Tác dụng của bài thuốc thạch kim thang trong điều trị sỏi niệu quản

Luận án Tác dụng của bài thuốc thạch kim thang trong điều trị sỏi niệu quản.Sỏi đường tiết niêu là một bệnh phổ biến trên thế giới, bệnh có lỷ lệ cao nhất tại các vùng được gọi là vùng SÔI như: Trung Quốc, Việt Nam, Thái Lan Inđôncxia, Malaixia, , Ân Độ, Anh [38], [711, (92], [1291,1130]. V. V và chiếm tỷ lệ cao trong bệnh lý niệu khoa. Theo lài liệu Irong và ngoài nước tỷ lệ này là 30-40% bệnh nhân tiết niệu [37],[38], 1431. Tuổi mắc bệnh Ihuờng ỉờ 30 dốn 55 tuổi [2], [4J.Ị37]t [711,[92], 1129J.

Trong các loại sỏi nằm trôn dường (iết niệu thì sỏi niệu quán là mội bệnh ỉý thưòng gặp, dứng hàng thứ 2 sau sỏi lhân: 28,27% : 27.64%; 30,04% [2J,[38],[43],[71 ], nhung lại  ảnh hường nhiổu nhất (ới (hạn, tới loàn than với các biến chứng suy thân, vổ niệu, nhiễm khuẩn huyếi, tăng huyết áp…

Phàn lớn sỏi niệu quản là do sỏi thận di chuyển xuống (80% các trưởng hợp) rói dừng lại ử chồ hẹp sinh lý cùa niệu quàn. Nếu để sôi nằm lâu tại chò sẽ gây tổn thương cho niệu quản, lâu ngày gày tác hoàn toàn hoặc không hoàn loàn niệu quàn làm ứ nước thận, kèm theo nhiêm khuẩn, gây thận ứ mù. Neu có mổ cũng dẻ bị sót sỏi, hẹp niệu quản, bị lái phái [22], (53], [77j.

Hiện nay nhừ áp dụng nhiẻu phương tiện kỹ Ihuật hicn dại có giá Irị nliư siêu âm, X-quang, nội soi, sinlì hoá học V.V.. nên việc chẩn đoán bệnh ngày càng sớm và chính xác, viộc llico dõi và diều trị đã có nhiêu liến bộ hơn [271,129J.Í33Ü69], |86],(90|,[92]. II46J.

Các cỏng ỉ rình nglìien cứu vé phồu thuật mổ lấy sỏi niệu quàn, tán sỏi ngoài cư llìể, lấy sỏi qua nội soi niệu quản, lán sỏi NQ bang laser lili trên Ihế giới và ỏ 11 ƯỚC ta dã được công bô’ nhiểu [17], [22], [36], 138], 181], [86.1, [104],[I ỉ 1], [113], p 29]. Nhưng có rẩi ít công trình dược công bố VC các cách đicu Irị nội khoa bằng thuốc dể bài sỏi niệu quản, nhất là bằng iliuốc Đỏỉìg y và thuốc cỏ truyền dặc biệt là ở Việi Nam. 

Với iruyển thống ” Nam dược trị nam nhan” (Tuộ Tĩnh ihc kỷ XIV), ở Việt nam thuốc YHCT dả thực sự góp một phán xứng đáng trong phòng và chữa bệnh.

Trong y học dân gian cùa la có nhiẻu vị Ihuốc nam có lác dụng lợi liểu bài sỏi như Rồ cô Iranh, Trạch tả, Kim liổn thảo…dược dùng làm thuốc chữa bồnh sòi đường ũct niệu (3], 16 J.[7]. 19],(I2].[13],[16), 119J.132J. Nhung viẹc sử dụng rĩCng rẽ từng vị Iluiốc có hiệu quà diéu irị bệnh hạn chế. Nlìiổu bùi Ihuốc nam và bài thuốc cồ phương dã sử dụng rộng rãi Iren lâm sàng lại các cơ sở y le khúc nhau, luy nhiên chưa dược đánh giá một cácli khoa học, khách quan và liiệũ quả cùa thuốc (lược Ihấy là chưa ốn dịnh.

