Kiến thức, thái độ về vàng da sơ sinh của bà mẹ có con đang điều trị tại khoa Sơ sinh Bệnh viện Sản – Nhi Hà Nam năm 2020

Đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở Kiến thức, thái độ về vàng da sơ sinh của bà mẹ có con đang điều trị tại khoa Sơ sinh Bệnh viện Sản – Nhi Hà Nam năm 2020.Vàng da sơ sinh (hay hoàng đảm) là tình trạng nồng độ bilirubin (sắc tố mật) trong máu tăng quá cao, do đó thấm vào da và các tổ chức liên kết gây hiện tượng vàng da và niêm mạc. Vàng da là dấu hiệu thường gặp ở trẻ sơ sinh và là vàng da sinh lý trong phần lớn trường hợp. Tuy nhiên, khi nồng độ bilirubin trong máu tăng quá cao vượt quá ngưỡng não của trẻ gây bệnh lý não do bilirubin. Đây là một bệnh lý gây di trứng thần kinh trầm trọng cho trẻ và là gánh nặng cho gia đình và xã hội. [14]
    Bệnh lý não do bilirubin là hoàn toàn có thể dự phòng được khi bà mẹ phát hiện sớm vàng da và đưa con đến khám và điều trị sớm. Ngày nay vấn đề xử lý tăng bilirubin máu đã được hoàn thiện: nếu trẻ được nhập viện kịp thời thì lựa chọn đầu tiên luôn là ánh sáng liệu pháp do ít tốn kém, không xâm lấn, ít tác dụng phụ. Nếu để muộn có thể phải thay máu và sẽ rất phức tạp và tốn kém.[15]

    Ở các nước phát triển, vấn đề vàng da sơ sinh hiện nay tập trung vào việc chủ động tầm soát trẻ có nguy cơ tăng bilirubin nặng trước khi xuất viện, theo dõi tái khám theo lịch và điều trị dự phòng kịp thời bằng chiếu đèn, nhờ đó tỉ lệ vàng da nặng đã giảm đến mức tối thiểu. Trong khi đó tại Bệnh viện Sản – Nhi Hà Nam việc tầm soát vàng da cũng mới bước đầu được triển khai từ năm 2019. Do vậy sự hiểu biết của bà mẹ về vàng da để phát hiện sớm vẫn là rất quan trọng.[14],[15]
    Đã có một số để tài nghiên cứu khoa học cũng như các chuyên đề về bệnh vàng da sơ sinh nhưng chưa có chuyên đề hay nghiên cứu nào được tiến hành trên địa bàn Tỉnh Hà Nam. Chính vì vậy chúng tôi tiến hành làm đề tài: “Kiến thức, thái độ về vàng da sơ sinh của bà mẹ có con đang điều trị tại khoa Sơ sinh Bệnh viện Sản – Nhi Hà Nam năm 2020”. Với 2 mục tiêu sau: 
1. Khảo sát kiến thức, thái độ của bà mẹ có con đang điều trị tại Khoa Sơ sinh Bệnh Viện Sản – Nhi Hà Nam năm 2020.
2. Tìm hiểu một số yếu tố liên quan đến kiến thức và thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh.

