Nghiên cứu rối loạn nuốt ở bệnh nhân tai biến mạch máu não giai đoạn cấp

Luận văn Nghiên cứu rối loạn nuốt ở bệnh nhân tai biến mạch máu não giai đoạn cấp.Tai biến mạch máu não (TBMMN) 1 à một nhó m bệnh thường gặp trong thực hành 1 âm sàng, 1 à một thách thức của y học. TBMMN đã trở thành một vấn đề thời sự c ấp b ách do tỷ 1 ệ mắc bệnh trong cộng đồng ngày càng tăng, tỷ 1 ệ tử vong đứng hàng thứ ba sau c ác bệnh ung thư và tim mạch và đang có xu hướng ngày càng t ăng cao. Bệnh điều trị khó khăn, chi phí điều trị cao để 1 ại di chứng nặng nề, ảnh hưởng tới sức khỏe và sinh hoạt của người bệnh, 1 à gánh nặng cho gia đình và toàn xã hội [9], [10], [14].

Trong công tác điều trị TBMMN giai đoạn c ấp, một trong những v ấn đề quan trọng 1 à dự phòng và điều trị c ác biến chứng về thần kinh và nội khoa. Viêm phổi 1à một trong những biến chứng thường gặp ở bệnh nhân TBMMN giai đoạn c ấp, 1 àm tăng tỷ 1 ệ tử vong 1ên gấp 3 1 ần và có 1 iên quan nhiều tới tình trạng hít sặc do tổn thương thần kinh gây nên tình trạng 1 iệt hầu họng và rối 1oạn nuốt. Rối 1oạn nuốt (Dysphagia) xảy ra ở 23 – 65% bệnh nhân TBMMN, 43%-54% bệnh nhân có rối 1oạn nuốt bị sặc, trong số này 37% phát triển thành vi êm phổi hít. Nếu viê m phổi hít không được chẩn đo án và điều trị 3,8% sẽ tử vong. C ác hậu quả khác của rối 1 oạn nuốt 1 à tình trạng suy dinh dưỡng, mất nước, kéo dài thời gian nằm viện và ti ên 1 ượng xấu [2], [34], [35], [42], [54].

MÃ TÀI LIỆU

CAOHOC.00090

Giá :

50.000đ

Liên Hệ

0915.558.890

Điều này đặt ra cho c ác thầy thuốc vấn đề cần phát hiện sớm rối 1 oạn nuốt ở ệnh nhân TBMMN, nh m phòng tr nh c c iến ch ng tr n. Tr n thế giới c ó nhiều phương pháp phát hiện rối 1 oạn nuốt ở bệnh nhân TBMMN. C ác phương pháp đánh gi á rối 1 oạn nuốt cơ bản như soi huỳnh quang ghi băng hình (Video f1 uoroscopy), nội soi ống mềm đánh gi á nuốt (Fibre Endoscopie Evaluation of Swa1 1 owing) đòi hỏi kỹ thuật và chuyên khoa sâu, khó áp dụng trong giai đoạn c ấp của TBMMN, khó 1ặp 1 ại nhiều 1ần. Đơn giản dễ áp dụng 1 à c ác đánh gi á tại giường. Michea1 a Trap1 đã phát triển một phương pháp đánh gi á rối 1 oạn nuốt tại giường “The Gugging Swal 1 owing Screen (GUSS)” 1 à một phương pháp nhanh, dễ 1 àm, tin cậy để xác định b ệnh nhân TBMMN c ó rối 1 oạn nuốt và nguy cơ sặc. Với hệ thống cho điểm giúp phân chia rối 1 oạn nuốt thành c ác mức độ và đưa ra được c ác khuyến cáo về chế độ dinh dưỡng phù hợp [2],[31],[48],[51],[52],[58].

Tại Việt Nam, chưa c ó nhiều nghi ê n cứru sâu về rối 1 oạn nuốt ở bệnh nhân tai biến mạch não cũng như đánh giá vai trò của sàng 1 ọc rối 1 oạn nuốt c ó ý nghĩa thực tiễn như thế nào 1 ên trên tình trạng vi êm phổi ở bệnh nhân đột quỵ não. Nhằm bước đầu đánh giá rối 1 oạn nuốt ở bệnh nhân TBMMN chúng tôi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu rối loạn nuốt ở bệnh nhân tai biến mạch máu não giai đoạn cấp

Nhằm mục ti êu:

