Thực trạng thực hiện quy trình tiêm chủng mở rộng tại các trạm Y tế của huyện Vạn Ninh

Luận văn thạc sĩ y tế công cộng Thực trạng thực hiện quy trình tiêm chủng mở rộng tại các trạm Y tế của huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa năm 2015.Chương trình tiêm chủng mở rộng được bắt đầu triển khai ở Việt Nam từ đầu những năm 80 với sự hỗ trợ của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và Quỹ Nhi đồng Liên Hiệp Quốc (UNICEF)[35]. Từ đó đến nay ngành Y tế cũng đã đạt được những thành tựu nhất định như thanh toán bệnh bại liệt kể từ năm 2000, loại trừ uốn ván sơ sinh vào năm 2005, khống chế thành công bệnh sởi, giảm tỷ lệ nhiễm virus viêm gan B ở trẻ em dưới 5 tuổi, giảm đáng kể tỷ lệ mắc các bệnh bạch hầu, ho gà đồng thời mở rộng diện bao phủ các vắc xin viêm não Nhật Bản, tả và thương hàn. Với tốc độ bao phủ của chương trình tiêm chủng tăng dần hàng năm ở cả 3 tuyến tỉnh, huyện và xã trên phạm vi toàn quốc đã tạo cho người dân một hệ miễn dịch vững chắc là hàng rào chắn chống lại các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, bảo vệ sức khỏe cho người dân không những góp phần giảm gánh nặng cho nền y tế mà còn giảm gánh nặng cho nền kinh tế – xã hội Việt Nam[15].

Tiêm chủng mở rộng là chương trình mục tiêu quốc gia, với mục tiêu rõ rệt là giảm tỷ lệ mắc bệnh và tỷ lệ tử vong của các bệnh truyền nhiễm. Để đạt được mục tiêu này,điều đầu tiên là quá trình tiêm chủng từ bảo quản, vận chuyển vắc xin đến quy trình tiêm và giám sát phản ứng sau tiêm phải bảo đảm an toàn. Đây là vấn đề cốt lõi đã được quy định trong Quyết định số 23/2008/QĐ-BYT ngày 07/07/2008 của Bộ Y tế về sử dụng vắc xin, sinh phẩm Y tế trong dự phòng và điều trị, sau đó là Quyết định số 3029/QĐ-BYT ngày 21/8/2013 của Bộ Y tế về tăng cường công tác an toàn tiêm chủngsau những vụ tai biến do TCMR xảy ra trong thời gian gần đây [3][4][20, 21].
Huyện Vạn Ninh là huyện đồng bằng ven biển nằm ở phía bắc tỉnh Khánh Hòa, chương trình TCMR ở huyện đã được triển khai và duy trì thực hiện với 13 trạm Y tế thực hiện tiêm chủng định kỳ cho trẻ em trong chương trình tiêm chủng mở rộng. Cùng với cả nước, khi có Quyết định 23/QĐ-BYT ngày 07/07/2008 của
Bộ Y tế về sử dụng vắc xin, sinh phẩm y tế trong dự phòng và điều trị, và nhất là Quyết định 3029/QĐ-BYT ngày 21/08/2013 của Bộ Y tế về tăng cường công tác an toàn tiêm chủng, trung tâm Y tế huyện Vạn Ninh đã triển khai tập huấn cho các cán bộ Y tế trực tiếp tham gia trong quá trình tiêm chủng vào cuối tháng 10 năm 2013, quan tâm đầu tư cơ sở vật chất, tạo điều kiện thuận lợi để các điểm tiêm chủng đạt đủ tiêu chuẩn để triển khai thực hiện tiêm chủng an toàn.Tuy nhiên hiện nay công tác tiêm chủng mở rộng tại huyện vẫn chưa được các cấp, các ngành thực sự quan tâm đúng mức, công tác tổ chức thực hành một buổi tiêm chủng như các bước tư vấn, khám sàng lọc, dặn dò các bà mẹ theo dõi trẻ sau tiêm chủng chưa được chú trọng, một số cán bộ tiêm chủng tiêm chưa đạt chất lượng, an toàn và hiệu quả[24].Vì thế việc tìm hiểu thực trạng triển khai quy trình chuẩn trong tiêm chủng như thế nào và những khó khăn, thuận lợi trong quá trình triển khai thực hiện tiêm chủng an toàn tại các trạm Y tế là một vấn đề rất quan trọng giúp công tác tiêm chủng tại địa phương đạt chất lượng, an toàn, hiệu quả góp phần vào thành công của chương trình tiêm chủng quốc gia. Xuất phát từ thực trạng trên chúng tôi chọn đề tài
“Thực trạng thực hiện quy trình tiêm chủng mở rộng tại các trạm Y tế của huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa năm 2015” để nghiên cứu nhằm các mục tiêu sau:

MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU
1. Mô tả điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân sự phục vụ công tác tiêm chủng của các trạm Y tế tại huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa năm 2015.
2. Mô tả việc thực hiện và những tồn tại của quy trình tiêm chủng mở rộng tại các trạm Y tế huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa năm 2015

MỤC LỤC
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ……………………………………………………………….v
DANH MỤC CÁC BẢNG …………………………………………………………………………… vii
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ……………………………………………………………………… viii
TÓM TẮT NGHIÊN CỨU …………………………………………………………………………… ix
ĐẶT VẤN ĐỀ……………………………………………………………………………………………….1
MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU…………………………………………………………………………….3
Chương 1:TỔNG QUAN TÀI LIỆU ………………………………………………………………..4
1.1.Một số định nghĩa về tiêm chủng ………………………………………………………………..4
1.2.Phản ứng của vắc xin ……………………………………Error! Bookmark not defined.
1.3.Một số điều kiện của cơ sở Y tế được phép tiêm chủng …………………………………6
1.3.1.Điều kiện về cơ sở vật chất tối thiểu:………………………………………………………..6
1.3.2.Điều kiện về trang thiết bị tối thiểu: …………………………………………………………7
1.3.3.Điều kiện về nhân sự:……………………………………………………………………………..7
1.4.Quy trình tiêm chủng an toàn ……………………………………………………………………..8
1.4.1. Trước khi tiêm vắc xin……………………………………………………………………………8
1.4.2. Chuẩn bị vắc xin để tiêm chủng ………………………………………………………………9
1.4.3. Tiêm chủng vắc xin an toàn ………………………………………………………………. 111
1.4.4. Kết thúc buổi tiêm chủng………………………………………………………………………12
1.5.Các thông tin về an toàn tiêm chủng trên thế giới và tại Việt Nam ………… Error!
Bookmark not defined.5
1.5.1.Công tác an toàn tiêm chủng trên thế giới……………………………………………. 155
1.5.2.Công tác an toàn tiêm chủng tại Việt Nam ………………………………………………17
KHUNG LÝ THUYẾT …………………………………………………………………………………21
1.6.Giới thiệu về địa bàn nghiên cứu ………………………………………………………………22
Chương 2:ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………………………..24
2.1. Đối tượng nghiên cứu……………………………………………………………………………..24
2.1.1. Đối tượng nghiên cứu định tính …………………………………………………………….24
2.1.2. Đối tượng nghiên cứu định lượng……………….Error! Bookmark not defined.
HUPHiii
2.2. Thời gian: ……………………………………………………………………………………………..24
2.3. Địa điểm:. ……………………………………………………………………………………………..24
2.4. Thiết kế nghiên cứu: ……………………………………………………………………………….24
2.5. Phương pháp chọn mẫu …………………………………………………………………………..24
2.5.1. Mẫu của nghiên cứu định tính ………………………………………………………………24
2.5.2. Mẫu của nghiên cứu định lượng ……………………………………………………………24
2.6. Phương pháp thu thập số liệu …………………………………………………………………..26
2.6.1. Công cụ thu thập số liệu……………………………………………………………………….26
2.6.2. Điều tra viên và giám sát viên ………………………………………………………………27
2.6.3. Cách thức thu thập số liệu định lượng……………………………………………………27
2.6.4.Cách thức thu thập số liệu định tính…………………………………………27
2.7. Biến số nghiên cứu …………………………………………………………………………………28
2.7.1. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực của các trạm Y tế….. 2828
2.7.2. Quy trình tiêm chủng an toàn. ………………………………………………………………33
2.8. Phương pháp xử lý số liệu ……………………………………………………………………….38
2.9. Đạo đức nghiên cứu ……………………………………………………………………………….38
2.10. Hạn chế của nghiên cứu …………………………………………………………………….. 399
Chương 3:KẾT QUẢ ……………………………………………………………………………………40
3.1.Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực của các trạm Y tế……………40
3.1.1.Điều kiện cơ sở vật chất………………………………………………………………………..40
3.1.2. Điều kiện trang thiết bị phục vụ tiêm chủng của trạm Y tế………………………..43
3.1.3. Nhân sự của trạm Y tế……………………………………………………….45
3.2.Quy trình tiêm chủng an toàn ……………………………………………………………………48
3.2.1. Trước tiêm chủng ………………………………………………………………………………..48
3.2.2. Trong tiêm chủng ………………………………………………………………………………..50
3.2.3. Sau tiêm chủng ……………………………………………………………………………………52
Chương 4:BÀN LUẬN …………………………………………………………………………………55
4.1. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân sự của các trạm Y tế trong chương
trình tiêm chủng mở rộng ………………………………………………………………………………55
HUPHiv
4.2. Quy trình tiêm chủng ……………………………………………………………………………..61
KẾT LUẬN …………………………………………………………………………………………………68
KHUYẾN NGHỊ………………………………………………………………………………………… 70
TÀI LIỆU THAM KHẢO ………………………………………………………………………….. 711
PHỤ LỤC ……………………………………………………………………………………………………75
Phụ lục 1: Bảng kiểm cơ sở Y tế đủ điều kiện thực hiện tiêm chủng. ………….. Error!
Bookmark not defined.
Phụ lục 2: Bảng kiểm quy trình tiêm chủng an toànError! Bookmark not
defined.80
Phụ lục 3: Bảng hướng dẫn phỏng vấn sâu (dành cho CB Đội Y tế dự phòng)…….83
Phụ lục 4: Bảng hướng dẫn phỏng vấn sâu (dành cho CB khám sàng lọc)………..86
Phụ lục 5: Bảng hướng dẫn phỏng vấn sâu (dành cho CB tiêm)…………………..87
Phụ lục 6: Nội dung hướng dẫn thảo luận nhóm các bà mẹ……………………….88
Phụ lục 7: Các điểm tiêm chủng mở rộng tại huyện Vạn Ninh. ………………………….8

DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 1.1. Tác dụng không mong muốn sau khi tiêm vắc xin ……………………………….5
Bảng 2.1. Điều kiện cơ sở vật chất, trang thiết bị và nhân lực của các trạm Y tế ….28
Bảng 2.2. Quy trình tiêm chủng an toàn ………………………………………………………….33
Bảng 3.1. Khu vực chờ trước tiêm chủng ………………………………………………………..40
Bảng 3.2. Bàn đón tiếp, hướng dẫn …………………………………………………………………40
Bảng 3.3. Khu vực tư vấn và khám sàng lọc trước tiêm chủng …………………………..41
Bảng 3.4. Khu vực thực hiện tiêm chủng …………………………………………………………41
Bảng 3.5. Khu vực theo dõi và xử trí sau tiêm chủng ………………………………………..42
Bảng 3.6. Áp phích về tiêm chủng mở rộng …………………………………………………….42
Bảng 3.7. Biểu mẫu ghi chép, thống kê tiêm chủng ………………………………………….43
Bảng 3.8. Xử lý chất thải và vệ sinh môi trường ………………………………………………43
Bảng 3.9. Phích vắc xin …………………………………………………………………………………43
Bảng 3.10. Dụng cụ tiêm chủng ……………………………………………………………………..44
Bảng 3.11. Nhân sự của trạm Y tế…………………………………………………45
Bảng 3.12. Những tồn tại về cơ sở vật chất, trang thiết bị, nhân sự …………………….46
Bảng 3.13. Khám sàng lọc …………………………………………………………………………….48
Bảng 3.14. Tư vấn tiêm chủng ……………………………………………………………………….49
Bảng 3.15. Chuẩn bị vắc xin để tiêm chủng …………………………………………………….50
Bảng 3.16. Tiêm vắc xin ……………………………………………………………………………….50
Bảng 3.17. Sau tiêm chủng ……………………………………………………………………………52
Bảng 3.18. Đánh giá quy trình tiêm chủng ………………………………………………….…..5