Nghiên cứu các tổn thương hẹp động mạch cảnh đoạn ngoài sọ bằng phương pháp siêu âm duplex ở người già có tăng huyết áp hoặc đái tháo đường

Luận án Nghiên cứu các tổn thương hẹp động mạch cảnh đoạn ngoài sọ bằng phương pháp siêu âm duplex ở người già có tăng huyết áp hoặc đái tháo đường.Tai biến mạch máu não là tình trạng bênh lý thường gặp ở người già. Bênh có tỷ lê tử vong rất cao, đứng hàng thứ ba trong các nguyên nhân tử vong chung, đứng đầu trong các bênh về não. Nếu sống sót, thường để lại di chứng tàn phế nặng nề [4,121].

Mặc dù có rất nhiều tiến bô trong chẩn đoán và điều trị, nhưng khi tai biến mạch máu não đã xảy ra, chưa có phương pháp điều trị nào thực sự có hiêu quả [5,76,139,160]. Vì vây, chiến lược hiên nay về điều trị tai biến mạch máu não, vẫn coi viêc điều trị dự phòng cho những người có các yếu tố nguy cơ tim mạch là mục tiêu chính [4,50,64,75,83,174]. Trong đó, tăng huyết áp và đái tháo đường là những yếu tố nguy cơ hàng đầu. Đây là những yếu tố nguy cơ đôc lâp của vữa xơ đông mạch, đặc biêt là vữa xơ đông mạch cảnh đoạn ngoài sọ [43,63,101].

ở Viêt Nam, tăng huyết áp và đái tháo đường đang có xu hướng tăng nhanh. Năm 1960, tỷ lê mắc tăng huyết áp ở người trưởng thành là 2-3%. Năm 2002, tại Hà Nôi, tỷ lê này là 23,20% [14]. Tỷ lê đái tháo đường ở Hà Nôi năm 1990 là 1,2%; năm 1994 là 4%; năm 2001 là 5,4% [2,31].

Theo nhiều tác giả, 20-30% tai biến mạch máu não là do huyết khối từ mảng vữa đông mạch cảnh gây nghẽn mạch [4,41,64,69,76,103,146,162]. ở những người bị hẹp đông mạch cảnh trên 70%, nguy cơ tai biến mạch máu não sẽ giảm hơn 50% nếu được phẫu thuât bóc tách nôi mạc đông mạch cảnh (endarterectomy) [47,63,65,87,129,142]. Mặc dù quan trọng như vây nhưng hẹp đông mạch cảnh đoạn ngoài sọ có thể hoàn toàn không có biểu hiên gì cho tới khi khám bênh tình cờ phát hiên ra hoặc khi đã có biến chứng mới được chẩn đoán. Do đó viêc phát hiên sớm hẹp đông mạch cảnh đoạn ngoài sọ là hết sức cần thiết [92,123,139].

Ở Việt Nam, đã có một số công trình nghiên cứu hẹp đông mạch cảnh đoạn ngoài sọ như Lê Văn Thính về bệnh nhân tai biến thiếu máu não cục bộ hệ động mạch cảnh trong [29]; Phạm Thắng, nghiên cứu các động mạch vùng đầu cổ bằng phương pháp siêu âm Doppler liên tục ở người bình thường, người tăng huyết áp [27]; Nguyễn Hải Thuỷ về thương tổn động mạch cảnh ở bệnh nhân đái tháo đường bằng siêu âm kiểu B [33]; Nguyễn Hoàng Hà, Nguyễn Hổng Hoa, Nguyễn Anh Tài về siêu âm Duplex động mạch cảnh trên bệnh nhân tai biến mạch máu não [6,7,26]; Nguyễn Hoàng Ngọc về hẹp động mạch cảnh ở bệnh nhân nhổi máu não bằng siêu âm Doppler [22]… Nhưng việc phát hiện sớm tổn thương hẹp động mạch cảnh đoạn ngoài sọ ở người già không có hoặc có các yếu tố nguy cơ về mạch máu như tăng huyết áp và/hoặc đái tháo đường chưa bị tai biến mạch máu não, chúng tôi chưa thấy tác giả nào đề cập tới.

Vì vậy, chúng tôi tiến hành đề tài:

“Nghiên cứu các tổn thương hẹp động mạch cảnh đoạn ngoài sọ bằng phương pháp siêu âm Duplex ở người già có tăng huyết áp và/hoặc đái tháo đường ” nhằm mục tiêu:

Góp phần chẩn đoán về mặt hình thái, huyết đông các tổn thương vữa xơ đông mạch cảnh đoạn ngoài sọ bằng phương pháp siêu âm Duplex ở người già không có và có tăng huyết áp và/hoặc đái tháo đường.