ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG MANG THAI

ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, CẬN LÂM SÀNG VÀ CÁC YẾU TỐ LIÊN QUAN CỦA BỆNH NHÂN ĐÁI THÁO ĐƯỜNG MANG THAI
Nguyễn Thị Việt Chinh1,, Nguyễn Khoa Diệu Vân2
Mục tiêu: Nhận xét đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân ĐTĐ mang thai và một số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị của bệnh nhân đái tháo đường mang thai. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Mô tả cắt ngang hồi cứu và tiến cứu trên 70 bệnh nhân được chẩn đoán ĐTĐ mang thai đến khám và điều trị tại bệnh viện Bạch Mai từ 10/2020 đến 10/2022. Kết quả: Tỷ lệ phụ nữ mang thai mắc ĐTĐ type 1 (17,1%), ĐTĐ type 2 (82,9%); tuổi trung bình 33,81±5,44 (Min 24, Max 45). Thời gian phát hiện mắc ≤ 5 năm (77,14%). Tiền sử bệnh kèm theo: hội chứng buồng trứng đa nang (8,6%), tăng huyết áp (10%). Tiền sử sản khoa thai to và thai lưu (40%), sảy thai (15,7%). Tiền sử gia đình thế hệ 1 có ĐTĐ và tăng huyết áp (55,71%), trong đó ĐTĐ type 2 hơn ĐTĐ type 1 có ý nghĩa thống kê.  BMI trước mang thai 24,04 ±3,64 (Min 16,65, Max 36,76; tỷ lệ thừa cân béo phì (62,85%). Mức độ tăng cân khi mang thai vượt mức khuyến nghị (25,7%). Thai phụ có biến chứng sản giật và tiền sản giật (12,9%). Đường máu trung bình lúc đói quý I (7,48 ± 1,73), quý II (8,00 ± 2,22), tăng dần quý III (8,54 ± 2,37). HbA1C trung bình quý I (7,34±1,13), quý II (8,68±9,32), quý III (7,85±1,57) (Min 5,6%, Max 15,9%). Mức lọc cầu thận suy giảm từ giai đoạn IIIa trở lên (1,4%), bệnh võng mạc ĐTĐ (11,4%). Dư ối thường gặp ở quý III (38,6%). Điều trị đạt mục tiêu (44,3%). Chế độ ăn tuân thủ điều trị, luyện tập thể dục đều đặn và mức tăng cân trong thai kỳ có liên quan tới kiểm soát đường máu (p<0,05). Kết cục của thai kỳ trẻ sinh thiếu tháng (64,3%), đẻ mổ (97,4%) cân nặng thai 3,01 ± 0,65kg, dị tật thai (22,9%). Kết luận: Điều trị ĐTĐ mang thai đạt mục tiêu (44,3%). Chế độ ăn uống, luyện tập, kiểm soát cân nặng khi mang thai có liên quan tới hiệu quả điều trị ĐTĐ. Kiểm soát đường máu tốt giảm các biến chứng sau đẻ trên người mẹ và thai nhi.

Theo ADA năm 20211ĐTĐ mang thai đề cập đến phụ nữ mắc ĐTĐ type 1 hoặc type 2 được chẩn đoán trước khi mang thai, nếu phụ nữ có thai  3  tháng đầu được phát hiện tăng glucose huyết thì dùng tiêu chí chẩn đoán như ở người không có thai. Tỷ lệ mắc ĐTĐ type 1 và type 2 đang gia tăng ở phụ nữ, bệnh ĐTĐ type 2 phổ biến hơn ĐTĐ type 1 ở hầu hết các quần thể6.Các nhà nghiên cứu ở Hoa Kỳ đã chỉ ra thai phụ  mắc  đái  tháo  đường  type  1  hoặc  type  2 trong thai kỳ làm tăng nguy cơ mắc các kết cục bất lợi cho bà mẹ và trẻ sơ sinh, chẳng hạn như tiền sản giật, mổ lấy thai, sinh non, thai to và dị tật bẩm sinh2. Năm 2015, ở Việt Nam tỷ lệ ĐTĐ được chẩn đoán là 31,1%, tỷ lệ ĐTĐ chưa được chẩn  đoán  là  69,9%.  Trong  số  những  người được chẩn đoán, tỷ lệ ĐTĐ được quản lý tại cơ sở y tế chỉ có 28,9%, tỷ lệ ĐTĐ chưa được quản lý  71,1%3. Quản lý ĐTĐ ở Việt Nam còn nhiều hạn chế, đặc biệt là quản lý phụ nữ ĐTĐ mang thai.Vì vậy chúng tôi tiến hành nghiên cứu này với 2 mục tiêu:1.Mô tả đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng của bệnh nhân đái tháo đường mang thai.2.Tìm hiểumột số yếu tố liên quan đến kết quả điều trị của bệnh nhân đái tháo đường mang thai.