Nghiên cứu phương pháp can thiệp động mạch vành qua da trong điều trị nhồi máu cơ tim cấp

Luận án Nghiên cứu phương pháp can thiệp động mạch vành qua da trong điều trị nhồi máu cơ tim cấp.Nhồi máu cơ tim (NMCT) là tình trạng hoại tử một vùng cơ tim, hậu quả của thiếu máu cục bộ cơ tim [131]. Nhồi máu cơ tim là một cấp cứu nội khoa rất thường gặp trên lâm sàng [22].

Nhồi máu cơ tim là một bệnh lý rất thường gập và có liên quan nhiều đến sức khoẻ cộng dồng ở các nước công nghiệp phát triển. Hàng năm tại Mỹ có Iren 700.000 bệnh nhân phải nhập viện do nhồi máu cơ tim cấp, với tỷ lộ từ vong cao [129], [133].

ở Việt nam, trong thời gian gẩn đày tỷ lệ nhồi máu cơ tim ngày càng có khuynh hướng tăng Icn rõ rệt. Theo thống kê của Viộn Tim mạch quốc gia Việt nam, trong 10 năm (từ 1980 đến 1990) có 108 trường hợp nhồi máu cơ tim vào viện, nhưng chi trong vòng 5 nám (từ 1/1991 đến 10/ 1995) đã có 82 trường hợp vào viện vì nhồi máu cơ tim cấp [16].

Mặc dù có nhiều tiến bộ trong chẩn đoán và điều trị, nhưng nhồi máu cơ tim cấp vẫn là một loại bệnh nặng, diễn biến phức lạp, cổ nhiều biến chứng nguy hiểm luôn đe doạ tính mạng người bệnh, vì thế tý lệ tử vong vẫn còn cao. ở Mỹ, tỷ lệ tử vong do nhồi máu cơ tim khoảng 30%, trong đó có một nửa bị chết trong giừ đầu tiên [133]. ở Pháp, tỷ lệ lừ vong do nhồi máu cơ tim cùng vào khoảng 30% các tử vong nói chung [149]. Ớ Việt nam, theo thống kẻ của Tổng hội y dược học năm 2001, tỷ lệ tử vong do nguyôn nhân bệnh tim mạch nói chung là 7,7%, trong đó 1,02% chốt vì nhồi máu cơ tim.

Việc điều trị NMCT dựa trên những hiểu biết mới nhất về sinh lý bệnh học nhàm 3 mục tiêu chính là: 1) Tảng tưới máu cho cơ tim (gồm các Ihuốc tiêu sợi huyết, can thiệp ĐMV qua da hay mổ bấc cầu nối chủ-vành); 2) Giảm nhu cầu tiêu thụ ô xy của cơ tim (thở ô xy, dần xuất nitrat, chẹn bêta…); 3) Phát hiện sớm các biến chứng như rối loạn nhịp tim, suy tim, sốc tim, vỡ tim… để xử trí kịp thời [22], [129]. 

Đối với người thầy thuốc tim mạch khi đứng trưức bệnh nhàn nhồi máu cơ tim cấp, vấn đề cốt lõi là làm thế nào để mở thông được nhánh động mạch vành bị hẹp hoặc tắc một cách càng nhanh càng tốt. Điều trị tiêu sợi huyết và can thiệp động mạch vành thì đầu đã tạo nhiều cơ hội để mở thông những nhánh động mạch vành bị tắc cấp tính và khôi phục lại dòng chảy bình thường cho vùng cơ tim bị tổn thương [13], [22], [42], [45], [54].

Trcn thế giới, nhiều thử nghiệm lâm sàng đà chứng minh rằng việc khôi phục nhanh chóng dòng chảy cho nhánh độns mạch vành bị hẹp hoặc tắc là yếu tố chủ yếu xác định khả nủng sống sót trước mắt cũng như lâu dài [31], [33], [44], 149], [51], [58], [65], [68],[71], [74],[76]J80].

Ngay từ đầu thập kỷ 80, việc điéu trị bằng thuốc tiêu sợi huyết đã thu dược những hiệu quả nhất định trong việc khỏi phục dòng chảy đối với dộng mạch vành bị tắc, từ đỏ làm kco dài tuổi thọ và bảo tổn chức năng thất trái ở các bệnh nhân bị nhồi máu CƯ tim cấp [80].

Mặc đù có những lợi ích như vậy, song đáng tiếc ỉà chỉ có khoảng 33% số bệnh nhân phù hợp với việc điểu trị liêu sợi huyết, trong đổ chỉ có khoảng 50% các nhánh động mạch gây nhồi máu khôi phục được dòng chảy ử mức độ TIMI-3. Sau dó, khoảng hơn 1/3 số động mạch này dần dần cũrm bị tắc lại do đó lại cần phải có các biện pháp điổu trị can thiệp tiếp theo để duy trì sự lưu thông lâu dài của chúng [118].

Việc can thiệp động mạch vành ở bệnh nhân bị nhồi máu cơ tim cấp không cĩược dùng thuốc tiêu sợi huyết trước dó gọi là can thiệp động mạch vành thì đầu [30], [42], [68], [129].

Nhiéu thử nghiệm ngẳu nhiôn so sánh can thiệp động mạch vành thì đầu với điều trị thuốc tiêu sợi huyết cho thấy hiệu quả sớm và lâu dài tốt hơn ờ nhóm bệnh nhân dược can thiổp động mạch vành thì đầu. Nhừng thử nghiệm này cũng cho thấy những ưu thế hơn hẳn của can thiệp động mạch vành đối với tỷ lệ thành công cùa việc khôi phục (lòng cháy, tỷ lệ nhồi máu tái phát thấp hem, tỷ lệ biến chứng chảy máu cũng như tỷ lệ tử vong đều thấp hơn và thời gian nằm viện cũng ngán hưn [31],[62],[74],[102], [118], [129],[139].

Ở Việt nam, trong rất nhiều nàm trước đây, các bệnh nhân bị nhồi máu cơ lim cấp chù yếu được diều trị nội khoa bàng các thuốc chống đông, ức chế kết tập tiểu cầu, giãn mạch… và thuốc tiêu sợi huyết. Tuy nhiên, các phương pháp này có nhược điểm là lỷ lệ thành công khổng cao và có nhiều biến chứng, đặc biệt là biến chứng chảy máu não đe doạ tính mạng người bệnh.

Với mong muốn góp phán nàng cao chất lượng chẩn đoán và điều trị bộnh lý tim mạch nói chung và bệnh nhồi máu cơ tim cấp nói riêng, chúng tồi tiến hành đề tài: “Nghiên cứu phương pháp can thiệp động mạch vành qua da trong điều trị nhồi máu cơ tim cấp ” nhằm hai mục tiêu:

1. Nghicn cứu kết qua sớm và ngán hạn (sau 1 năm) của phương pháp can thiệp động mạch vành qua da trong điểu trị nhồi máu cơ tim cấp (có so sánh với nhóm chỉ diều trị nội khoa cổ điển).

2. Bước đầu tìm hiếu một số yếu tò có ảnh hưởng đến tiên lượng sớm và ngấn hạn của nhừng bệnh nhân nhỏi máu cơ tim cấp được can thiệp động mạch vành qua da.