1. Xác định tỷ lệ và mức độ rối loạn nuốt b ằng bảng điểm GUSS ở b ệnh nhân TBMMN giai đo ạn cấp.

2. Mô tả mối liên quan giữa rối loạn nuốt với tình trạng tổn thươn g trên lâm sàng và hình ả nh họ c.

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1. TỔNG QUAN 16

1.1. ĐẠI CƯƠNG VỀ TAI BIẾN MẠCH MÁU NÃO 16

1.1.1. Định nghĩa 16

1.1.2. Một số đặc điểm về dịch tễ học của TBMMN 16

1.1.3. Sinh 1 ý bệnh – Lâm sàng – Cận 1 âm sàng của TBMMN 19

1.2.  ĐẠI CƯƠNG VỀ QUÁ TRÌNH NUỐT 21

1.2.1. Sinh 1 ý quá trình nuốt 21

1.2.2. Rối 1 oạn nuốt 22

1.3. RỐI LOẠN NUỐT Ở BỆNH NHÂN TBMMN 24

1.3.1. Đại cương 24

1.3.2. Sinh 1ý bệnh 25

1.3.3. Triệu chứng 1âm sàng 26

1.3.4. Rối 1 oạn nuốt và b iến chứng 27

1.3.5. Đánh giá rối 1 oạn nuốt 33

Chương 2. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊ N CỨU 40

2.1. Địa điểm và thời gian nghi ê n cứru 40

2.2. Đối tượng nghi ên cứru 40

2.2.1. Ti êu chuẩn 1 ựa chọn 40

2.2.2. Ti êu chuẩn 1 oại trừ 40

2.2.3. Cỡ mẫu 41

2.3.  Phương pháp nghi ê n cứu 41

2.3.1. Thiết kế nghiên cứru 41

2.3.2. Phương tiện nghi ê n cứru 41

2.3.3. C ách thức tiến hành 41

2.4. Xử 1ý số 1 iệu 46

2.5. Khía cạnh đạo đức của đề tài 46

Chương 3. KÉ T QUẢ NGHIÊ N CỨU 47

S

3.1. Đặc điểm chung về đối tượng nghi ên cứu 47

3.1.1. Đặc điểm về tuổi 47

3.1.2. Đặc điểm về giới 48

3.1.3. Thời gian từ l úc khởi phát tới l úc nhập viện 48

3.2. Đặc điểm l âm sàng, cận l âm sàng 49

3.2.1. T ì nh trạng ý thức l úc nhập viện 49

3.2.2 Chỉ số sinh tồn l úc nhập viện 5G

3.2.3 C ác triệu chứng l âm sàng 5G

3.2.4. Hình thái tổn thương TBMMN trên hình ảnh học: 51

3.2.5. Vị trí tổn thương trê n chẩn đoán hình ảnh: 52

3.2.6. Mức độ tổn thương của TBMMN theo thang điểm NIHSS 52

3.3. Tỷ l ệ và mức độ rối l oạn nuốt 53

3.4. T ình trạng vi ê m phổi 54

3.5. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt với dấu hiệu l âm sàng 54

3.5.1. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt và nhó m tuổi 54

3.5.2. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt và t ình trạng ý thức 55

3.5.3. Liên quan giữa RLN với hình thái TBMMN trên chẩn đoán hình ảnh 55

3.5.4. Li ê n quan giữa RLN với c ác vị trí tổn thương não trên chẩn đo án

hình ảnh học 56

3.5.5. Mối tương quan giữa rối l oạn nuốt với độ nặng của TBMMN …. 56

3.5.6. Mối tương quan giữa rối l oạn nuốt với nguy cơ hít sặc 58

3.5.7. Mối l i ê n quan giữa rối l oạn nuốt và độ nặng của TBMNN c ấp … 6G

3.5.8. Khảo s át c ác trường hợp TBMMN c ấp có rối l oạn nuốt 61

3.5.9. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt với tình trạng l iệt nửa người 61

3.5.10. Liên quan giữa rối l oạn nuốt và l iệt mặt 62

3.5.11. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt với nó i khó và thất ngôn 62

