Nghiên cứu rối loạn vận động vùng và chức năng tâm thu thất trái sau nhồi máu cơ tim bằng siêu âm tim

Luận án Nghiên cứu rối loạn vận động vùng và chức năng tâm thu thất trái sau nhồi máu cơ tim bằng siêu âm tim.NMCT là tình trạng cơ tim bị hoại tử từ 2cm2 trờ lên, xảy ra chù yếu do xơ vữa động mạch vành kết hợp với huyết khối gây tắc một hoặc nhiều nhánh động mạch vành kéo dài từ 20 phút trờ lên [27].

Ớ các nước công nghiệp phát triển NMCT là một vấn đề quan trọng hàng đầu đối với sức khoé cộng đồng. Tại Mỹ mỗi năm trung bình có 1,5 triệu người bị NMCT, tức là khoảng 20 giây có 1 người bị NMCT [27]. Còn ờ Pháp thì mỗi năm có khoảng 100.000 người bị NMCT1168].

Ở Việt nam, trong thời gian gần đây tỷ lệ NMCT ngày càng có khuynh hướng tảng lên rõ rệt. Theo thống kê của Viện Tim Mạch – Bệnh viện Bạch Mai, trong 10 nảm (1980- 1990), chỉ có 108 ca NMCT vào viện [16], nhưng chỉ trong 5 năm (1/91- 10/95) đã có 82 ca vào viên vì NMCT và riêng 10 tháng đầu năm 1995 đã có 31 bệnh nhân NMCT vào cấp cứu tại Viện Tim mạch [18]. Tỷ lệ bệnh lăng cao không chỉ đối với các bệnh viện chuycn khoa đầu ngành mà cả ở các bệnh viện đa khoa địa phương [5], [6], [10], [12].

Mặc dù hiện nay dã có rất nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị bệnh, song NMCT vẫn là loại bệnh có nhiều biến chứng nguy hiểm như sốc tim, các rối loạn nhịp (im (ngoại tâm thu thất, nhịp nhanh thất, rung thất…),

vỡ tim, suy tim…do đó tỷ lộ tử vong của bệnh còn rất cao. ở Mỹ tỉ lệ tử vong do NMCT khoảng 30%, trong đó một nửa là chết trong giờ đầu tiên [27J. Ớ Pháp, tỷ lệ tử vong do NMCT cũng chiếm khoảng 30% từ vong nói chưng [168]. Ớ những bệnh nhân còn sống sau NMCT, tình trạng bệnh cũng có ảnh hường nặng nc về mặt tâm lý và kinh tế, ở Mỹ mỗi năm phải chi phí cho bệnh mạch vành khoảng 60 tỷ đôla và khoảng một nửa số đó là cho phòng và điều trị NMCT [27].

Các nghiên cứu thực nghiệm và lâm sàng đều cho thấy ngay sau khi động mạch vành bị tắc, lập tức xuất hiện các rối loạn vận động ờ vùng cơ tim không được tưới máu. Các rối loạn vận động này có thể là: giảm vận động, không vận động, vận động nghịch thường. Những rối loạn vận động này thường xuất hiện rất sớm trước khi tăng các men tim [19], [20Ị, [21].

Trong NMCT, việc đánh giá các rối loạn vận động thành tim và chức năng tim có vai trò rất quan trọng, đây là các thông số vừa có giá trị góp phần chẩn đoán xác định bệnh, vừa giúp cho người thầy thuốc đánh giá tiên lượng bệnh cũng như lựa chọn phương pháp điều trị thích hợp.

Để chẩn đoán xác định NMCT, các nhà lâm sàng vẫn dựa theo tiêu chuẩn của Tổ chức Y tế Thế giới [27] là có 2 trong 3 tiêu chuẩn: cơn đau thắt ngực điển hình, điện tâm đồ có hình ảnh NMCT, tăng cao các men tim.

Tuy vậy, trên thực tế lâm sàng nhicu khi các thầy thuốc cũng gặp khó khản trong chấn đoán nhất là trong giai đoạn sớm khi các triệu chứng trên không điến hình. Trong các trường hợp này, việc nghiên cứu vận động của các vách tim có vai trò khá quan trọng, nó góp phần giúp thầy thuốc khẳng định hoặc loại trừ chẩn đoán.

• • •

Các nghiên cứu cũng cho thấy, suy giám chức nấng thất trái sau NMCT là yếu tố quan trọng trong tiên lượng bệnh, đây cũng là yếu lố quan trọng trong chi định, theo dõi và đánh giá kết quả điều trị bệnh. Vì vậy việc đánh giá chính xác chức nãng tim là một vấn đề được các thầy thuốc rất quan tâm.

Để đánh giá những rối loạn vận động của các vách tim cũng như chức năng tim trong NMCT, người ta đã áp dụng một số phương pháp thãm dò như chụp cản quang buồng thất trái, ghi xạ hình buồng thất trái, siêu âm tim vv…Tuy nhiên, thông tim và chụp buồng tim là phương pháp thãm dò chảy máu khá nguy hiểm. Hơn nữa cả thông tim và chụp buồng tim cũng như thăm dò phóng xạ đều là những phương pháp thãm dò đòi hỏi những trang thiết bị rất hiện đại, tốn kém mà không phải cơ sử y tế nào của chúng ta cũng có.

Riêng về lĩnh vực ứng dụng siêu âm tim trong chẩn đoán và theo dõi NMCT, hai thập kỷ qua thế giới đã có nhiều tiến hộ vượt bậc, có một số nghiên cứu đã đi sâu vào đánh giá những rối loạn co bóp vùng cũng như chức năng thất trái trong NMCT. Các nghiên cứu này cho thấy siêu âm tim là một thăm dò không xâm và có giá trị góp phần trong chẩn đoán xác định bệnh, cung cấp các thông tin về tiên lượng bệnh cùng như lựa chọn phương pháp điều trị bệnh [20], [211, [24), [29], [32], [35], [38], [39], [42], [43].

Ở Việt nam đã có một vài nghiên cứu bước đầu về siêu âm tim trong NMCT như của Lê Phúc Cầu [1], Trần Quý Tường [17], Tưởng Hồng Hạnh [9], Phạm Nguyên Sơn [14]. Tuy nhiên chúng tôi chưa thấy có mộl nghicn cứu chi tiết và toàn diện nào về việc ứng dụng siêu âm tim và có đối chiếu với chụp buồng tim và chụp động mạch vành trong NMCT.

Do đó, với mong muốn tìm hiểu một vấn để còn khá mới mẻ ở nước ta, góp phần nâng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị bệnh NMCT, chúng tôi tiến hành đc tài này nhằm mục tiẽu sau:

* Muc tiẽu nqhiẽn cứu:

Nghiên cứu rối loạn vận động vùng và chức năng tâm thu thát trái sau nhói máu cơ tim bằng siêu âm tim.

Qua đó:

/- Tìm hiểu giá trị của siêu ám tim trong đánh giá rối loạn vận động vùng và chức nàng tâm thu thất trái ở bệnh nhàn sau nhồi máu cơ tim (có đối chiếu với kết qua chụp buồng thất trái).

2- Nghiên cứu vai trò của siêu ám tim trong việc góp phần chẩn đoán xác định NMCT cấp, trong chẩn đoán định khu vùng cơ tim bị nhồi máu và dự đoán nhánh ĐMV thủ phạm gây nhồi máu cơ tỉm.