Thực trạng công tác chăm sóc của Điều dưỡng qua nhận xét của người bệnh điều trị nội trú tại BV YHCT TW, năm 2011

Luận văn thạc sĩ quản lý bệnh viện Thực trạng công tác chăm sóc của Điều dưỡng qua nhận xét của người bệnh điều trị nội trú tại BV YHCT TW, năm 2011.Cùng với sự phát triển của đất nước, trong các năm qua ngành y tế đã có những tiến bộ khồng ngừng, đóng góp to lớn cho sự nghiệp chăm sóc bảo vệ sức khỏe nhân dân. Trong lĩnh vực chăm sóc sức khoẻ, người điều dưỡng là lực lượng chính cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khoẻ tới cộng đồng, tới những vùng khó khăn, vùng dân tộc ít người, vùng xa xôi hẻo lánh. Người đầu tiên đón em bé chào đời và chăm sóc bà mẹ trước và sau sinh là người hộ sinh và người điều dưỡng. Người nâng giấc, chăm sóc trực tiếp, an ủi người bệnh lúc đau yếu, những giờ phút cuối đời tại bệnh viện cũng chính là người điều dưỡng. Vì vậy, Tổ chức Y tế Thế giới đánh giá dịch vụ chăm sóc sức khoẻ do người điều dưỡng – hộ sinh cung cấp là một trong những trụ cột của hệ thống y tế.

Chăm sóc người bệnh (CSNB) trong bệnh viện là hoạt động nghề nghiệp của điều dưỡng, đòi hỏi người điều dưỡng phải có kiến thức chuyên môn, kỹ năng thành thạo và đạo đức nghề nghiệp. Bất cứ một cơ sở chăm sóc y tế nào cũng cần các điều dưỡng viên (ĐDV), tại các bệnh viện, điều dưỡng là lực lượng không thể thiếu được trong công tác chăm sóc người bệnh, điều dưỡng có thể chăm sóc từ một đến nhiều người bệnh, ĐDV phải theo dõi thường xuyên người bệnh nặng, cấp cứu; chăm sóc người bệnh trước, trong và sau phẫu thuật, trẻ sơ sinh, trẻ em… Nếu hoạt động chăm sóc điều dưỡng tốt sẽ giảm được thời gian nằm viện của người bệnh, giảm chi phí điều trị, chất lượng điều trị được nâng cao góp phần không nhỏ tới uy tín của bệnh viện.
Các nước trên thế giới đánh giá hoạt động của điều dưỡng được thực hiện hàng năm, có tác dụng đảm bảo và nâng cao chất lượng chăm sóc. Năm 1993, Viện Hàn lâm Mỹ đã xây dựng tiêu chuẩn thực hành của điều dưỡng bao gồm: quá trình chăm sóc, môi trường, trách nhiệm hợp tác, ghi chép, bảo vệ người bệnh, đảm bảo chất lượng, các vai trò trợ giúp và nghiên cứu khoa học làm cơ sở cho việc đánh giá các hoạt động của điều dưỡng[23]. Hội điều dưỡng Mỹ đã ban hành các tiêu chuẩh thực hành của điều dưỡng lần đầu vào năm 1973 và sửa đổi năm 1991, cập nhật  
năm 2003 bao gồm các tiêu chuẩn chăm sóc và tiêu chuẩn nghề nghiệp của điều dưỡng[26]. Vì vậy đánh giá hoạt động của điều dưỡng có tác dụng tăng cường chất lượng chăm sóc sức khỏe và phải được thực hiện thường xuyên nhằm đánh giá kiến thức và chất lượng chăm sóc thông qua việc đánh giá kỹ thuật của điều dưỡng
Ở nước ta, theo đánh giá.của Hội điều dưỡng Việt Nam thì 80% công việc CSNB tại bệnh viện là do điều dưỡng đảm nhiệm, tuy nhiên nguồn nhân lực cho công tác này còn đang thiếu và yếu. Cho đến nay đã có một số nghiên cứu về điều dưỡng, tuy nhiên các nghiên cứu mới chỉ dừng ở mức độ đánh giá hiện trạng điều dưỡng như trong nghiên cứu của Lê Thị Bình đánh giá năng lực của điều dưỡng cho thấy năng lực điều dưỡng ở Việt Nam là rất khác nhau và chưa đáp ứng được yêu cầu chăm sóc ngày càng cao của nhân dân [3], hiện tại chúng ta chưa có tiêu chuẩn đánh giá hoạt động chăm sóc cũng như năng lực của điều dưỡng và cũng chưa có một nghiên cứu nào về vấn đề này. Một số nghiên cứu khác về hoạt động CSNB của điều dưỡng cũng mới chỉ đánh giá hoạt động CSNB toàn diện ở cấp độ khoa lâm sàng, hoặc ở một vài lĩnh vực hoạt động của điều dưỡng, chưa có đề tài nào nghiên cứu ở cấp độ bệnh viện về toàn bộ hoạt động chăm sóc người bệnh của điều dưỡng.
Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương (YHCT TW) là bệnh viện đầu ngành của toàn quốc về y học cổ truyền. Bệnh viện được Bộ Y tế giao chỉ tiêu 470 giường bệnh trong đó 320 giường bệnh nội trú và 150 giường nội trú ban ngày. Năm 2010, Bệnh viện đã khám >81.000 lượt và điều trị > 6500 người bệnh, phẫu thuật 1.200 ca, tán sỏi 239 lượt…[2]. Với đặc thù là bệnh viện Y học cổ truyền, tính chất bệnh nhân đa phần là bệnh mãn tính, phải điều trị lâu ngày, dai dẳng, đối tượng bệnh nhân nhiều tuổi, bệnh tật quanh năm, nằm viện quay vòng nhiều nên bệnh nhân rất quen thuộc với bệnh viện.
Thực hiện chủ trương và sự chỉ đạo của Bộ y tế, Bệnh viện đã thành lập phòng Điều dưỡng vào tháng 8/1995 chỉ đạo các hoạt động của điều dưỡng theo quy định của Bộ Y tế. Toàn viện hiện có 116 điều dưỡng trong đó chỉ có 12 cử nhân cao đẳng và đại học.
Hiện tại, công tác ĐD tại BV đã có những tiến bộ nhất định, tuy nhiên so với nhu cầu thực tế thì công tác ĐD còn nhiều bất cập, như: thiếu về số lượng (tỉ lệ bác sĩ /điều dưỡng tại các khoa lâm sàng là 1/1,52 không đủ theo qui định của Bộ Y tế đối với bệnh viện hạng I[l],[6]. Hiện trạng hoạt động của đội ngũ điều dưỡng của bệnh viện chưa được đánh giá toàn diện, mà chỉ có những nhận xét riêng lẻ như: trình độ chuyên môn của điều dưỡng không đồng đều, trình độ quản lý của đội ngũ điều dưỡng trưởng còn bất cập, tính chủ động của điều dưỡng chưa cao, còn dựa nhiều vào mệnh lệnh điều trị, địều dưỡng còn làm tắt, bỏ bước trong các qui trình kỹ thuật, công tác tư vấn, hướng dẫn và kỹ năng giao tiếp còn hạn chế, công tác dinh dưỡng cho người bệnh còn nhiều điểm yếu, tự bản thân điều dưỡng ý thức học tập nâng cao trình độ chuyên môn, ngoại ngữ chưa cao…
Tại Bệnh viện Y học cổ truyền Trung ương, cho đến nay chưa có một nghiên cứu khoa học nào về công tác CSNB của điều dưỡng, cũng như tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động CSNB của điều dưỡng. Chính vì vậy nghiên cứu đánh giá công tác chăm sóc tại bệnh viện là việc làm cần thiết góp phần xây dựng tiêu chuẩn chăm sóc của điều dưỡng, từ đó sẽ góp phần nâng cao chất lượng CSNB.
Xuất phát từ tinh hình thực tế trên, được sự đồng ý của Giám đốc bệnh viện chúng tôi tiến hành nghiên cứu-đề tài: “Thực trạng công tác chăm sóc của Điều dưỡng qua nhận xét của người bệnh điều trị nội trú tại BV YHCT TW, năm 2011” nhằm mô tả thực trạng công tác của điều dưỡng chăm sóc tại các khoa lâm sàng; tìm hiểu các yếu tố ảnh hưởng đến công tác của điều dưỡng CSNB từ đó đề xuất một số kiến nghị để nâng cao chất lượng hoạt động CSNB của điều dưỡng tại
BV YHCT TW. 
MỤC TIÊU NGHIÊN cứu
1.    Đánh giá thực trạng công tác chăm sóc người bệnh của điều dưỡng qua nhận xét của người bệnh điều trị nội trú tại Bệnh viện Y học cổ truyền trung ương,
tháng 6 năm 2011.
2.    Tìm hiểu một số yếu tố ảnh hưởng đến đánh giá công tác chăm sóc người
bệnh của điều dưỡng và đề xuất giải pháp khắc phục.