3.5.12. Liên quan giữa rối l oạn nuốt với tình trạng vi êm phổi 63

3.5.13. So s ánh tình trạng vi ê m phổi theo phân độ rối l oạn nuốt 64

Chươn g 4. BÀN LUẬN 65

4.1. Đặc điểm chung về đối tượng nghi ên cứu 65

4.1.1. Đặc điểm về tuổi 65

4.1.2. Đặc điểm về giới 66

4.1.3. Thời gian từ l úc khởi phát tới l úc nhập viện 66

4.2. Đặc điểm l âm sàng, cận l âm sàng 67

4.2.1. T ì nh trạng ý thức l úc nhập viện 67

4.2.2. Chỉ số sinh tồn lúc nhập viện 68

4.2.3. C ác triệu chứng l âm sàng 68

4.2.4. Hình thái tổn thương TBMMN 68

4.2.5. Vị trí tổn thương 69

4.2.6. Mức độ nặng của TBMMN theo thang điểm NIHSS 69

4.3. Tỷ l ệ và mức độ rối l oạn nuốt 70

4.4. Liên quan giữa rối l oạn nuốt với dấu hiệu l âm sàng và hình ảnh học . 73

4.4.1. Li ên quan giữa rối loạn nuốt và nhóm tuổi 73

4.4.2. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt và t ình trạng ý thức 73

4.4.3. Li ên quan giữa rối l oạn nuốt với l oại TBMMN 73

4.4.4. Li ên quan giữa rối l oạn nuốt với vị trí tổn thương TBMMN 74

4.4.5. Mối tương quan giữa rối loạn nuốt với độ nặng của TBMMN … 74

4.4.5. Li ên quan giữa rối l oạn nuốt với tình trạng l iệt nửa người 75

4.4.6. Liên quan giữa rối l oạn nuốt với tình trạng l iệt mặt 75

4.4.7. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt với tình trạng nó i khó và thất ngôn 75

