Nghiên cứu về tuổi dậy thì của trẻ em và một số yếu tố ảnh hưởng ở một số tỉnh miền bắc Việt Nam

Luận án Nghiên cứu vê tuổi dậy thì của trẻ em và một số yếu tố ảnh hưởng ở một số tỉnh miền bắc Việt Nam.Trẻ em là một cơ thể đang lớn và phát triển. Quá trình lớn và phát triển của trẻ em cũng tuân theo quy luật chung của sự tiến hoá sinh vật: đi từ thấp đến cao từ đơn giản đến phức tạp. Trong quá trình phát triển, dậy thì là một quá ưình phát triển đặc biệt, đó là giai đoạn biệt hoá giới tính lớn nhất: thay đổi cơ quan sinh dục, phát triển các đãc tính sinh dục, thay đổi hình thái và kích thước cơ thể, thay đổi tâm lý; nhận thức… [62]; [106]; [140]; [155].

Người ta cho rằng: “Dậy thì là qua thời kỳ trẻ em để trở thành người lớn”. Nghiên cứu về tuổi dậy thì luôn là mối quan tâm của các nhà y học, tâm lý học, giáo dục học… Để góp phần xây dựng chiến lược vể con người cho mỗi quốc gia, không thẻ không nghiên cứu tuổi dậy thì.

Trên thế giới đã có nhiều công trình nghiên cứu về tuổi dậy thì. Các công trình nghiên cứu để cập đến sự phát triển các đặc tính sinh dục ở trẻ em đã được tiến hành nghiên cứu ờ nhiều quốc gia, trên nhiều vùng sinh thái khác nhau và đã được công bố [62]; [71]; [79]; [82]; [138]; [140]; [155]…Mội số công trình không chỉ nghiên cứu sự phát triển các đăc tính sinh dục mà còn đề cập đến sự thay đổi tâm lý, nhận thức, quan hệ gia đình và xã hội ở íuổi dậy thì [99]; sự thay đổi hình thái, kích thước cũng như sự tăng trưởng ở tuổi dây thì [36); [37]; [58]; [114]; [138]; [140], sự thay đổi các hormon vùng dưới đồi, tuyến yên, tuyến sinh dục ờ tuổi dậy thì [38]; [53]; [62]; [78J; [106]. Mộl số tác giả đã nghiên cứu về cơ chế của quá trình dậy thì, mộl lĩnh vực còn nhiều bí ẩn [53]; [62]; [86]; [90]; [113]. Nhiẻu tác giả cũng đã nghiôn cứu những rối loạn về phát triển dậy thì (dậy thì sớm và chậm dậy thì): lâm sàng, chẩn đoán và điều trị [52]; [61]; [63]; [95]; [110]; [135]; [141]; 1151]; [ 153]. Nhiều công trình nghiên cứu đã đề cập đến các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển dây ihì [82]; 1122]; [134]; [136]; [143).

Tuy nhiên kết quà nghiên cứu công phu của các lác giả nước ngoài cũng chỉ là lài liệu tham khảo vì điều kiện: kinh tế, xã hội, môi trường, giống nòi, dán tộc… khác với nước ta.ở Việt Nam đã có một số công ưình nghiên cứu vể tuổi có kinh nguyệt lần đầu [4); [5]; [11]; [14]; (16]; [20]. Kết quả cho thấy tuổi kinh nguyệl lần đẩu của trẻ em gái nước ta có xu hướng ngày càng sớm hơn, phù hợp với quy ỉuật phát triển tự nhiên cùa cơ thể con người. Sự phát triển cùa cơ thể trẻ em luôn thay đổi theo thời gian. Đăc trưng cùa sự thay đổi thời điẻm trưởng thành tính dục theo thời gian, đó là khuynh hướng “thế tục’* về dậy thì. Như vây khuynh hướng “thế tục” về dậy thì cũng xảy ra ở ưẻ em nước ta. Khuynh hướng “thế tục” vẻ dậy thì đã từng xây ra ở các nước phát triển. Nhưng khuynh hướng này đã có xu hướng dừng lại vào khoảng những năm 60 của thế kỷ XX ờ các nước công nghiệp phát triển [62]; [138]; [140].

