NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA CHỨC NĂNG NHẬN THỨC SAU NHỒI MÁU NÃO VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ Y HỌC NGHIÊN CỨU ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG CỦA CHỨC NĂNG NHẬN THỨC SAU NHỒI MÁU NÃO VÀ MỘT SỐ YẾU TỐ LIÊN QUAN.Đột quỵ là nguyên nhân gây tàn tật nghiêm trọng, tỷ lệ tử vong cao, khi sống sót bệnh nhân vẫn còn phải gánh chịu những khiếm khuyết nặng nề của các chức năng thể chất, tâm thần và các chức năng cao cấp của não (tư duy, trí nhớ, ngôn ngữ, điều hành…). Trong đột quỵ thì nhồi máu não (NMN) chiếm85%. Tỷ lệ mắc sa sút trí tuệ sau nhồi máu não là rất cao, dao động từ 13,6% (censori) đến 31,8% (Pohjasvaava) trong thời gian 3 tháng đầu sau tai biến. Sau 5 năm tỉ lệ đó là 32,0%, mặt khác SSTT sẽ làm tăng nguy cơ của NMN tái phát (Moroney). NMN có SSTT thì tỷ lệ sống sau 5 năm là 39%, còn NMN không có SSTT thì tỷ lệ sống sau 5 năm là 75% [1]. Vì các lí do trên thấy rằng NMN và sa sút trí tuệ là hai bệnh cảnh có mối quan hệ mật thiết với nhau.
MÃ TÀI LIỆU
|
CAOHOC.2022.00213 |
Giá :
|
50.000đ
|
Liên Hệ
|
0915.558.890
|
Ở Việt Nam, tuổi thọ con người cũng đang ngày một tăng cao và số người mắc đột quỵ khá cao. Nguyễn Văn Thắng nghiên cứu 87.677 người dân thuộc tỉnh Hà Tây cũ (2006) thì tỷ lệ hiện mắc đột quỵ là 169,9/ 100.000 dân [2], Theo nghiên cứu của Đặng Quang Tâm ở Thành phố Cần Thơ thì tỷ lệ hiện mắc đột quỵ là 129,56/100.000 dân [3], của Trần Văn Tuấn ở Thái Nguyên thì tỷ lệ này là 100/100.000 dân [4]. Đột quỵ tăng lên rõ rệt theo tuổi và cùng với nó tỷ lệ tử vong, tỷ lệ tàn tật cơ thể đặc biệt rối loạn nhận thức do mạch máu cũng tăng theo.
Chức năng nhận thức là rất quan trọng đối với mỗi con người, đó là các lĩnh vực giúp cho con người tồn tại, phát triển, sinh hoạt, hoạt động, giao tiếp một cách bình thường. Trong sa sút trí tuệ thường bệnh nhân biểu hiện sớm nhất là rối loạn trí nhớ với các mức độ khác nhau. Vì vậy nếu được quan tâm, phát hiện sớm, can thiệp điều trị tích cực thì sẽ làm chậm được quá trình diễn biến của bệnh. Bệnh nhân sẽ kéo dài được thời gian hoà nhập với cộng9 đồng hơn. Mặt khác khi rối loạn các chức năng nhận thức ở mức độ nặng thì phải có một chương trình phục hồi chức năng chuyên sâu.
Ở nước ta trước kia sa sút trí tuệ chưa được quan tâm đúng mức.Trong cộng đồng, đa số người dân cho rằng sa sút trí tuệ là bệnh của tuổi già và không chữa được, còn với bệnh nhân sau đột qụy thì việc phục hồi chức năng vận động thường được quan tâm chú trọng hơn còn chức năng trí tuệ chưa được chú ý nhiều. Ngày nay nhờ sự phát triển của kinh tế, xã hội và y học, chất lượng cuộc sống của con người ngày càng được nâng cao. Việc phục hồi chức năng nhận thức cho bệnh nhân sau đột qụy đã trở thành một mục tiêu lớn, không chỉ nâng cao chất lượng cuộc sống cho người bệnh mà còn làm giảm gánh nặng cho gia đình, cộng đồng, xã hội và tiết kiệm ngân sách.
Tăng huyết áp đã và đang trở thành một bệnh phổ biến, ngày càng gia tăng nhanh chóng, nhất là ở các nước đang phát triển, bệnh lý này đang trở thành vấn đề sức khoẻ toàn cầu. Tăng huyết áp là yếu tố nguy cơ độc lập, quan trọng nhất của đột quỵ nói chung và của nhồi máu não nói riêng.
Trên thế giới đã có nhiều nghiên cứu về sa sút trí tuệ do nguyên nhân mạch máu cũng như các thử nghiệm lâm sàng để cho ra đời nhiều loại thuốc mới nhằm giải quyết vấn đề này.
Tại Việt Nam đã có một số công trình nghiên cứu về sa sút trí tuệ do nguyên nhân mạch máu. Tuy nhiên các công trình mới chỉ ở bước đầu, và chưa được quan tâm đúng mức, đặc biệt là các trường hợp có bệnh lý tăng huyết áp kèm theo.
