Thực trạng chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà và một số yếu tố liên quan của bệnh viện Phụ Sản Trung Ương năm 2022-2023

Luận văn thạc sĩ điều dưỡng Thực trạng chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà và một số yếu tố liên quan của bệnh viện Phụ Sản Trung Ương năm 2022-2023.Thời kỳ sau sinh là một giai đoạn vô cùng quan trọng do cơ thể người mẹ có những thay đổi mạnh mẽ về cả sức khỏe thể chất và sức khỏe tinh thần. Về sức khỏe thể chất, đây là giai đoạn phục hồi lại những thay đổi trong 240 ngày mang thai và chuẩn bị cho quá trình nuôi con bằng sữa mẹ. Về sức khỏe tâm thần, người phụ nữ có sự thay đổi vô cùng lớn về sinh lý, cảm xúc đồng thời với sự nảy sinh các mối quan hệ mới và là bước chuyển đổi vai trò từ “người phụ nữ” trở thành “người mẹ”. Đây cũng là giai đoạn mà sức khỏe của người mẹ và của trẻ sơ sinh cần được quan tâm nhiều nhất.

Theo Tổ chức Y tế thế giới (WHO), trong số các trường hợp tử vong mẹ và sơ sinh, 60% các trường hợp tử vong mẹ và 32% trường hợp tử vong chu sinh trong ngày thứ nhất sau sinh [65]. Ở Châu Phi, nơi có tỷ lệ tử vong sau sinh cao nhất thế giới, mỗi năm có khoảng 1,16 triệu trẻ em tử vong trong 28 ngày đầu sau sinh và có 850.000 trẻ không thể sống sút sau tuần đầu tiên [64]. Ở Việt Nam, theo số liệu của Bộ Y tế năm 2009, tỷ lệ tử vong bà mẹ (MMR) là 69/100.000 trẻ đẻ sống và tỷ lệ tử vong sơ sinh (IMR) là 16/1000 trẻ đẻ sống [3]. Các biến chứng sau sinh có thể xảy ra đối với sản phụ bao gồm: chảy máu, bế sản dịch, nhiễm khuẩn sinh dục và tiết niệu, các tổn thương ở vú, tầng sinh môn hoặc các rối loạn tâm thần sau sinh. Trong khi đó, về phía sơ sinh có thể gặp các vấn đề như nhiễm khuẩn đường hô hấp, nhiễm trùng rốn, vàng da bệnh lý.. .5 tai biến sản khoa nghiêm trọng bao gồm nhiễm khuẩn hậu sản, chảy máu sau sinh, vỡ tử cung, sản giật và uốn ván rốn.
Ngay từ giai đoạn sau sinh, sản phụ và trẻ sơ sinh được chăm sóc sớm và một cách khoa học là yếu tố tiền để để dự phòng các vấn đề về sức khỏe cho mẹ – con, giảm tỷ lệ tử vong và bệnh tật. Người phụ nữ được nhận chăm sóc đầy đủ có thời gian phục hồi nhanh hơn và trẻ sơ sinh dễ dàng thích nghi với hoàn cảnh và môi trường mới sau sinh hơn. Tuy nhiên cách chăm sóc sau sinh (CSSS) hiện nay mới chỉ được tiến hành trong thời gian các bà mẹ nằm viện (24-48 giờ đầu sau sinh thường hoặc 72-96 giờ sau sinh mổ). Các thăm khám sau sinh kể từ khi xuất viện cho đến hết thời kỳ hậu sản (42 ngày) hiện chưa được quan tâm[55],[64]. Có ít nghiên cứu về kiến thức, thực hành của bà mẹ trong thời kỳ sau sinh được tìm thấy ở Việt Nam. Hiện tại, ở Việt Nam, một số cơ sở y tế công lập và tư nhân đã tiến hành triển khai dịch vụ chăm sóc sau sinh tại nhà [27]. Tuy nhiên chưa có nhiều nghiên cứu đánh giá về thực trạng tình hình chăm sóc sơ sinh ở các bệnh viện đồng thời đánh giá hiệu quả của các biện pháp này.
Chính vì vậy, chúng tôi nghiên cứu đề tài “Thực trạng chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà và một số yếu tố liên quan của bệnh viện Phụ Sản Trung Ương năm 2022-2023” với hai mục tiêu
1.    Mô tả thực trạng chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà của bệnh viện Phụ sản Trung Ương năm 2022-2023.
2.    Phân tích một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà.