Nước ta đã trải qua những năm dài chiến tranh, từ sau ngày đất nước thống nhất điều kiện kinh tế xã hội ngày càng được cải thiện, đời sống ngày được náng cao, cho nên các chỉ số về tăng trường và phát triển cơ thể trè em trong đó có sự phái Iriển dậy thì công sẽ tiếp tục thay đổi. Chính vì vậy muốn có các số liộu tin cây để hoạch định các chính sách phục vụ chiến lược con người sát thực tế, thì công lác nghiên cứu về sự phát triển cơ thể trong đó có phát triển dây thì phải được tiến hành thường xuyên .

Ò Việt Nam chưa có công trình nào nghiên cứu một cách toàn diộn về sự phát iriển dậy thì ở cả nam và nữ.

Phát triển dây thì công luổn chịu sự lác động cùa nhiéu yếu tố bên trong mỏi cá thể cũng như các yếu tố vể mỏi trường. Hiộn nay ờ nước ta chưa có một cỏng trình nào nghiẻn cứu một cách toàn diện vể phát triển dãy thì cùng như vai trò của các yẽú tố ảnh hường đến quá trình phát triển dây thì.

Xuất phát từ thực tế ưôn, chúng tỏi tiến hành nghiẻn cứu để tài này với mục liỏu:

1. Nghiên cứu tuổi dậy thi của trẻ em một số tình miền Bấc giai đoạn hiện nay.

2. Nghiên cứu sự tảng trưởng vả biến đổi hình thái ở tuổi dậy thì.

3. Nghiên cứu một số yểu tố ảnh hưởng đến phát trien dậy thì.

Chúng tôi hy vọng kết quả nghiên cứu của luận án sẽ góp phẩn làm đầy dù và phong phú thêm nhừng kiến thức về tuổi dậy thì của trẻ cm Việt Nam, đổng ihời cũng đưa ra những số liệu giúp các nhà hoạch định chính sách đề ra đường lối thích hợp nhàm phát triển toàn diện con người Việt Nam ưong thế kỷ XXL

MỤC LỤC

Đăt vấn để

• Trang

Chương 1. Tổng quan 4

1.1. Những biến đổi ò tuổi dậy thì 4

1.1.1. Biến đổi vể thể chất 4

1.1.2. Thay đổi tâm lý, nhận thức quan hô gia đình và xã hội ở tuổi vị thành niên 10

1.1.3. Hoạt động cùa hẹ thống sinh dục sinh sản 12

1.2. Cơ chế dậy thì 28

1.3. Các chỉ số nghiên cứu dậy thì 30

1.3.1. Ở trẻ trai 30

1.3.2. Ở trẻ gái 30

1.4. Các yếu tố ành hưởng đến phát triển đậy thì 35

1.4.1. Yếu tố bôn trong 36

1.4.2. Yếu tố bên ngoài 37

1.5. Rối loạn phát triển dậy thì 38

Chương 2. Đối tượng và phương pháp nghiên cứu 42

2.1. Đối tượng nghiên cứu 42

2.2. Phương pháp nghiên cứu 43

Chương 3. Kết quả nghiên cứu 50

3.1. SỐ lượng 50

3.2. Phát triển dậy thì 52

3.2.1. Phát triển dậy thì ở trẻ trai 52

3.2.2. Phái triển dậy thì ở trẻ gái 63

3.3. Tăng trưởng và thay đổi hình thái ở tuổi dậy thì 70

3.4. Một số yếu tố ảnh hường đến phát triển dậy thì 79

Chương 4. Bàn luận 94

4.1. Tuổi dây thì 94

4.1.1. Phát triển dậy thì ờ ưẻ trai 95

4.1.2. Phát triển dậy thì ở trỏ gái 103

4.2. Tàng Irường và thay đổi hình thái ỏ tuổi dậy thì 111

4.3. Một số yếu tố ảnh hường đốn phát triển dậy thì 118

Kết luân• 126

Những điểm mới vé măt khoa học và giá trị thực tiễn cùa luân án 128

Những đổ xuất rút ra từ luận án 128

Phương hướng nghién cứu tiếp theo 128