MỤC LỤC
    Trang
ĐẶT VẤN ĐỀ………………………………………………………….    01
CHƯƠNG 1. TỔNG QUAN TÀI LIỆU………………………………    03
1. Đại cương về trẻ sơ sinh……..………………………………………..    03
2. Tổng quan về vàng da sơ sinh………………………………….….    03
2.1. Đại cương về vàng da………………………………………..……    03
2.2. Chuyển hóa của bilirubin trong cơ thể…………………………    04
2.2.1. Sơ đồ tóm tắt chuyển hóa bilirubin trong cơ thể…………..……    04
2.2.2. Chuyển hóa bilirubin trong bào thai…………………………….    05
2.2.3. Chuyển hóa bilirubin sau khi sinh………………………………..    05
2.2.4. Những yếu tố ảnh hưởng tới chuyển hóa bilirubin………………..    05
2.2. Hội chứng vàng da tăng bilirubin tự do…………………………    06
2.1.1. Nguyên nhân………………………………………..…………….    06
2.2.2. Hậu quả của tăng bilirubin tự do…………………………………    12
2.2.3. Điều trị hội chứng vàng da tăng bilirubin gián tiếp………….…    13
2.2.4. Một số điều trị hỗ trợ khác…………………………………………..    16
2.2.5. Tư vấn cho bà mẹ…………………………………………………    16
2.3. Hội chứng vàng da tăng bilirubin kết hợp………………………    16
2.3.1. Đặc điểm………………………………………..………..……….    16
2.3.2. Nguyên nhân………………………………………..…………….    17
2.4. Đặc điểm của vàng da sinh lý………………………………..……    18
2.5. Vàng da bệnh lý………………………………………..………….    18
2.5.1. Định nghĩa………………………………………..………………    18
2.5.2. Cách xác định vàng da đúng………………………………………    18
2.5.3. Mức độ vàng da………………………………………………………….    18
3. Một sô nghiên cứu về vàng da sơ sinh đã được công bố…………    20
CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU    21
2.1. Đối tượng nghiên cứu………………………………………………    21
2.1.2. Tiêu chuẩn lựa chon đối tượng nghiên cứu………………………    21
2.1.3. Tiêu chuẩn loại trừ……………………………………………………..    21
2.142. Địa điểm và thời gian nghiên cứu………………………….……    21
2.2. Phương pháp nghiên cứu…………………………………………    21
2.2.1. Thiết kế nghiên cứu…………………………………………………….    21
2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu……………………………….……    21
2.2.3. Biến số nghiên cứu……………………………………………………..    22
2.2.4. Phương pháp xử lý số liệu……………………………………………    22
2.2.5. Đạo đức trong nghiên cứu…………………………………………..    22
CHƯƠNG 3: KẾT QỦA NGHIÊN CỨU……………………………    23
3.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu………………………..    23
3.2. Kiến thức của bà mẹ về vàng da sơ sinh……………………………    25
3.3. Thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh……………………………    28
3.4. Một số yếu tố liên quan tới kiến thức của bà mẹ về VDSS………..    29
3.5. Một số yếu tố liên quan tới thái độ của bà mẹ về VDSS…………..    31
CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN………………………………………………….    33
4.1. Đặc điểm chung của đối tượng nghiên cứu……………………..…    33
4.2. Kiến thức, thái độ của bà mẹ về VDSS…………………………….    33
4.3. Một số yếu tố liên quan đến kiến thức, thái độ của bà mẹ về VDSS    35
KẾT LUẬN …………………………………………………………….    37
KIẾN NGHỊ…………………………………………………………….    38
TÀI LIỆU THAM KHẢO………………………………………………….    39
PHỤ LỤC…………………………………………………………..……    42

DANH MỤC BẢNG

Bảng 3.1    Đặc điểm sinh đẻ ……………………………………………………………..    25
Bảng 3.2    Kiến thức của bà mẹ về vàng da sơ sinh ……………………..    26
Bảng 3.3    Thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh ……………………….    28
Bảng 3.4    Mối liên quan giữa  nhóm tuổi với kiến thức của bà mẹ về vàng da sơ sinh.………..………..………..………..………….    29
Bảng 3.5    Mối liên quan giữa  nghề nghiệp với kiến thức của bà mẹ về vàng da sơ sinh………..………..………..………..………..…    30
Bảng 3.6    Mối liên quan giữa trình độ học vấn với kiến thức của bà nẹ về VDSS………..………..………..………..………..……………    30
Bảng 3.7    Mối liên quan giữa  nhóm tuổi với thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh    31
Bảng 3.8    Mối liên quan giữa  nghề nghiệp với thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh………..………..………..………..………….    31
Bảng 3.9    Mối liên quan giữa  trình độ học vấn  với thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh………..………..………..………..………..…    32
Bảng 3.10    Mối liên quan giữa  kiến thức với thái độ của bà mẹ về vàng da sơ sinh………..………..………..………..………..………..    32