MỤC LỤC
ĐẶT VẤN ĐỀ    1
CHƯƠNG 1    3
TỔNG QUAN    3
1.1.    Một số khái niệm về sau sinh    3
1.1.1.    Giai đoạn sau sinh    3
1.1.2.    Chăm sóc sau sinh    3
1.1.3.    Đặc điểm giải phẫu, sinh lý thời kỳ hậu sản    3
1.2.    Những vấn đề sức khỏe của bà mẹ và trẻ sơ sinh thời kỳ sau sinh    6
1.2.1.    Những vấn đề sức khỏe của người    mẹ    6
1.2.2.    Những vấn đề của trẻ sơ sinh    10
1.3.    Nội dung chăm sóc sau sinh về y tế    12
1.3.1.    Thời điểm chăm sóc sau sinh    13
1.3.2.    Nội dung chăm sóc sau sinh theo hướng dẫn quốc gia    13
1.3.3.    Chính sách nghỉ sau sinh của bà mẹ    14
1.4.    Một số học thuyết áp dụng trong chăm sóc sau sinh    15
1.5.    Các mô hình chăm sóc sau sinh tại nhà    17
1.5.1.    Mô hình chăm sóc tại nhà sau sinh trên thế giới    17
1.5.2.    Chăm sóc sau sinh tại nhà ở Việt Nam    21
1.6.    Bệnh viện Phụ sản trung ương     25
CHƯƠNG 2 ĐÔI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    26
2.1.    Đối tượng nghiên cứu    26
2.1.1.    Tiêu chuẩn lựa chọn    26
2.1.2.    Tiêu chuẩn loại trừ    26
2.2.    Địa điểm và thời gian nghiên cứu    26
2.3.    Phương pháp nghiên cứu    26
2.1.3.    Cỡ mẫu     26
2.1.4.    Thiết kế nghiên cứu    27
2.1.5.    Công cụ thu thập số liệu: Bộ câu hỏi    27
 

2.1.6.    Phương pháp thu thập số liệu    28
2.1.7.    Nội dung nghiên cứu    28
2.4 Các biến số nghiên cứu    30
2.4.1 Biến số đặc điểm chung của bà mẹ sau sinh    30
2.4.2.    Định nghĩa, tiêu chuẩn đánh giá các biến số nghiên cứu    32
2.5.    Xử lý và phân tích số liệu    36
2.6.    Vấn đề đạo đức trong nghiên cứu    36
2.7    Hạn chế của nghiên cứu, sai số và biện pháp khắc phục sai số    37
2.8    Sơ đồ nghiên cứu    38
Chương 3_ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU    39
3.1.    Đặc điểm của đối tượng nghiên cứu    39
3.1.1.    Đặc    điểm về    nhân khẩu    học của    đối    tượng nghiên cứu    39
3.1.2.    Đặc    điểm về    sản khoa    41
3.1.3.    Đặc    điểm về    điều kiện    sinh hoạt    sau    sinh    của    bà    mẹ    42
3.1.4.    Tiền sử bệnh mãn tính    44
3.1.5.    Đặc điểm lâm sàng của bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà    45
3.2.    Hoạt động chăm sóc bà mẹ sau sinh tại nhà    48
3.3.    Một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà ….53
CHƯƠNG 4 BÀN LUẬN    60
4.1.    Một số đặc điểm của đối tượng nghiên cứu    60
4.1.1.    Đặc    điểm về nhân khẩu học của đối tượng nghiên cứu    60
4.1.2.    Đặc    điểm về sản khoa và sơ sinh    61
4.1.3.    Đặc    điểm về điều kiện sinh hoạt sau sinh của bà mẹ    64
4.1.4.    Đặc    điểm lâm sàng của bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà    66
4.2.    Thực trạng chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà của    bệnh viện Phụ sản
Trung Ương năm 2022-2023    71
4.2.1.    Những khó khăn gặp phải giai đoạn sau sinh    71
4.2.2.    Những hoạt động chăm sóc sau sinh    72
4.3.    Một số yếu tố liên quan đến kết quả chăm sóc bà mẹ và trẻ sau sinh tại nhà ..77
4.3.1.    Liên quan giữa đặc điểm chung với kết quả chăm sóc    77
4.3.2.    Mối liên quan    giữa đặc điểm về sản khoa và kết quả chăm sóc    78
4.3.3.    Mối liên quan    giữa đặc điểm trẻ sơ sinh và kết quả chăm sóc sau sinh    78
4.3.4.    Mối liên quan    giữa điều kiện nhà ở và kết quả chăm sóc    79
4.3.5.    Mối liên quan    giữa dịch vụ chăm sóc sau sinh với KQCS    79
4.3.6.    Mối liên quan    giữa biện pháp tránh thai với kết quả chăm sóc    80
KẾT LUẬN    81
KIẾN NGHỊ    82
TÀI LIỆU THAM KHẢO    84
PHỤ LỤC 1    89
PHỤ LỤC 2    97
 

