Nghiên cứu rối loạn trầm cảm ở những người có bệnh Ịý dạ dày-ruột thực thể và chức năng

Nghiên cứu rối loạn trầm cảm ở những người có bệnh Ịý dạ dày-ruột thực thể và chức năng.Trong vài thập niên trở lại đây, trầm cảm chiếm một vị Irí quan trọng trong bộnh học tâm thần, được coi là vấn đé sức khoe cộng dổng, và iưưng đối phổ biến ở háu hết các quốc gia trên thế giới.

Rối loạn Irẩm cảm mắc cao Irong Iìhân dân. Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), 1995(42],185] mỗi năm có tới 100 triộu người, tương (Urơng với 5% dân số trôn trái đất có rối loạn trầm cảm. Theo tùi liệu của trung tâm nghiên cứu dịch lẽ lâm sùng đa quốc gia thuộc Viộn sức khoe lâm thần quốc gia Mỹ nãm 1994 cho thấy tần suất 6 ỉháng của rối loạn irẩm cảm là 6,9%, till! suất bị bệnh trong đời là 13% ở nam và 21% ở nữ |42 |. Tần suất mắc bộnh cao ở dAn số đang luổi lao động: 70% Irường hợp ớ luổi lừ 18 đến 45, nhưng có tới 65-75% khỏng được chẩn đoán, 25-30% đến khám các bác sĩ chuyôn khoa khác. Nghicn cứu của Waynekaton.MD,1991 ; Kessler.RV,1994; Csef.H,I995; Bigot.T, 1999[23],[26],142], [61] cho Ihấy 74% bệnh nhún có rối loạn trầm cảm đến khám tại phòng khám nội khoa tổng hợp và hộ thống chăm sóc sức khoẻ ban đầu bằng các triệu chứng cơ Ihể. Các nghiên cứu cho thấy, các bác sĩ đa khoa trong dịch vụ chăm sóc sức khoe cho người bệnh nói chung nhận ihấy khoáng 30-70% bệnh nhân dến khám có liôn quan đến bệnh lý irầm câm. Chứng tỏ rối loạn trám cảm dã thủi sự phổ biến, sự lan rộng của Irầm cảm dâ vượt ra ngoài ranh giới của lĩnh vực tâm thần học, xâm nhập vào nhiêu lĩnh vực bệnh học liìin sàng klìác nhau với đặc lính da dạng vê các hình Ihái của nó.

Mội số lượng dáng kể rối loạn Irầm cảm thường gặp irong Ihực hành nội khoa đã không íl gAy ra những khó khàn, gây lầm lẩn Irong chán (loan và diéu trị không có kết quả. Biểu hiện dưới hai hình thái: ílỉửỉìliaíy dó là rối loạn trầm câm xuất hiện thứ phát sau một bệnh cơ thế mạn lính có tổn  

thương thực thể, gọi ỉà trầm cảm thực tlìể. Loại này chiếm lới 20-30% các rối loạn trầm cảm Irong nội khoa nói chung [92],f I02]J 108]. Thứ hai, rối loạn trầm cảm mờ nhạt, không điển hình ẩn ở phía sau, biổu hiện bằng các triệu chứng cơ thổ nhiều loại che phủ vỏ bề ngoài mang lính chấl trá hình gọi là trầm cam cơ tlìể hay “trám câm ân” (Depression masquéc). Loại này gặp từ 50-70% các rổi loạn trầm cảm trong làm sàng nội khoa, dặc biột trong chuyôn khoa tiêu hoá[36],[61],[99],[108]. Tính đa dạng và muôn vẻ của các rối loạn chức năng tiêu hoá, dặc biệl là các cám giác (lau, nóng rát vùng thượng vị dai dẳng, sau nhiều lần diều trị nội khoa nhiều năm tlico hướng Ihực lổn klìông clạl kết quá, và sự “leo thang” irong cliéu trị nội khoa đến ngoại khoa, đã có mội số bệnh nhân được chi định mổ cắt 2/3 dạ dày, mà (lằng sau những lời khai (hục Ilic của họ liém ẩn một rối loạn cảm xúc Iriìin cảm thực thụ mà người thầy thuốc klìòng nhạn bióì cUrợc[27],Ị32|. [511,[78|. Những bệnh nhân này sau khi được các bác sĩ cliuycn khoa lâm thiin phát hiện chẩn (toán và cliồu (rị lìhư lù rối loạn trầm cám thì thấy cổ kết quả. Những hình thái trám cảm đó, trong những năm gàn đây dã llìii hút sự chú ý của các thây thuốc tâm thần và các Ihầy Ihuổc chuyên khoa khác, và thực tế nó dã trớ ihành vấn dc phai được quan tủm trong thực hành y học chung, dặc biệt trong lâm sàng tủm Ihần học. Bới vậy, việc nhận thức đúng, (lặc biôt là nhận dạng được các hình Ihái khác nhau của Irám cảm Irong nội khoa liêu hoá klìi tiếp cận bệnh nhân là vấn đề cẩn thiết trong thực hành nâng cao chất lượng chẩn đoán, diều trị hiện nay.