Thạch kim thang (TKT) là bài thuòc kinh nghiệm cùa các thầy thuốc bệnh viện YHCT Hà ‘I áy, đà dùng trốn lam sàng trong những năm giin đây (lể điêu trị sỏi (lường tiết niệu, vù đã tỏ ra ÇÔ kết quả iưcmg đối khà quan [561. Bài thuốc gốm các vị ihụốc nam nôn lận dụng (lược nguồn dược liệu stfn có irong nước và (lược dùng dưới dạng cao lỏng ihuẠn tiện cho người býnh.

Được sự đổng ý cùa bệnh viện YHCT Hà Tùy và vẻ góp phắtn làm sáng tò lác dụng cua bài thuốc TKT, chúng tỏi tiến hành ngliên cứu dánh giá tác dụng ciia thuốc trên thực nghiệm và trên làm sàng với những mục (lích sau:

/. Khảo sá( tính an toàn của thuốc Thạch kim thang (TKT).

2. Dảỉilt giá tác dụng bài sòi niệu quản của TKT then YHHĐ rà trân từng

thề bệnh cửa YỉiCT.

MỤC LỤC

Đậlvấn úé

Ckươĩìg /: Tổng quan Các kiến thức y học cơ SỪ liên quan đến SNQ Giải plìầu niệu quản Sinh lý niộư quản

Sinh lý bộnh của tắc hẹp niệu quản do sỏi

Một số biến chứng chính khi tắc hẹp niệu quản do sỏi

Tlìành phán hoá học và các lý thuyết sinh sỏi

Tinh hình nghiên cứu vẻ STN và SNQ trôn thế giới vò

trong nước

Tren tliế giới

Sơ lược tình hìnli nghicn cứu sòi niệu và sỏi niệu quản ờ Viẹt nam

Tổng quan VC bệnh sỏi tiết niệu theo YHCT

Nguyên nhân sinh bệnh

Phán thổ loại và phương pháp chữa theo YHCT

Tình hình nghiên cứu vổ YHCT tlicu trị sỏi tiết niệu và

SNQ trên thế giới và Irong nước

Các tác già phương Tây

Các tác giả phương Đông

Gíc tác giá Việt nam

Tổng quan về bài TKT

Xuất xứ bài thuốc

Cơ sỏ lý luận cùa bài Ihuốc

Sơ bộ các vị Ihuốc trong bài TKT 

1.5.4. Nghicn cứu ban đầu về TKT 36

Chương 2: Đối tượng và phưoiỉg pháp nghiên cứu 38

2.1. Đối tuợng nghicn cứu 38

2.1.1. Đối lượng nghiên cứu thực nghiệm 38

2.1.2. Đổi tượng nghiên cứu trén lam sàng 38

2.2. Phương pháp nghiên cứu 39

2.1.1. Phương phdp nghiên cứu thực nghiệm 39

2.2.2. Phương pháp nghicn cứu ứng dụng trên lâm sàng 40

Chưovg 3: Kết quà nghicn cứu 54

3.1. Kết quà nghicn cứu Ihực nghiệm 54

3.1.1. Nghiên cứii (lộc tính $ấp dicn 54

3.1.2. Nghiên cứu độc tính bán »rường điền 55

3.2. Kết quả nghiên cứư trên lổm sàng 5£

3.2.1. Thống kô và dịch tể 58

3.2.2. Kết quả vé chẩn đoán 64

3.2.3. KỐI quả diều trị theo YHHĐ 69

3.2.4. Kết quả điểu trị của TKT theo YHCT 86

3.2.5. Tác dụng khổng mong muốn cùa thuốc 89

Chương 4: Bàn luận 90

4.1. Mộl số sỏ’ liệu có tính chái dịch lẻ 90

4.2. Tính an loàn cùa TKT irong điẻu trị bệnh SNQ 92

4.3. ‘lình hiệu quả của TKT trong điều trị bệnh SNỌ 95

Kết luân 112

Để nghị 113

ỉ