DANH MỤC BẢNG
•
Bảng 1.1. Tổng Hợp Các Vấn Đề Sức Khỏe Của Bà Mẹ Sau Sinh    8
Bảng 2.1. Nội Dung Của Chăm Sóc Bà Mẹ Và Trẻ Sơ Sinh Sau Sinh    29
Bảng 2.2. Tính Giá Dịch Vụ Chăm Sóc Tại Nhà    30
Bảng 3.1. Nhóm Tuổi Của Đối Tượng Nghiên Cứu    39
Bảng 3.2. Đặc Điểm Về Sản Khoa Của Đối Tượng Nghiên Cứu    41
Bảng 3.3. Điều Kiện Nhà Ở Của Đối Tượng Nghiên Cứu    42
Bảng 3.4. Đặc Điểm Về Vệ Sinh Của Đối Tượng Nghiên Cứu    43
Bảng 3.5. Mức Độ Hài Lòng Về Điều Kiện Sinh Hoạt Của Đtnc    44
Bảng 3.6. Tiền Sử Bệnh Lý Mạn Tính Của Đối Tượng Nghiên    Cứu    44
Bảng 3.8. Các Dấu Hiệu Sinh Tồn Của Bà Mẹ Sau Sinh Tại Nhà    45
Bảng 3.8. Đặc Điểm Lâm Sàng Của Bà Mẹ Sau Để Tại Nhà    45
Bảng 3.9. Thực Trạng Về Sinh Hoạt Của Bà Mẹ Sau Để Tại Nhà    46
Bảng 3.10. Vấn Đề Sức Khỏe Của Trẻ Sơ Sinh    47
Bảng 3.11. Hoạt Động Chăm Sóc Cơ Bản Cho Bà Mẹ Sau Để Tại Nhà    48
Bảng 3.12. Hoạt Động Chăm Sóc Tư Vấn Chuyên Sâu Cho Bà Mẹ Sau Đẻ Tại
Nhà     49
Bảng 3.13. Hoạt Động Td Chăm Sóc Bà Mẹ Và Bé Sau Để Tại Nhà    50
Bảng 3.15. Chế Độ Sinh Hoạt Sau Sinh Của Đối Tượng Nghiêncứu    51
Bảng 3.17. Những Khó Khăn Gặp Phải Giai Đoạn Sau Sinh    51
Bảng 3.18. Mối Liên    Quan Giữa    Đặc Điểm Chung Với Kqcs    53
Bảng 3.19. Mối Liên    Quan Giữa    Đặc Điểm Về Sản Khoa Với Kqcs    54
Bảng 3.20. Mối Liên    Quan Giữa    Đặc Điểm Về Trẻ Sơ Sinh Với Kqcs    55
Bảng 3.21. Mối Liên    Quan Giữa    Người Chăm Sóc/Hỗ Trợ Với Kqcs (N = 260)….56
Bảng 3.22. Mối Liên    Quan Giữa    Điều Kiện Nhà Ở Với Kqcs    57
Bảng 3.23. Mối Liên    Quan Giữa    Hài Lòng Về Điều Kiện Sinh Hoạt Với Kqcs    57
Bảng 3.24. Mối Liên    Quan Giữa    Hướng Dẫn Sau Sinh Với Kqcs (N = 260)    58
Bảng 3.25. Mối Liên    Quan Giữa    Bà Mẹ Sử Dụng Bptt Với Kqcs    58
Bảng 3.26.Mối Liên Quan Giữa Mắc Bệnh Mãn Tính Với Kqcs    59
DANH MỤC BIỂU ĐÒ
•
Biểu Đồ 1.1 Lượng Sữa Trung Bình Trong 7 Ngày Đầu    7
Biểu Đồ    1.2. Thời Gian Nghỉ Chế Độ Sau Đẻ Ở Các Quốc Gia    15
Biểu Đồ    3.1. Nơi Sinh Sống Của Đối Tượng Nghiên Cứu (N = 260)    39
Biểu Đồ    3.2. Nghề Nghiệp Của Đối Tượng Nghiên Cứu (N = 260)    40
Biểu Đồ    3.3. Trình Độ Học Vấn Của Đối Tượng Nghiên Cứu (N = 260)    40
Biểu Đồ    3.4. Thu Nhập Hàng Tháng Của Gia Đình (N = 260)    41
Biểu Đồ    3.5. Người Chăm Sóc/Hỗ Trợ Đối Tượng Nghiên Cứu (N = 260)    43
Biểu Đồ    3.6. Kết Quả Chăm Sóc Bà Mẹ Và Trẻ Em Sau Sinh Tại Nhà (N = 260) .53
DANH MỤC HÌNH
•
HÌNH 1.1. ĐẶC ĐIỂM GIẢI PHẪU HỆ SINH DỤC NỮ    4
HÌNH 1.1. CÁC GIAI ĐOẠN CHĂM SÓC Y TẾ CỦA BÀ MẸ VÀ TRẺ SƠ
SINH     12