4.4.8. Li ê n quan giữa rối l oạn nuốt với tình trạng vi ê m phổi 76

4.4.9. Đánh giá nguy cơ hít sặc và khuyến c áo chế độ nuôi dưỡng: 78

KÉ T LUẬN 81

KIÉ N NGHỊ 83

TÀI LIỆU TH M H O

PHỤ LỤC

TÀI LIỆU THAM KHẢO
Tiếng Việt
1. Bo Norrving (2008), “ Vận động sớm các bệnh nhân đột quy” Chương trình đào tạo cơ b ản, điều trị đột quỵ. Bộ Y Tế- Tổ chức đột quỵ thế giới. Tr 110-111.
2. Bộ môn giải phẫu – Đại học Y Hà Nội (2006), Giải phẫu người. Nhà xuất bản Y học Hà Nội. Tr 176-177.
3. B ộ m ôn sinh lý- Đại học Y Hà Nội (2006). Bài giảng sinh lý, Nhà xuất b ản y học Hà Nội. Tr 332-335.
4. Branin M (2008) “ Dự phỏng hít phải dị vật trong giai đoạn cấp của đột quỵ”. Chương trình đào tạo cơ bản, điều trị đột quỵ. Bộ Y Tế- Tổ chức đột quỵ thế giới. Tr 61-89
5. C á c n guyên lý y họ c n ộ i kho a Harrison. Nhà xuất b ản y học 1999, tập 1, tr 298-302.
6. L â m Văn Chế, Trịnh Tiến Lực (2002), “Nghiên cứu một số đặc điểm dịch tễ học nhồi máu não tại khoa Thần kinh”, Bệnh viện Bạch Mai. Công trình nghi ên cứu khoa học Bệnh viện Bạch Mai(2000-2002), tập II.
7. Nguyễn Thế Dũng (2009), “Nghiên cứu đánh giá tình trạng nuốt ở bệnh nhân tai biến mạch máu não chưa đặt nội khí quản điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai”, Luận văn thạc sĩ Y học, Đại học Y Hà Nội.
8. Nguyễn Văn Đăng (1996), “Tình hình tai biến mạch não tại khoa Thần kinh Bệnh viện Bạch Mai”, In Kỷ yếu công trình nghiên cứu khoa hoc khoa Thần kinh Nhà xuất b ản Y học Hà Nội. Tr 101-109.
9. Nguyễn Văn Đăng (2003), “ Thực hành thần kinh và các bệnh và hội chứng thường gặp “, Nhà xuất bản Y học. Tr 569-661.
10. Nguyễn Văn Đăng (2006), “Tai biến mạch máu não”, Nhà xuất bản Y học. tr 9-59, 76-128.
11. Vũ Văn Đính (2007), “ Hồi sức cấp cứu bênh nhân TBMMMN . ”, Tai biến mạch máu não – Hướng dẫn chẩn đo án và xử trí, NXB Y học.Tr 403 – 418
12. Vũ Văn Đính (2008), “Hồi sức cấp cứu bênh nhân đột quỵ”. Chương tr nh đào tạo cơ n điều trị đột quỵ, Bộ y tế, Tổ ch c đột quỵ thế giới. Tr 84-97.
13. Phạ m Th ị Thu H à (2002), “Nhận xét một số đặc điểm dịch tễ, lâm sàng, cận lâm sàng của tai biến mạch máu não tại Bênh viên E (2000-2001). “, Luận v n c sĩ chuy n hoa c p II, Đại học Y Hà Nội.
14. Phạm Gia Khải và cộng sự (2001), “Tình hình tai biến mạch máu não tại Viên Tim mạch Viêt Nam từ năm 1996-2000”, Chẩn đoán và xử trí tai
iến mạch m u não, H i thả chu ên đề iên quan, Báo c o hoa học.
15. Hoàng Khánh (1994), “Tình hình tai biến mạch máu não tại bênh viên trung ương Huế 5 năm (1989-1993)”, trong Góp phần nghiên cứu dịch tễ học tai biến ạch áu n , Đề tài c p Bộ. Tr 48-56.
16. Hoàng Khánh (2004), “Dịch tễ học tai biến mạch máu não”, Thần kinh học lâm sàng, NXB Y học. Tr 159-163
17. Hồ Hữu Lươn (2002), Tai biến ạch áu n , Nhà xu t n Y học Hà Nội. Tr 7-131.
18. Mã Lệ Quâ n (2010), “Rối loạn nuốt trong tai biến mạch máu não”, Báo c o Nghi n c u Khoa học, Bệnh viện Trưng Vương, TP Hồ Chí Minh
19. Lê Văn Sơn (2009).“Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và điều trị nhồi máu não tại khoa Cấp cứu và Hồi sức tích cực Bênh viên Bạch Mai”. Luận văn Bác sĩ CKII – Đại học Y Hà Nội
20. T ai Mũi Họn g, Đại học Y khoa Thành phố Hồ Chí Minh – Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch (2008). NXB Y học, Quyển 2. Tr 211-229.
21. Ph ạ m Thắn g (2011), “Dịch tễ học, vi sinh học và chẩn đ án viê ph i b nh vi n, viê ph i iên quan đến thở á và viê ph i iên quan đến chăm sóc y tế.”, In Cập nhật chẩn đoán và điều trị b ệnh lý hô hấp 2 011 , Nhà xuất bản Y học Hà Nội. Tr 32-39.
22. Phạ m Thắng (2011), “Tiếp cận chẩn đoán viêm phổi cộng đồng ở người lớn”, In Cập nhật chẩn đoán và điều trị bệnh lý hô hấp 2011 , Nhà xuất b ản Y học Hà Nội. Tr 13-31.
23. Ph ạ m Thắn g (2011), “Viêm ph ổi do sặc ở người lớn”, In Cập nhật chẩn đoán và điều trị bệnh lý hô hấp 2011 , Nhà xuất b ản Y học Hà Nội. Tr 168-182.
24. Lê Văn Thà nh (2007), “Cơ sở chức năng – sinh lý tuần hoàn não”, In Tai biến ạch áu n , Hướng dẫn chẩn đ án và ử trí, Nhà xu t n Y học, TP Hồ Chí Minh. Tr 29-47.
25. Trần Hoàng Thành (2009), Viêm phổi, Nhà xuất bản Y học Hà Nội. Tr 17.
26. Lê Văn Thính, Trịnh Tiến Lực, H à Hữu Quý và CS, (2007), “Tình hình đột quỵ não tại khoa thần kinh Bệnh viện Bạch Mai”, Kỷ yếu công tr nh nghi n c u hoa học 2008, trang 260-26
27. Nguyễn Văn Thông (2008), “Đột quỵ não”, trong Đột quỵ não Cấp Cứu- Điều trị- Dựphong, Nhà xuất b ản Y học, Hà Nội. Tr 07-68.
28. Phan Nhựt Trí (2011), “Nghiên cứu rối loạn nuốt ở bệnh nhân tai biến mạch não cấp tại Bệnh Viện Cà Mau năm 2010”, Luận v ăn Bác sỹ chuyên khoa c ấp II, Đại học Y Hà Nội.

You may also like...

https://thaoduoctunhien.info/nam-dong-trung-ha-thao/    https://thaoduoctunhien.info/