Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tỷ lệ nhiễm chlamydia trachomatis trong bệnh viêm khớp phản ứng

Luận án Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và tỷ lệ nhiễm chlamydia trachomatis trong bệnh viêm khớp phản ứng.Viêm khớp phán íơìg (VKPƯ) là bộnh viêm màng hoạt dịch khởp vỏ khuẩn, thường xuất hiện sau một nhiễm khuẩn ở một cơ quan ngoài khớp, hay gặp nhất là các nhiễm khuẩn ở hộ tiết niệu-sinh dục, tiêu hoá, và lai mũi họng…. Khác với viêm khớp nhiẽm khuẩn, trong bệnh VKPƯ người ta không tìm thấy vi khuẩn trong các loại bệnh phẩm (bàng phương pháp nuôi cấy) [21], [251, [38], [107ị, [116]. Khái niệm về bệnh VKPƯ dược Aho đề xuất năm 1960 trên cơ sở hội chứng Rciter [21]. VKPƯ là một trong hai bệnh hay gặp nhất trong nhóm bệnh lý cột sống thế huyết thanh âm tính (BLCSTHTAT) với tỷ lộ mắc bệnh trong cộng đồng là 30 – 40/100.000 dân [4], [19], [50], [53].

Bệnh VKPƯ thườne gặp ờ người trẻ, 80% bệnh nhân (BiN) ớ lứa tuổi 20-40 tuổi với tỷ lộ mắc bệnh ở nam chiếm ưu thế từ 60-70% 1116], [125], [126]. Mức độ nặng nhẹ của bệnh VKPƯ rất khác nhau, tiến triển của bệnh có thể cấp tính hoặc mạn tính, nhưng khi khỏi thường không ctc lại di chứng. Do vậy, bệnh hay bị BN và tháy thuốc bỏ qua khi chẩn đoán và điéu trị. Tuy nhiên có tới 10-20% bệnh VKPƯ là giai đoạn báo hiệu của bệnh viêm cột sống dính khớp, viêm khớp vẩy nến. Đây là các bệnh khớp mạn tính ánh hưởng nhiều dến chức năng vận động khớp, cột sống, khá năng lao (tỏng và gây tàn phế hay gặp nhất trong các bệnh xương khớp. Vì vậy việc chán đoán và diều trị sớm bệnh VKPƯ sẽ góp phần giúp BN tránh được những tổn thương trầm trọng ở hệ thống vận động.

Bệnh sinh của bệnh VKPƯ chưa được biết rõ, theo một số tác giá [23], [121], [ 130J, [144], bệnh VKPƯ có cơ chế qua trung gian miễn dịch, trong dó sự tồn tại cùa các kháng nguyên vi khuẩn trong khớp, mối liên quan với kháng nguyên hoà hợp mô HLA-B27 có vai trò quan trọng trong cơ chế bệnh sinh cúa bệnh. Nghiên cứu của Wollehaupt J [141 ], Silveria LH I 113],

Siepcr J [117], [118]… đã đưa ra các bằng chứng xác nhận một số kháng nguyên vi khuẩn giữ vai trò trong khởi động và duy trì bệnh VKPƯ như: Yersinia, Saỉmoneỉla Typhimurium, Shigella flexneri… và đặc biệt là Chlamydia trachomatis là vi khuẩn có tỷ lệ dương tính (với sự hiện diện cúa kháng nguyên hoặc kháng thể) trong các bệnh phẩm (nước tiểu, huycì thanh) của 67% tổng số bệnh nhân VKPƯ và 20% BN viêm cột sống dính khớp (VCSDK) [113], [129]. Bcrlau J [33], Cuchacovich R [46] dã xác định sự có mật của kháng nguycn DNA Chlamydia trachomatis (CT) trong tế bào dịch khớp và tế bào hoạt dịch BN VKPƯ, điều này góp phần tìm hiếu vai trò của CT nói riêng và kháng nguyên vi khuẩn nói chung trong bệnh sinh của bệnh VKPƯ.

Theo kết quả nghiên cứu của chúng tôi, bệnh VKPƯ chiếm tý lộ khoảng 5% BN điều trị tại khoa Cơ xương khớp bệnh viện Bạch mai. Tý lệ nhiễm CT đường tiết niệu sinh dục ở BN VKPƯ là 38,1 % cao hơn hắn so với bệnh VCSDK (29%), các bệnh khớp khác (5,4%) và người bình thường (3,3%). Tuy nhicn mối quan hệ giữa bônh VKPƯ và vi khuẩn CT, cũng như vai trò của CT trong quá trình khởi phát và duy trì phán ứng vicm khớp chưa được làm sáng tỏ. Đây là một giả thuyết quan trọng cần được chứng minh vì nó là cơ sớ cho điều trị và phòng bệnh VKPƯ có hiệu quá nhất, dặc hiệi là ở các nước đang phát triển như Việt nam vì tình trạng nhiễm CT vẫn còn chiếm tỷ lộ cao trong cộng đồng. Hiện nay ở Việt nam đã có một số nghiên cứu về bệnh VCSDK và nhóm BLCSTHTAT [3], [5], [13], [17] nhưng chưa có các nghiên cứu về ỉâm sàng cũng như mối liên quan của bệnh VKPƯ với CT.

Chúng tôi tiến hành đề tài này nhằm hai mục tiêu sau:

1. Nghiên cứu bệnh VKPƯ vê các mặt lâm sàng và xét nghiệm.

2. Xác định tỷ lệ nhiễm Chlamydia trachomatis trong nhóm bệnh nhàn VKPƯ điều trị tại khoa Cơ xương khớp bệnh viện Bạch mai.