Giá trị của chụp đường mật qua da dưới sự hướng dẫn của siêu âm ở bệnh nhân tắc mật

Luận án Giá trị của chụp đường mật qua da dưới sự hướng dẫn của siêu âm ở bệnh nhân tắc mật.Tắc mật là bệnh cảnh lâm sàng thường gặp do nhiồu nguyôn nhân gây ra. Trôn lâm sàng lắc mật được chia thành 2 nhóm nguyên nhân lớn là: tắc mật trong gan hay còn gọi là vàng da tại gan, lắc mật ngoài gan hay còn gọi vàng da sau gan. Trong phạm vi nghiên cứu này chúng tôi chỉ đề cập đến nguyên nhàn tắc mật ngoài gan gọi tắl là tắc mật. Chấn đoán xác định nguyôn nhân tắc mật thường rất khổ khăn đòi hòi phải có sự hỗ trợ của nhiều thám dò đường mặi khác nhau. Ngày nay cùng với sự phái triển của khoa học kỹ thuật các phương pháp thăm dò đường mật xuất hiện ngày càng nhiều. Hầu hốt các nguyỏn nhân lác mật đã dược phát hiện và điều irị 130,31]. Kết quả này có dược là nhờ nhũng hước tiến bộ nhảy vọt của siêu âm từ siêu âm hai chiều thông thường . đốn siêu Am dopplcr rổi siêu âm nội soi [541. Siêu âm là thảm dò không chảy máu, có the làm đi làm lại nhiều lần mà không nguy hại cho bệnh nhân nhưng kếl quả phụ thuộc rất nhiều vào kinh nghiệm của người đọc nên siêu âm cũng chỉ được áp dụng như bước chẩn đoán khởi đầu đổ lựa chọn các thãm dò kố tiếp [55].

Phương pháp thãm dò bằng tia X là phương pháp ra đời sớm nhất. Ngày nay dây vẫn là phương pháp Ihâm dò được áp dụng nhiều [5] và đưa lại nhiều thông tin cỏ giá trị chẩn đoán nhờ có sự phối hợp với các thăm dò khác như siêu âm, nội soi, chụp cắt lớp vi tính hay chụp cộng hướng từ [101]. Có nhiều phương pháp chụp X quang đường mậl đổ chẩn đoán nguyên nhân lấc mật. Mỗi phương pháp đều có những chỉ định riêng [5J. Đỏ là các phương pháp: chụp bụng khòng chuẩn bị, chụp đường mật theo đường uống, chụp dường mậl theo đường tiêm tĩnh mạch, chụp dường mật qua da không và có hướng dẫn, chụp đường mật khi phẫu thuât, chụp cắt lớp vi tính và chụp đường mặt ngược dòng. Mồi phưcmg pháp đều có ưu nhược điểm nếu thầy thuốc biết cân nhắc và chỉ định đúng thì sõ tận dụng LỐI ưu điểm và hạn chế biến chứng. Tuy

nhiên cũng đã có những thảm dò ngày nay ít đưực chỉ định do hình ảnh đường mặt mờ nhạt không đáp ứng được các yêu cẩu chẩn đoán: đó ià phương pháp chụp đường mật theo đường uống hay đường tiôm tĩnh mạch [101,102].

Các thăm dò nội soi đường mặt và cộng hưởng từ ià những tiến bộ gần đây nhất. Các phương pháp này đã giúp cho thầy thuốc tìm hiểu đầy đủ hơn vé bệnh lý đường mât kể cả những tổn thương ừ vùng khó thăm dò mà các kỹ thuật trước đây khó đạt tới được như tổn thương ở vùng rốn gan [103,104]. Tuy nhiên các phương pháp thăm dò đường mật hiện đại này vãn chưa được phát triển rông rãi [103,104].

Nhiều công trình nghiên cứu vổ bệnh lý đường mặt ở Việt nam đã ra đời và giúp ích cho lâm sàng trong chẩn đoán và điều trị. Tuy nhiên đa số các nghiên cứu tập trung vào bệnh lý rất phổ hiến ở Việt nam [2,4] là sỏi và giun trong đường mật, các phương pháp chẩn đoán và điều trị. Chán đoán nguyên nhân tắc mật bằng cách chụp đường mật qua da đã được áp dụng ở Việt nam từ rất làu. Một thời gian dài kỹ thuật này là thăm dò bắt buộc đối với các bệnh nhân cần phâi phẫu thuật đường mật [8,9]. Trong vòng chục nảm trở lại đây kỹ thuật chụp đường mậl qua da đã bị lãng quên do có những ihăm dò mới xuất hiện và nhất là do kỹ thuật này có nhiều tai biến. Gần đây kỹ thuật này lại được sử dụng trở lại nhiều hơn. Người ta áp đụng kỹ thuật chụp đường mật qua da phối hợp với các phương pháp khác như siêu âm, chụp cắt lớp vi tính và cộng hướng lừ [ 112,118]. Nhờ có hưởng dẫn nôn tình trạng chọc “mù” vào đường mật đã được cải thiện. Dưới sự hướng dẫn của siêu âm, thầy thuốc có thổ điểu khiến được đường đi của kim, thậm chí có thổ chọc vào cả những đường mật giãn rất nhỏ [91,109], (Jo vậy khả năng thành công của kỹ thuật tăng cao và tai biến giảm đáng kể. Cùng vởi sự quay trở lại của kỹ thuật chụp đưừng mật qua da, kỹ thuật chụp mật tuỵ ngược dòng cũng đang rất phát triển [2,60]. Hai phương pháp ihãm dò đường mật theo hai đường từ “trôn xuống” và từ “dưới ỉỏn” sẽ cung cấp cho thầy thuốc nhiều thỏng tin để chẩn đoán bệnh lý đường mật [79,83].

Tuy nhiên vẫn chưa có một nghiên cứu nào có hệ thống để khảng định vai trò và khà náng ứng dụng của phương pháp chụp đường mật qua da dưới sự hướng dẫn của siôu âm để chẩn đoán nguyên nhân tắc mật trong hoàn cảnh Viột nam. Kỹ thuật chụp mật qua da dưới sự hưởng dản của siêu âm khi hoàn thiện SC đặt cơ sở để phát triển các thăm dò đường mật qua da sau này: dản lưu dường mật qua da, nong đường mật qua da, đật ống thồng đường mật… Chính vì vậy mà chúng tôi tiến hành nghiCn cứu dc lài “Giá trị của chụp đường mật qua da dưới sự hướng dẫn của siêu âm ở bệnh nhàn tác mật” trên bệnh nhân có giăn dường mật với các mục tiêu:

1 Tim hiểu kết quả chẩn đoán định hướng nguyên nhân tắc mật cùa chụp đường mật qua da dưới sự hướng dản cúa siêu âm

2 Nhặn xét dặc điổm hình ánh cùa đường mật trôn phim chụp đường mật qua da

3 Nhận xét những ưu nhược diổm cùa kỹ thuật chụp đường mật qua da dưới sự hưởng dẫn cùa siêu âm.