Chúng tôi tiến hành nghiên cứu đề tài này nhằm mục tiêu:
1. Mô tả đặc điểm lâm sàng chức năng nhận thức ở bệnh nhân nhồi máu não có tăng huyết áp.
2. Phân tích một số yếu tố liên quan với rối loạn chức năng nhận thức ở bệnh nhân sau nhồi máu não có tăng huyết áp
MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………………………………….. 1
Chương 1: TỔNG QUAN ……………………………………………………………….. 10
1.1. Đại cương về Nhồi máu não……………………………………………………. 10
1.1.1. Định nghĩa và phân loại nhồi máu não ………………………………….. 10
1.1.2. Tăng huyết áp …………………………………………………………………… 11
1.1.3. Chẩn đoán nhồi máu não…………………………………………………….. 14
1.2. Đại cương về rối loạn nhận thức …………………………………………….. 17
1.2.1. Khái niệm chung về nhận thức…………………………………………….. 17
1.2.2. Đặc điểm lâm sàng rối loạn nhận thức ………………………………….. 19
1.3. Rối loạn nhận thức trên bệnh nhân nhồi máu não……………………. 35
1.3.1. Liên quan giữa tổn thương bán cầu não và rối loạn nhận thức…… 35
1.3.2. Liên quan giữa mạch máu não bị tổn thương và rối loạn nhận thức
sau nhồi máu não……………………………………………………………………….. 37
1.3.3. Liên quan giữa thùy não bị tổn thương và rối loạn nhận thức……. 38
1.4. Một số trắc nghiệm thần kinh – tâm lý đánh giá rối loạn nhận thức
và sa sút trí tuệ ……………………………………………………………………………. 41
1.4.1. Đánh giá chức năng nhận thức tổng quát ………………………………. 42
1.4.2. Đánh giá chức năng thực hiện nhiệm vụ ……………………………….. 424
1.4.3. Đánh giá sự chú ý và sự tập trung ………………………………………… 42
1.4.4. Đánh giá về trí nhớ ……………………………………………………………. 43
1.4.5. Đánh giá về ngôn ngữ ………………………………………………………… 43
1.4.6. Đánh giá rối loạn tri giác…………………………………………………….. 43
1.5. Các nghiên cứu về rối loạn nhận thức……………………………………… 44
1.5.1. Trên thế giới …………………………………………………………………….. 44
1.5.2. Tại Việt Nam ……………………………………………………………………. 46
Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ………… 49
2.1. Đối tượng nghiên cứu…………………………………………………………….. 49
2.1.1. Tiêu chuẩn chọn bệnh nhân…………………………………………………. 49
2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ…………………………………………………………….. 50
2.1.3. Tiêu chuẩn chọn đối chứng …………………………………………………. 50
2.2. Phương pháp nghiên cứu……………………………………………………….. 51
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu …………………………………………………………… 51
2.2.2. Cỡ mẫu nghiên cứu……………………………………………………………. 51
2.2.3. Các bước tiến hành nghiên cứu ……………………………………………. 53
2.2.4. Các xét nghiệm cận lâm sàng………………………………………………. 63
2.2.5. Các biến số trong nghiên cứu………………………………………………. 63
2.2.6. Các dữ liệu cần thu thập phục vụ cho mục tiêu nghiên cứu………. 63
2.3. Xử lý số liệu ………………………………………………………………………….. 64
Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU……………………………………………… 65
3.1. Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu………………………………………… 65
3.1.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu. …………………………… 65
3.1.2. Triệu chứng thần kinh trên bệnh nhân trong nhóm bệnh ………….. 66
3.1.3. Vị trí tổn thương trên phim ở nhóm bệnh nhân Nhồi máu não ….. 67
3.2. Đặc điểm lâm sàng rối loạn nhận thức…………………………………….. 70
3.3. Yếu tố liên quan đến rối loạn nhận thức sau NMN…………………… 795
Chương 4: BÀN LUẬN…………………………………………………………………… 95
4.1. ĐẶC ĐIỂM CHUNG VỀ ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU…………… 95
4.1.1. Đặc điểm phân bố về tuổi …………………………………………………… 95
4.1.2. Phân bố về giới tính …………………………………………………………… 96
4.1.3. Phân bố theo trình độ học vấn……………………………………………… 97
4.1.4. Các yếu tố nguy cơ của nhồi máu não…………………………………… 98
4.2. Đặc điểm rối loạn nhận thức sau nhồi máu não ……………………… 101
4.2.1. Tỷ lệ rối loạn nhận thức ……………………………………………………. 101
4.2.2. Tổn thương một số lĩnh vực của nhận thức. …………………………. 104
4.3. Mối liên quan giữa một số yếu tố nguy cơ và tình trạng rối loạn
nhận thức sau nhồi máu não ………………………………………………………. 114
4.3.1. Mối liên quan giữa tuổi và rối loạn nhận thức………………………. 114
4.3.2. Mối liên quan giữa trình độ học vấn và sa sút trí tuệ. …………….. 116
4.3.3. Mối liên quan giữa giới và rối loạn nhận thức………………………. 118
4.3.4. Mối liên quan giữa tai biến mạch máu não và sa sút trí tuệ. ……. 119
4.3.5. Mối liên quan giữa các yếu tố nguy cơ khác và rối loạn nhận thức….. 125
KẾT LUẬN………………………………………………………………………………….. 134
KIẾN NGHỊ…………………………………………………………………………………. 136
DANH MỤC CÁC BÀI BÁO ĐÃ CÔNG BỐ LIÊN QUAN ĐẾN LUẬN ÁN
TÀI LIỆU THAM KHẢO
PHỤ LỤC6
DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
Biểu đồ 3.1. Phân bố triệu chứng thần kinh ở nhóm bệnh nhân NMN ………. 66
Biểu đồ 3.2. Tình trạng rối loạn trí nhớ ……………………………………………….. 71
Biểu đồ 3.3. Tình trạng rối loạn định hướng…………………………………………. 73
Biểu đồ 3.4. Tình trạng rối loạn ngôn ngữ……………………………………………. 74
Biểu đồ 3.5. Tình trạng rối loạn tri giác……………………………………………….. 75
Biểu đồ 3.6: Tình trạng rối loạn chú ý …………………………………………………. 76
Biểu đồ 3.7. Tình trạng rối loạn chức năng điều hành ……………………………. 7
Recent Comments