Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và hình ảnh chụp cắt lớp vi tính của viêm xưong chũm cấp trẻ em

Luận văn Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và hình ảnh chụp cắt lớp vi tính của viêm xưong chũm cấp trẻ em.Viêm xương chũm cấp (VXC cấp): là viêm tổ chức xương xung quanh sào bào do vi khuẩn và quá trình viêm xương kéo dài không quá 3 tháng.[19]

Viêm xương chũm cấp là một bệnh nguy hiểm ở trẻ em. Trước khi kháng sinh ra đời, Renaud đã coi viêm xương chũm cấp là một trong những yếu tố quan trong gây ra tử vong ở trẻ em [19]. Từ khi kháng sinh ra đời, tỷ lệ viêm xương chũm cấp sau viêm tai giữa cấp giảm nhiều [46]. Theo nghiên cứu ở Na Uy năm 2007 [35], số trẻ dưới 2 tuổi mắc bệnh viêm xương chũm cấp là 15/100.000 trẻ và trẻ trên 2 tuổi mắc bệnh VXC cấp là 5/100.000 trẻ.

Do cấu trúc tai giữa trẻ em có nhiều đặc điểm khác với người lớn. Là điều kiện thuận lợi cho các viêm nhiễm từ vùng mũi họng lan vào hòm nhĩ và xương chũm. Khi trẻ bị VXC cấp dễ gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm như xuất ngoại, viêm màng não, viêm não, viêm xương đá, liệt mặt ngoại biên, viêm tắc tĩnh mạch bên…. [5][7][10][26][27]

Sự ra đời của nội soi và chụp CLVT xương thái dương đã đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán VXC cấp và các biến chứng. Nội soi cho phép quan sát chính xác và dễ dàng hơn hình ảnh màng nhĩ ở trẻ em. Chụp CLVT cho phép đánh giá vị trí và mức độ tổn thương từ đó giúp cho người thầy thuốc có thể tiên lượng, đánh giá mức độ và đưa ra quyết định điều trị hợp lý nhất cho người bệnh.

Viêm xương chũm cấp thường chia thành 2 loại đó là: VXC cấp nguyên phát và VXC cấp thứ phát sau viêm tai giữa cấp. Khi trẻ bị viêm xương chũm cấp không được điều trị đúng cách dễ dẫn tới những biến chứng nguy hiểm. [17] [18]

Theo một số nghiên cứu gần đây, tỷ lệ viêm xương chũm cấp tính có dấu hiệu tăng trở lại do sự kháng thuốc kháng sinh. [23][43][47].

Ở Việt Nam có ít đề tài nào nghiên cứu về viêm xương chũm cấp trẻ em. Tỷ lệ biến chứng do viêm xương chũm cấp ở trẻ cao Xuất phát từ tính chất nguy hiểm của viêm xương chũm cấp ở trẻ em. Chúng tôi tiến hành đề tài với hai mục tiêu: 

1. Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng và nội soi và cắt lớp vi tính của viêm xương chũm cấp trẻ em.

2. Đối chiếu hình ảnh lâm sàng, nội soi với chụp cắt lớp vi tính

MỤC LỤC

ĐẶT VẤN ĐỀ 1

Chương 1: TỔNG QUAN 14

1.1. LỊCH SỬ NGHIÊN CỨU 14

1.1.1. Trên thế giới 14

1.1.2. Ở Việt Nam 15

1.2. PHÔI THAI HỌC TAI GIỮA 15

1.3. GIẢI PHẪU CHỨC NĂNG VÀ ỨNG DỤNG TAI GIỮA 16

1.3.1. Vòi nhĩ 17

1.3.2. Hòm nhĩ 18

1.3.3. Màng nhĩ 22

1.3.4. Hệ thống xương con 24

1.3.5. Thượng nhĩ 25

1.3.6. Dây thần kinh VII 26

1.3.7. Xương chũm 26

1.3.8. Các đặc điểm giải phẫu đặc thù ở trẻ em 29

1.4. BỆNH HỌC VIÊM XƯƠNG CHŨM CẤP 29

1.4.1. Nguyên nhân  29

1.4.2. Phân loại viêm xương chũm cấp  30

1.4.3. Mô bệnh học 31

1.4.4. Triệu chứng lâm sàng 33

1.4.5. Triệu chứng cận lâm sàng 35

1.4.6. Biến chứng của viêm xương chũm cấp 36

Chương 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 38

2.1. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU 38

2.1.1. Tiêu chuẩn lựa chọn 38

2.1.2. Tiêu chuẩn loại trừ 39

2.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 39

2.2.1. Thiết kế nghiên cứu 39

2.2.2. Các bước tiến hành nghiên cứu 39

2.2.3. Các biến số và chỉ số nghiên cứu 40

2.2.4. Phương tiện nghiên cứu 43

2.3. PHƯƠNG PHÁP XỬ LÝ SỐ LIỆU 46

2.4. ĐẠO ĐỨC NGHIÊN CỨU 46

Chương 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU 47

3.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, NỘI SOI VÀ CLVT 47

3.1.1. Đặc điểm chung 47

3.1.2. Đặc điểm lâm sàng 48

3.1.3. Đặc điểm nội soi 55

3.1.4. Số lượng bạch cầu 57

3.1.5. Đặc điểm phim CLVT 57

3.2. ĐỐI CHIẾU HÌNH ẢNH NỘI SOI VÀ CLVT 60

3.2.1. Đối chiếu giá trị chẩn đoán của lâm sàng với nội soi 60

3.2.2. Đối chiếu giá trị chẩn đoán của lâm sàng và CLVT 62

3.2.3. Đối chiếu giá trị chẩn đoán của nội soi và CLVT 62

Chương 4: BÀN LUẬN 63

4.1. ĐẶC ĐIỂM LÂM SÀNG, NỘI SOI VÀ CHỤP CLVT 63

4.1.1. Đặc điểm chung 63

4.1.2. Đặc điểm lâm sàng 64

4.1.3. Đặc điểm nội soi 67

4.1.4. Đặc điểm phim CLVT 68

4.2. ĐỐI CHIẾU KẾT QUẢ NỘI SOI VÀ CLVT ĐỂ RÚT RA KINH

NGHIỆM CHẨN ĐOÁN VÀ ĐIỀU TRỊ 70

4.2.1. Đối chiếu giá trị chẩn đoán của lâm sàng với nội soi 70

4.2.2. Đối chiếu giá trị chẩn đoán của lâm sàng với CLVT 70

4.2.3. Đối chiếu giá trị chẩn đoán của nội soi với CLVT 71

4.2.4. Chẩn đoán 72

KẾT LUẬN 74

KIẾN NGHỊ 76

TÀI LIỆU THAM KHẢO

PHỤ LỤC