MỤC LỤC
LỜI CẢM ƠN    i
MỤC LỤC    ii
DANH MỤC BẢNG     iv
DANH MỤC BIỂU ĐỒ    iv
DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT    V
TÓM TẮT NGHIÊN cứu    vi
ĐẶT VẤN ĐÈ    1
MỤC TIÊU NGHIÊN cứu    4
Chương 1. TÔNG QUAN TÀI LIỆU    5
1.1.    Các khái niệm về chăm sóc điều dưỡng    5
1.2.     Vai trò chức năng của người điều dưỡng    5
1.3.     Các học thuyết và nguyên lý cơ bản    5
1.4.    Phân loại điều dưỡng và chức năng năng nhiệm vụ    8
1.5.    Nghĩa vụ nghề nghiệp của người điều dưỡng    9
1.6.    Thông tư 07 /2011 TT- BYT hướng dẫn công tác điều dưỡng về chăm sóc
người bệnh trong bệnh viện    10
1.7.    Các nghiên cứu về hoạt động chăm sóc của điều dưỡng    11
Chương 2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu    15
2.1.    Đối tượng nghiên cứu    15
2.2.    Thời gian và địa điểm nghiên cứu    15
2.3.    Thiết kế nghiên cứu    15
2.4.    Phương pháp chọn mẫu    ;    15
2.5.    Phương pháp thu thập số liệu    16
2.6.    Phân tích số liệu    17
2.7.    Các chỉ số, biến số nghiên cứu    18
2.8.    Tiêu chuẩn đánh giá công tác CSNB của điều dưỡng    21
2.9.    Đạo đức trong nghiên cứu    21
2.10.    Hạn chế của nghiên cứu và biện pháp khắc phục    22
Chương 3. KÉT QUẢ NGHIÊN cứu    24
3.1.    Thông tin chung    24
3.2.    Thực trạng công tác CSNB của điều dưỡng các khoa lâm sàng theo kết quả điều
tra ý kiến góp ý của người bệnh    26
3.3.    Các yếu tố ảnh hưởng của người bệnh, nhân viên y tế đến việc đánh giá công
tác chăm sóc người bệnh    41
Chương 4. BÀN LUẬN        50
4.1.     Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu    50
4.2.    Thực trạng công tác CSNB của điều dưỡng tại các khoa lâm sàng    51
4.3.    Các yếu tố ảnh hưởng của người bệnh, nhân viên y tế đến việc đánh giá công
tác chăm sóc người bệnh    61
4.4.    Bàn luận về phương pháp nghiên cứu    66
Chương 5. KẾT LUẬN    68
5.1 Thực trạng công tác chăm sóc người bệnh của điều dưỡng các khoa lâm sàng.68
5.2.    Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác chăm sóc người bệnh của điều dưỡng    68
Chương 6. KHUYẾN NGHỊ        70
TÀI LIỆU THAM KHẢO    71
Phụ lục 1: Khung lý thuyết    74
Phụ lục 2: Bộ công cụ    75
Phụ lục 3: Kết quả phân tích số liệu    88
Phụ lục 4: Thông tư 07 /2011 TT- BYT hướng dẫn công tác điều dưỡng về chăm sóc người bệnh trong bệnh viện    94 
DANH MỤC BẢNG
Bảng 3. ỉ: Thông tin chung của đối tượng nghiên cứu    24
Bảng 3.2: Công tác tiếp đón người bệnh    26
Bảng 3.3. Công tác chăm sóc dinh dưỡng, hỗ trợ người bệnh ăn uống    27
Bảng 3.4. Công tác chăm sóc, hỗ trợ về tâm lý, tỉnh thần cho người bệnh    31
Bảng 3.5. Công tác theo dõi, đảnh giá người bệnh    34
Bảng 3.6. Công tác hỗ trợ điều trị và phoi hợp với Bác sĩ    35
Bảng 3.7. Công tác tư vấn, hướng dẫn giáo dục sức khỏe cho người bệnh    38
Bảng 3.8. Ảnh hưởng từ yếu tố về giới của người bệnh đến đảnh giả công tác tiếp đón người bệnh    41
Bảng 3.9. Ảnh hưởng từ yếu tố nơi cư trú, cách thức điều trị của người bệnh đến đánh giá công tác chăm sóc tâm lý, tinh thần của người bệnh    42
Bảng 3.10. Ảnh hưởng từ yếu tố về giới, cách thức điều trị của người bệnh đến công tác tư vấn, giảo dục sức khỏe cho người bệnh    42
Bảng 3.11. Các số liệu về nhân lực và giường bệnh các khoa lãm sàng năm 2011 A3
Bảng 3.12. Trình độ chuyên môn của điều dưỡng các khoa lâm sàng năm 2011 ….45
DANH MỤC BIỂU ĐÒ
Biểu đồ 3.1.    Người cho người bệnh ăn qua sonde    29
Biểu đồ 3.2.    ĐDV hỗ trợ chăm sóc dinh dưỡng cho người bệnh    30
Biểu đồ 3.3.    Người giúp người bệnh thực hiện hoạt động cá nhân hàng ngày    30
Biểu đồ 3.4.    ĐDVgiúp NB vệ sinh răng miệng, thân thể    31
Biểu đồ 3.5.    Đối tượng giúp NB nặng vệ sình cả nhân    31
Biểu đồ 3.6.    Mức độ hiểu biết của người bệnh về những điều ĐD giải thích    33
Biểu đồ 3.7.    Đánh giả chung của NB theo tiêu chuẩn nghiên cứu về công tác CSNB
của ĐDV.    41