơn nữ. Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng nếu không được điều trị kịp thời sẽ để lại những hậu quả nặng nề, làm giảm sức lao động và chất lượng cuộc sống.

Trước đây, ngoài lâm sàng còn có nhiều phương pháp cận lâm sàng chẩn đoán bệnh thoát vị đĩa đệm (TVĐĐ) cột sống thắt lưng như chụp đĩa đệm cản quang, chụp tĩnh mạch cột sống hay chụp bao rễ cản quang. Chụp cắt lớp vi tính có tác dụng chẩn đoán TVĐĐ khá tốt. Tuy nhiên chụp cắt lớp vi tính khó đánh giá được các thoát vị bên và ít có khả năng phát hiện bệnh sớm ở giai đoạn thoái hoá đĩa đệm. Chụp cắt ngang qua toàn bộ các đĩa đệm của cột sống thắt lưng khiến bệnh nhân phải chịu một lượng bức xạ tia X lớn.

Phương pháp chụp cộng hưởng từ (CHT), đặc biệt từ khi các cuộn dây bề mặt được đưa vào sử dụng, đã trở thành phương pháp khám xét cột sống đĩa đệm tốt nhất vì là phương pháp chụp an toàn, không can thiệp, không dùng thuốc cản quang và đặc biệt không gây nhiễm xạ cho cả bệnh nhân và thầy thuốc.

Từ khi hệ thống CHT đầu tiên được đặt tại Bệnh viện Hữu Nghị Hà nội cuối năm 1996, đến nay chỉ riêng ở khu vực Hà nội đã có 8 máy cộng hưởng từ được đặt ở các bệnh viện và phòng khám lớn đã làm thay đổi cơ bản phương pháp chẩn đoán xác định bệnh TVĐĐ ở Việt nam. Những nghiên cứu về thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng ở Việt Nam khá nhiều nhưng hiện nay vẫn còn những vấn đề cần tiếp tục được giải đáp đối với các bác sĩ lâm sàng và cả bác sĩ chẩn đoán hình ảnh như: hình ảnh thoát vị đĩa đêm trên CHT là gì, sự khác biệt với thoái hoá đĩa đêm trên công hưởng từ ra sao? Các mức đô của thoát vị đĩa đệm thắt lưng liệu có đánh giá được trên ảnh CHT không, có phù hợp với kết quả phẫu thuật không?

Để góp phần giải quyết những vấn đề trên, nhằm đánh giá giá trị của phương pháp chụp công hưởng từ trong chẩn đoán bệnh thoát vị đĩa đệm, đưa ra những khuyến cáo với các nhà lâm sàng trong chẩn đoán và điều trị bệnh thoát vị đĩa đệm thắt lưng, luận án này được tiến hành nhằm mục tiêu:

Muc tiẽu

1. Mô tả đặc điểm hình ảnh công hưởng từ của TVĐĐ côt sống thắt lưng.

2. Đối chiếu với kết quả phẫu thuật để xác định giá trị của hình ảnh công hưởng từ trong chẩn đoán thoát vị đĩa đệm côt sống thắt lưng.