GIÁ TRỊ THANG ĐIỂM ERAP TRONG TIÊN LƯỢNG TỬ VONG Ở BỆNH NHÂN VIÊM TỤY CẤP

GIÁ TRỊ THANG ĐIỂM ERAP TRONG TIÊN LƯỢNG TỬ VONG Ở BỆNH NHÂN VIÊM TỤY CẤP
Trung Nhân Phan 1,, Thị Mỹ Dung Võ 
Mục tiêu: Xác định diện tích dưới đường cong ROC (AUC), độ nhạy, độ đặc hiệu, giá trị tiên đoán dương (PPV) và giá trị tiên đoán âm (NPV) của thang điểm ERAP trong tiên lượng tử vong ở bệnh nhân (BN) viêm tụy cấp (VTC). So sánh giá trị thang điểm ERAP và thang điểm BISAP trong tiên lượng tử vong ở BN VTC. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu đoàn hệ, hồi cứu và tiến cứu từ tháng 8 năm 2021 đến tháng 5 năm 2022. Kết quả: Trong 167 BN VTC, có 13 BN tử vong chiếm tỉ lệ 7,8%. Tỉ lệ tử vong tăng tương ứng với điểm ERAP tăng dần từ 0 đến 4 và có ý nghĩa thống kê với p < 0,001 với phép kiểm Cochran-Armitage. Điểm cắt ≥ 2 là tối ưu với độ nhạy, độ đặc hiệu, PPV và NPV lần lượt là 92,3%, 63,0%, 17,4% và 99,0%. Ở BN có điểm ERAP ≥ 2 có chênh lệch cao hơn và gấp những BN có điểm ERAP < 2 về tỉ lệ tử vong 20,4 lần. AUC của thang điểm ERAP trong tiên lượng tử vong là 0,817. Chưa ghi nhận sự khác biệt có ý nghĩa về AUC của thang điểm ERAP và BISAP trong tiên lượng tử vong với p = 0,0628. Kết luận: Thang điểm ERAP có giá trị tiên lượng tốt tử vong ở BN VTC và tương đương với giá trị thang điểm BISAP.

Viêm tụy cấp (VTC) là một bệnh lí tiêu hóa cần  nhập  viện  phổ  biến  trên  thế  giới.  Mặc  dù phần lớn VTC có thể tự thoái lui không để lại biến chứng, có đến 20% bệnh nhân (BN) bị viêm tụy cấp mức độ nặng và tử vong ở nhóm này có thể  lên  đến  30%.1Nhiều  hệ  thống  tính  điểm được phát triển nhằm mục đích tiên lượng những BN  có  nguy  cơ  VTC  nặng  trong  đánh  giá  ban đầu, từ đó có chế độ theo dõi và can thiệp cần thiết. Việc áp dụng các hệ thống tính điểm này trong thực hành lâm sàng có phần hạn chế ở chỗ nhiều tham số được sử dụng và có nhiều tham số cận lâm sàng, cũng như có hệ thống cần thời gian ít nhất 48 giờ để hoàn thành đánh giá. Năm 2008,  Wu2vàcộng  sự  giới  thiệu  thang  điểm BISAP gồm 5 thành phần được xem là đơn giản, dễ tính toán và có giá trị trong tiên lượng VTC với diện tích dưới đường cong ROC (AUC) trong tiên lượng tử vong là 0,82. Tuy  nhiên,  do  SIRS(một thành phần của thang điểm BISAP)gồm 4 tham  số  nên  việc  đánh  giá  thang  điểm  BISAP xem như phải dựa vào 8 tham số và không hoàn toàn đơn giản.Năm 2021, Rasch và cộng sự đã xây dựng nên  thang  điểm  ERAP  (Emergency  Room Assessment of acute Pancreatitis) gồm bốn tham số trong đó có hai tham sốlâm  sàng  là  tri  giác, nhịp thở và hai tham số cận lâm sàng là BUN, CRP,  cả  bốn  tham  số  đều  được  đánh  giá  lúc bệnh nhân vừa nhập viện. Thang điểm này có thể tiên lượng tử vong với diện tích dưới đường cong  ROC  (AUC)  0,952.3Thang điểm này được cho là đơn giản, dễ đánh giá và có tiềm năng trong  việc  tiên  lượng  tử  vong  ở BN  VTC.  Tuy nhiên,  chưa  có  nghiên  cứu  khác  và  chưa  có khuyến cáo sử dụng thang điểm này ở BN VTC. Do đó, chúng tôi thực hiện nghiên cứu này với mục tiêu: (1) Xác định diện tích dưới đường cong ROC,  độ  nhạy,  độ  đặc  hiệu,  giá  trị  tiên  đoán dương (PPV) và giátrị tiên đoán âm (NPV) của thang điểm ERAP trong tiên lượng tử vong ở BN VTC; (2) So sánh giá trị thang điểm ERAP và thang điểm BISAP trong tiên lượng tử vong ở BN VTC.