ở Viột nam, nghiên cứu irầm cảm nói chung VÌ1 dặc biệt nghicn cứu rối loạn irầm cam ở những người có bệnh lý (Jạ dày- ruộl thực llìổ và chức năng tuy đã có một vài tác gia đề cập đến các khía cạnh khác nhau, nhumg chưa lìé có công trình nào nghiên cứu một cách hộ thống. Trong thực hành lam sàng nội khoa, trầm câm ờ bệnh nhân bị bệnh dường tiêu hoá Ciìn dược phát hiện sớm, làm sáng tỏ đặc điểm các biểu hiện nhằm giúp chẩn đoán đúng, điều trị có kết quá. Đế làm rõ rối loạn trầm cảm trong nội khoa chung, đặc biệl là trong chuyên khoa tiêu hoá, tác già chọn vấn đề “Nghiên cứu rối loạn trầm cam ở những người cỏ bệnh Ịý clạ dàv-ruột thực thể và chức năng” làm đề lài nghiôn cứu của luận án.

MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU:

/. Phát hiện các trạng thái trầm cảm ở những người có bệnh lý dạ dày- ruột thực thểy cìiừc nâng.

2. Tìm hiểu những yếu tỏ liên quan đến trầm cảm ớ những người có bệnh lý dạ dày- ruột thực the, chức năng.

ĐẶT VẤN ĐỀ

Chương 1- TỔNG QUAN TÀI LIỆU 4

1.1. Quan niộm vù phan loại Irẩm cảm. 4

1.2. Mối (ịuan Ỉ1Ộ lAni iliÀn- cơ thổ irong các trụng lliiíi Irầni cảm 8

1.3. Roi loạn trám cảm irong các bệnh liôu hoấ dạ dày- ruộl 11

1.4. Tỉ lệ mắc các RLTC ớ bệnh nliAn có bệnh lý dạ dày- mội 20

1.5. Bệnh nguyên bệnh sinh 22

i .6. Đặc íliểiìì biểu hiện lam sàng của RLTC ớ bệnh lỉhAiì

có bộnh lý dạ ílày- ruội. 28

1.7. CẠn lam sàng hồ Irợ phái hiện RLTC và các mức clộ của chúng33

1.8. Chẩn đoán 36

Chương 2- Đối TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN cứu 41

2.1. Đối lượng nghiên cứu 41

2.2. Phương phấp nghiổn cứu 47

2.3. Hurơng pháp sử lý số ỉiộu 55

2.4. VAÌÌ (lé đạo đức Irong nghiôn cứu 55

Chương 3- KẾT QUẢ NGHIÊN cứu 57

3.1. Đặc điểm cùa dối tượng nghiên cứu 57

3.2. Đặc điểm lAm sàng 64

3.3 Đạc điểm cận lâm sàng 81

3.4. Những yếu lố licn quan đến RLTC 82

Chương 4- BẢN LUẬN 87

4.1. Đặc diổm chung Ỉ3N nghicn cứu 87

4.2. Đặc điểm lủm sàng 93

4.3. Phân lích dặc diổm cận lAm sàng 117

4.4. Những yếu tố liôn quan clốn RLTC 119

4.5. Vấn dề điều trị RLTC ớ BN cỏ bệnh lý dạ dày- ruộl

(hực llié và chức nâng 123

KẾT LUẬN 126

KIẾN NGHỊ 128

DANH MỤC CÔNG TRÌNH CỦA TÁC GLẢ 129

TÀI LIỆU THAM KHẢO 131